مهارت تفکر خلاق - Creative Thinking چیست؟ | فوائد و راه های به دست آوردن تفکر خلاق

منظور از تفکر خلاق چیست؟ چطور باید آن را در خود تقویت کنیم؟ خب تفکر خلاق را باید یکی از 10 مهارت مهم زندگی بدانید که در علم روانشناسی به شدت به رشد آن تاکید می‌شود. این مهارت کمک می‌کند تا افراد نسبت به دنیای پیرامون خود، دید بهتری پیدا کنند و از طرفی خلاقیت و نوآوری بهتری را برای انجام کارهایشان به خرج دهند. چه بسا که همین مهارت درهای جدیدی از موفقیت‌ را به روی آنها می‌گشاید.

همین تفکر خلاق زمینه یادگیری سایر مهارت‌ها را در افراد به وجود می‌آورد. به عنوان مثال؛ شخصی که از توانایی حال مسئله همراه با تفکر خلاق بهره‌مند است؛ قطعا راه‌حل‌های بهتری را برای مسائل ارائه می‌دهد. اگر چگونگی کسب تفکر خلاق را در خود پرورش دهید؛ موفقیت از آن شما خواهد بود.

•  آموزش مهارت تفکر خلاق —  کلیک کنید

باید خاطر نشان کرد؛ هر انسانی، توانایی تولید تفکر خلاق را دارد و بدور از محدودیت میتواند خلاقیت به خرج دهد. هیچ نقطه پایانی برای تفکر خلاق وجود ندارد زیرا انسان‌ها همواره برای بقا علاوه بر قبول شرایط حاضر، با افزایش خلاقیت خود، تغییراتی را برای بقا به وجود می‌آورد. پس تفکر خلاق را صرفا به عنوان ابزاری برای تسهیل کردن کارها ندانید؛ آن را یک ضرورت برای ادامه حیات بشناسید.

اجازه دهید در ادامه این مقاله توضیحات کامل‌تری را ارائه دهیم.

تفکر خلاق چه فوایدی دارد؟

شما باید تفکر خلاق را همچون یک بذر بدانید. بذری که در دل خاک نفهته و با آب و نور کافی از خاک سر بیرون آورده و به مرور رشد می‌کند و به بار می‌نشیند. ما به راحتی میتوانیم با فرادرس این مهارت را دلچسب پرورش دهیم. به هیچ عنوان نیازی نیست که دست به کارهای بزرگ بزنیم تا دنیایی متحول شده را بسازیم! ما در همین زندگی کوچک‌مان و حتی برای انجام عادی‌ترین کارهای روزانه‌مان میتوانیم از تفکر خلاق استفاده کرده و نتایج درخشانی را در مسیر توسعه فردی رقم بزنیم.

•  آموزش توسعه مهارت های فردی —  کلیک کنید

در زندگی بارها محصولاتی را دیده‌ایم که در نتیجه یک تفکر خلاق به وجود آمده‌اند. به راستی برق چگونه اختراع شد؟ قطعا پشت آن تفکر ادیسون پنهان بود! اپل نیز محصولی‌ست که از ذهن خلاق استیو جابز شکل گرفته است. در زندگی مثال چنین تفکراتی بسیار زیاد است و همین تفکرات است که زندگی را برایمان آسان‌تر از قبل می‌کنند. اینکه خلاقیت در چه زمان‌هایی به سراغمان می‌آید کاملا یک اتفاق غیرقابل پیش‌بینی‌ست، هر چند که راهکارهایی جهت تقویت آن وجود دارد!

با تقویت مهارت تفکر خلاق در طول زندگی، به غنای زندگی خود کمک شایانی خواهید کرد زیرا چالش‌های زندگی با هیجان بیشتری سپری خواهد شد. افراد با تقویت این مهارت بیشتر از قبل به سراغ آرزوهای خود رفته و احساس ماجراجویی در آنها، با لذت بیشتری همراه خواهد بود. علاوه بر تمام موارد؛ خلاقیت باعث می‌شود افکار شما جهتی مناسب پیدا کرده و با یکپارچه‌سازی، مسیر متعادلی را برای رسیدن به اهداف طی کند.

چطور تفکر خلاق را تقویت کنیم؟

تفکر خلاق همواره در تلاش است تا مسائل و مشکلات را با روشی کاملا متفاوت و براساس خلق راه‌حل‌های جدید برطرف سازد. در این مسیر روش‌های بسیار متنوعی هم به عنوان تکنیک معرفی شده که مراحل حل مسئله را سرعت می‌بخشد. شاید برخی از این روش‌ها به نظر مضحک آیند اما بهره‌گیری از آنها همیشه نتیجه‌بخش بوده و چه بسا که بسیاری از روانشناسان نیز به آن تاکید می‌کنند.

• جهت دریافت مجموعه آموزش های روانشناسی (Psychology) در سایت آموزش آنلاین فرادرس — کلیک کنید

1. طوفان فکری راه بیاندازید

به عقیده لینوس پائولینگ؛ بهترین راهی که میتوانید یک ایده خوب داشته باشید این است که ایده‌های زیادی داشته باشید!

طوفان فکری یکی از بهترین تکنیک‌هایی‌ست که به تقویت تفکر خلاق کمک می‌کند. طوفان فکری یک روش کاملا مرسوم برای نجمع افراد و خلق ایده‌های جدید و بیشتر است. اصلا همین حرف لینوس پائولینگ بود که ایده برگزاری طوفان فکری را شکل داد. در واقع در طوفان فکری تمامی ایده‌های نامناسب و غیرعملی کنار گذاشته می‌شوند.

اما مسئله اینجاست که در طوفان فکری هیچ معیاری برای شناخت ایده‌های خوب و یا حتی ضمانتی برای رسیدن به نتیجه با استفاده از آن ایده‌ها وجود ندارد. طوفان فکری معمولا به این صورت برگزار می‌شود:

*هر شخصی هر حرفی برای گفتن دارد

*همه از ایده‌هایی با ارزش یکسان برخوردارند.

هیچ انتقادی نسبت به عقاید دیگر افراد جایز نیست.

پس از این مسئله؛ ایده‌ها ارزیابی می‌شود؛ سوالات، پاسخ‌ها و انتقاداتی مطرح می‌شود و به این ترتیب ایده  کم کم شکل میگیرد.

•  آموزش پرورش خلاقیت، ایده پردازی و نوآوری —  کلیک کنید

حواستان باشد که برای رسیدن به نتیجه باید زمان زیادی را برای طوفان فکری در نظر بگیرید. حتی زمانی که فکر کردید ایده خوبی را پیدا کرده‌اید هم باید به جستجو ادامه داده و به ایده اولیه بسنده نکنید!

2. آینده را تجسم کنید

یکی دیگر از تکنیک‌هایی که به تقویت تفکر خلاق کمک می‌کند؛ تجسم آینده است. خب باید بگوییم که این تمرین فرادرس اگر به صورت گروهی برگزار شود؛ نتایج بسیار جالبی را به همراه دارد و در زمان مواجه با تغییرات بسیار کاربردی خواهد بود.

اما چطور باید آن را پیاده‌سازی کنیم؟

*یک دیوار را انتخاب کرده و با تکه‌های بزرگ کاغذ بپوشانید.

*از اعضای گروه بخواهید که از یک سمت دیوار شروع کرده و وضعیتی که هم‌اکنون در آن هستند را ترسیم کنند. بیان هیچ حرفی مجاز نیست و فقط باید حواسشان معطوف انجام کار باشند. البته میتوانند درخصوص طراحی‌ها، نظراتی را ارائه دهند.

*سپس از اعضای گروه بخواهید ایده‌ال‌ترین موقعیت خود در اینده را ترسیم کنند. در اینجا هم نباید هیچ کلمه‌ای نوشته یا بیان شود.

*در مرحله بعد با ترسیم یک پل نیم دایره بین دو طرف حال و آینده از اعضای گروه درخواست کنید که برای حرکت از یک طرف به طرف دیگر پل، آن چیزی را که باید اتفاق بیفتد را ترسیم کنند. این فرآیند کمک می‌کند تا افراد نسبت به فعالیت‌هایی که برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید رخ دهد، آگاه شوند.

3. نقشه ذهنی

نقشه ذهنی از جمله دیگر مواردی‎ست که به شما برای تقویت مهارت تفکر خلاق کمک می‌کند. این تکنیک اولین بار توسط شخصی به نام تونی بوزان مطرح شد. هر چند که افراد زیادی آن را به نام خود منتشر کردند. اما منظور از نقشه ذهنی چیست؟

خب نقشه ذهنی به استفاده از کلمات مرتبط با جهت یا  خط تعمیم دارد. این روش کمک می‌کند تا اطلاعات بسیار زیاد اما به هم پیوسته را بطور کاملا فشرده به افراد منتقل کنید. این روزها افراد بسیار زیادی برای یادداشت‌برداری در جلسات و ارائه برنامه‌ریزی‌ها از این روش استفاده می‌کنند. این مسئله حتی در مدیریت زمان نیز تاثیرگذار است.

•  آموزش مدیریت زمان و تکنیک های آن —  کلیک کنید

4. خلق تصاویر غنی

تصاویر غنی را باید یکی دیگر از روش‌های تقویت مهارت تفکر خلاق است که نمای بصری نقشه‌برداری ذهن را نشان می‌دهد. در این روش شما باید تصویری از یک وضعیت را رسم کنید. البته با این تفاوت که تا آن جایی که امکان دارد کلمه بکار ببرید. کلمات در این روش به هیچ عنوان ممنوع نیستند. با کمی تمرکز بر روی تصاویر؛ تفکر خلاق شما بروز پیدا خواهید کرد.

تصاویر غنی اغلب افراد را به استفاده از انواع نمادها و حتی رنگ‌ها ترغیب می‌کند. در این روش شما باید از هر چیزی که تصویر را واقعی‌تر جلوه می‌کند، استفاده کنید و موقعیت را به روشی کاملا متفاوت نشان دهید. اینجاست که اهمیت تمرکز و تقویت حافظه نمود پیدا می‌کند. اگر میخواهید در این مقوله به اعتبار برسید توصیه ما این است که حتما میزان تمرکزتان بر روی مسائل را افزایش دهید.

•  آموزش افزایش تمرکز و تقویت حافظه —  کلیک کنید

5. موقعیت‌های ایفای نقش

درخصوص موقعیت های ایفای نقش چیزی شنیده‌اید؟ این مسئله اغلب در دوره‌های توسعه مدیریت به وفور مورد بحث قرار میگیرد و چه بسا که نتایج بسیار چشم‌گیری را هم با خود به همراه دارد. به عقیده بسیاری از متخصصان؛ از این روش نه تنها برای دوره‌های آموزش مدیریت، بلکه به عنوان تکنیکی برای تقویت مهارت تفکر خلاق نیز میتوان استفاده نمود.

اما این تکنیک چطور عمل می‌کند؟ خب در موقعیت های ایفای نقش بسیاری آن را نوعی بازی میدانند. نوعی تظاهر به ایفای نقش هایی مانند «من مشتری هستم» و... که اغلب نتیجه مطلوبی را هم با خود به دنبال ندارد. درواقع یک نوع اتلاف وقت است. شما در این تکنیک باید به شیوه زیر عمل کنید:

*یک نفر از اعضای گروه، مشکل را به سایر افراد نشان می‌دهد.

*به نوبت هرشخصی در در گروه؛ در موقعیتی متفاوت قرار میگیرد تا از دید مختلفی به مشکل نگاه کند.

*در نقطه پایانی زمانی که همه از موقعیت خود در گروه احساس راحتی دارند؛ میتوان به نتیجه دلخواه رسید.

این روش بسیار قدرتمند بوده و منجر به اوج گیری احساسات می‌شود. حواستان باشد که این کار باید حتما زیر نظر افراد متخصص انجام گیرد و تنها کسانی میتوانند از پس آن برآیند که رهبرانی لایق هستند!

افراد خلاق چه ویژگی هایی دارند؟

آن دسته از افرادی که توانایی‌شان را به میزان نسبتا مطلوبی پرورش داده‌اند به راحتی میتوانند مسائل موجود در زندگی‌شان را با استفاده از روش‌های کاملا جدید و متفاوت به سرانجام مثبتی برسانند. این دسته از افراد ویژگی‌های کاملا منحصر به فردی دارند. از جمله عبارتند از:

• علاقه بسیار شدیدی به نوآوری و تصمیم‌گیری‌های مستقل دارند.
• افراد با استفاده از تفکرات خلاق به راحتی پیچیده‌ترین پدیده‌ها را مرتفع میسازند.
• به راحتی میان تفکرات منطقی و تفکرات غیرمنطقی هماهنگی ایجاد می کنند.
• آنها نسبت به انگیزه‌های درونی واکنش بهتری نسبت به انگیزه‌های بیرونی نشان می‌دهند.

•  جهت دریافت آموزش خودشناسی و ساخت نگرش نو در سایت آموزش آنلاین فرادرس — کلیک کنید

چطور در کارهای روزمره تفکری خلاق داشته باشیم؟

خب تا اینجای مقاله نسبت به تفکر خلاق و روش‌هایی که به تقویت این مهارت کمک می‌کند آشنا شده‌اید. اما تاکنون به این فکر کرد‌ه‌اید برای انجام عادی‌ترین کارهایتان هم تفکری خلاق داشته باشید؟

بیایید برخی از اقداماتی که در این مسیر میتوانید انجام دهید را بشناسید:

• از فرصت ها استقبال کنید

تحقیقات و مطالعات انجام شده بر روی افراد داخل و خارج از کشور نشان می‌دهد؛ آن دسته از افرادی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند؛ از تفکر خلاق قوی‌تری برخوردارند و مسائل را در شرایط بهتری حل می‌کنند. شاید همه نتوانند برای زندگی به خارج از کشور بروند، اما جستجوی فعالانه و بهره‌گیری از فرصت‌ها دقیقا اقداماتی‌ست که همین اثر را به دنبال دارد.

• با هنر تعامل داشته باشید

اینطور به نظر می‌آید افرادی که بطور مداوم در تئاتر تماشا کرده و به کنسرت می‌روند و یا با فعالیت‌های فرهنگی دیگر درگیر هستند؛ رفتارهای خلاقانه‌تری از خود بروز می‌دهند. درواقع این فعالیت‌ها باعث می‌شود تا مسائل از منظر جدیدی مورد بررسی قرار گیرد و خلاقیت بیشتری پشت آن آید. علاوه بر این؛ احساس ارتباط بیشتری به وجود خواهد آمد.

اینکه در اوقات فراغت خود از هنر لذت ببرید؛ گستره دید شما را بهبود می‌بخشد.

• کلیشه ها را به چالش بکشید

یکی دیگر از مواردی که در زندگی روزمره دیده می‌شود به چالش کشیدن کلیشه‌هاست. همانند مردی که به شغل مامایی علاقمند بوده و آن را انتخاب کرده است. مطمئنا چنین فردی از تفکر خلاق استفاده کرده و با به چالش کشیدن کلیشه‌ها، چنین شغلی را انتخاب کرده است!

این تنها یک مثال بسیار کوچک از تاثیر تفکر متعارف در توانایی تفکر خلاق را به نمایش درآورده است.

کلام آخر درباره مهارت تفکر خلاق

قبل از اینکه در رابطه با یک مسئله، بطور کاملا خلاقانه فکر کنید؛ باید درک کاملی نسبت به آن بدست آورید. برای تقویت و اصلا رسیدن به یک تفکر خلاق، باید تمامی فرضیات و حتی پیش‌داوری‌هایی که از قبل دارید را کنار بگذارید و به یک شیوه کاملا جدید به مسائل نگاه کنید. به این ترتیب یک نظم و سازمان‌دهی مناسبی به خلاقیت خود خواهید بخشید.

کارفرمایان همواره به دنبال افراد با تفکر خلاق هستند. این دسته از افراد از ویژگی‌های بخصوصی برخوردارند که افراد عادی به ندرت آنها را بروز می‌دهند. از همه مهم‌تر آنها مزایای قابل تاملی را برای شرکت به ارمغان می‌آورند. از طرفی در مصاحبه‌های شغلی چنان با مهارت تفکر خلاق خود صحبت می‌کنند که مصاحبه‌کننده را گوشه گیر به دام انداخته و در مشت خود میگیرند!

حال دانستید چرا تقویت مهارت تفکر خلاق تا این اندازه پراهمیت است؟ فکر می‌کنید میتوانید این مهارت‌ها را در خود تقویت کرده و موفقیت‌هایی را بدست آورید؟ اگر فکر می‌کنید آدم صبوری نیستید توصیه ما این است که حتما بر مقوله صبر تمرکز کرده و آن را بهبود ببخشید. از طرفی با مدیریت خشم در برخورد با مشکلات، به راهکارهای موثرتری دست پیدا خواهید کرد.

•  آموزش مدیریت خشم —  کلیک کنید