مشکل اصلی احیای برجام چیست؟

شایانیوز؛ در روزهای اخیر و همزمان با پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری کشورمان، ناظران و تحلیلگران تحلیل و تفسیرهای مختلفی را در مورد شکل و چهارچوب های احتمالی سیاست خارجی دولت او ارائه می کنند. در این راستا، به طور خاص به این نکته اشاره می شود که با توجه به حضور افرادی نظیر محمد جواد ظریف وزیر خارجه سابق ایران و یا عباس عراقچی در تیم انتخاباتی مسعود پزشکیان، بایستی انتظار نمایش جنس خاص و تازه ای از سیاست خارجی را در دولت چهاردهم داشته باشیم.

به گزارش شایانیوز؛ مسعود پزشکیان خود نیز در بحبوحه رقابت های انتخابات اخیر کشورمان مواضع خاصی را در مورد مسائل مهم مطرح در حوزه سیاست خارجی ایران مطرح کرد و سعی نمود تا سوگیری های سیاست خارجی دولتش را در قالب آن ها تشریح کند. در این رابطه، یکی از مسائل و نکاتی که در بحبوحه رقابت های انتخابات ریاست جمهوری ایران به نحوی جدی از سوی مسعود پزشکیان و تیم انتخاباتی وی مورد اشاره قرار گرفت، مساله برجام و توافق اتمی ایران با قدرت های جهانی بود. مسعود پزشکیان بر این نکته تاکید داشت که توافق برجام باید احیا شود و زمینه های لازم برای عادی شدن تبادلات اقتصادی ایران با جهان خارج نیز فراهم شود.

پزشکیان با اشاره به مشکلات عدیده ایران در حوزه توسعه روابط خارجی خود، به طور خاص این نکته را برجسته‌سازی کرد که تا نظام بانکی بین المللی و دیگر امکانات مطرح در حوزه تجارت بین المللی، از دسترس ایران دور باشند، امکان اینکه بخواهیم از رشد و توسعه ایران و یا درآمدزایی بهتر به واسطه تجارت خارجی صحبت کنیم، به هیچ عنوان منطقی نیست. او حتی به این مساله اشاره کرد که رشد در قفس به هیچ عنوان میسر نیست. با این همه، باید توجه داشته باشیم که در مسیر احیای برجام دو مانع مهم وجود دارد.

اولا، مشکل اصلی قدرت های غربی که با استناد به آن علیه ایران وضع تحریم می کنند، صرفا مساله اتمی نیست و حتی اگر تحریم ها علیه ایران بر طبق توافق برجام لغو شوند، قدر های غربی می توانند تحریم های مشابهی را علیه کشورمان در دیگر  حوزه ها تحمیل و وضع کنند. موضوعی که باز کشورمان را با چالش ها و مشکلات جدی رو به رو خواهد کرد.

دوم اینکه بسیاری از مفاد برجام در شرایط کنونی از حیز انتفاع ساقط شده اند و دیگر از کارایی لازم برخوردار نیستند. به عنوان مثال، ایران به نحو قابل توجهی توانسته سطح تولید نفت خود را افزایش دهد. معادله ای که عملا رفع تحریمهای نفتی ایران بر طبق توافق برجام را بی اثر کرده است. در عین حال، ایران از حیث توانمندی‌های اتمی نیز توانسته پیشرفت های قابل توجهی را کسب کند. معادله ای که سبب شده تا بندهای مرتبط با محدودیت‌های توسعه برنامه هسته ای ایران نیز بی اثر باشند.

البته که طرف غربی نیز به بسیاری از تعهدات خود عمل نکرده و شرایط دیگر شبیه به سال 2015 که توافق برجام منعقد شده نیست. از این رو، به نظر می رسد که راه و مسیر احیای توافق برجام بسیار ناهموار است.