وقتی یک مرد زنش را با برادرانش شریک میشود؛ گزارشی از سنت چند شوهری که هنوز زنده است!
در تبت و مغولستان، قبایلی وجود دارند که در آنها یک زن با تمام برادران یک خانواده ازدواج میکند.
شایانیوز- در تبت و نپال و برخی قبایل مغول که هنوز به صورت قبیلهای زندگی میکنند، زن با داماد و همه برادران کوچکترش ازدواج میکند. به این نوع ازدواج، پلی آندرای یا چند شوهری میگویند. این رسم باعث ثبات مالی خانواده میشود و ارثیه پدر شامل دام و زمینهای کشاورزی که اغلب کم و محدود هستند، از خانواده خارج نمیشود.
طبق سنت، پسر بزرگتر همسر را انتخاب میکند. اگر هر یک از برادران بخواهد همسر دیگری غیر از زن عمومی داشته باشد، باید از تمام ارث و حق و حقوق خود در اموال خانوادگی بگذرد و برود.
هر یک از شوهران که تنبل باشد و برای تأمین خانواده تلاش نکند، زن میتواند با مشورت با مادر همسران، او را ازخانه بیرون کند.
برادر بزرگتر طبق سنت، پدر همه فرزندان زن است و همه برادران برای بزرگ کردن کودکان کار میکنند.
نقد و تحلیل
این رسم در واقع سنتی اقتصادی و اجتماعی است؛ راهکاری مشکلساز برای حفظ زمین، تقسیم کار و کنترل جمعیت.
منشا این سنت در ملاحظات اقتصادی و معیشتی است. حفظ زمین و جلوگیری از تقسیم اموال، یک ضرورت برای بقای خانواده است.
ازطرفی وجود چند مرد در یک خانه، نیروی کار بیشتری برای کشاورزی و دامداری فراهم میکند .
کنترل جمعیت، یک عامل مهم دیگر است. با داشتن تنها یک همسر، تعداد فرزندان محدود شده و فشار بر منابع کم میشود.
چندشوهری در قرن بیست و یکم چرا هنوز زنده است؟
اگرچه ممکن است تصور این سنت برای ذهن امروزی ما عجیب و غریب و غیر قابل قبول باشد، اما حقیقت این است که در ارتفاعات صعبالعبور تبت و درههای منزوی نپال، این بقا در شرایط سخت است کهاهمیت دارد.
در تبت، به رغم آنکه از دهه ۱۹۸۰ به این سو دولت مرکزی چین به طور رسمی این شیوه ازدواج را غیرقانونی اعلام کرده است، اما در مناطقی که دسترسی به مراکز اداری، امکانات آموزشی و سیاستهای دولتی محدود است، خانوادهها همچنان برای حفظ زمین، کاهش هزینههای زندگی و تثبیت انسجام خانوادگی، به این ساختار اجتماعی وفادار ماندهاند.
در نپال نیز وضعیت مشابهی حاکم است. مناطقی چون دولپا، هملا و لیمیولی، که در آنها زمینهای قابلکشت اندک است و زیرساختهای مدرن هنوز وارد زندگی مردم نشدهاند، همچنان میزبان الگوی چند شوهریاند. گزارشهای میدانی تازه در سالهای ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ نشان میدهد که در این نقاط، حدود 47 درصد خانوادهها همچنان به شیوه پلی آندرای زندگی میکنند، چرا که در غیر این صورت، ارثیه ناچیز میان فرزندان به حدی تقسیم میشود که عملاً از دست میرود. همچنین، خانوادههایی که از این ساختار بهره میبرند، معمولاً قادرند تعداد بیشتری دام نگه دارند، زمینهای کوچکتر را بهصورت اشتراکی کشت کنند و بهره جمعی بیشتری ببرند، و وظایف نگهداری و تأمین خانواده را بین چند مرد تقسیم کنند، بیآنکه نیاز باشد هر یک به تنهایی بار یک خانواده مجزا را به دوش بکشند.
در مغولستان، برخلاف تبت و نپال، شواهد منسجم و مستند از وجود گسترده چند شوهری در جامعه فعلی وجود ندارد. با این حال، در برخی جوامع کوچ نشین در مرزهای غربی و جنوبی مغولستان که تحت تأثیر تاریخی فرهنگ تبت بودهاند، نشانههایی از روابط مشترک میان یک زن و چند مرد دیده شده است، هرچند به صورت پراکنده، غیررسمی و اغلب بدون ثبت قانونی.
اما مسئله تنها به جغرافیا و اقتصاد ختم نمیشود. آنچه چند شوهری را در این جوامع حفظ کرده، نه فقط دشواریهای معیشتی، بلکه سازوکارهای فرهنگی پیچیدهای است که طی قرنها به آن مشروعیت دادهاند. زنان در چنین ازدواجهایی، برخلاف تصور رایج، اغلب نقش محوری در خانواده دارند؛ آنها مسئول مدیریت خانه، هماهنگی بین شوهران، نظارت بر تربیت کودکان و گاه حتی کنترل داراییهای مشترک هستند. این موقعیت، هرچند در چارچوبی سنتی شکل گرفته، اما به آنها قدرتی داده که در ساختارهای مردسالارانه تکهمسری نادرتر است.
با اینحال، همهچیز مثل گذشته نیست. نسل جوان در این مناطق، که حالا بیشتر از گذشته با دنیای بیرون از طریق اینترنت، مهاجرت و آموزش آشنا شدهاند، به تدریج به الگوهای ازدواج متفاوتی گرایش یافتهاند. ازدواج از روی عشق ، گرایش به تک همسری، استقلال مالی زنان و دسترسی بیشتر به آموزش و رسانه، همه عواملیاند که ساختار چند شوهری را با تهدید فرسایش روبهرو کردهاند. همچنین، در غیاب رسمیت قانونی و نبود شناسایی حقوقی برای این نوع زندگی مشترک، بسیاری از زنان و فرزندان حاصل از این ازدواجها با مشکلات قضایی، تبعیض در تقسیم ارث و نبود مدارک شناسایی روبهرو میشوند.
پلیآندرای در قرن بیست و یکم، اگرچه همچنان در برخی نقاط دورافتاده و محروم حضور دارد، اما در تقابل با نیروهای مدرنیزاسیون، حقوق بشر و فردگرایی، زیر فشار است. با وجود این، هنوز هم برای بسیاری از خانوادههای تبتی و نپالی، این شیوه از زندگی، روشی برای بقا و نوعی از حکمت زیستن در طبیعت دشوار و سنگدل کوهستان است.
دیدگاه تان را بنویسید