سوار ماشین زمان بشوید؛ قلیان کشیدن زمانی فخر ایرانیان بود

شایانیوز- از دیرباز میل به تفریح و خوشگذرانی در میان مردم سراسر جهان رایج بوده است و قلیان یکی از وسیله های مورد استفاده در آنهاست. جدای از خوب و بد آن امروز میخواهیم به این وسیله از جنبه ی تاریخی بنگریم و بررسی کنیم این قلیانی که تا مدت ها ابزاری ثابت در مهمانی ها و دورهمی های ایرانی محسوب می شد دقیقا پایش از کجا به سرزمین ما باز شد؟!

فراگیر شدن قلیان 

همانگونه که گفتیم فراگیری قلیان در میان ایرانیان امر تازه ای نیست. به گفته ی مورخین احتمالا این وسیله اختراع هندی - ایرانی است و از زمان شاه طهماسب اول ظهور کرده اما استفاده از آن در زمان قاجار به اوج خود رسیده است. تا جایی که حتی محملی برای یک حرکت اعتراضی در زمان ناصرالدین شاه شد.

ماموریت استفاده از تنباکو و قلیان

بر اساس گزارش های تاریخی به دست آمده پیرامون قلیان و تنباکو در زمان ممنوعیت در برخی شهرها مردم برای خشک کردن تنباکو از پشت بام خانه های خود استفاده می کردند اما وقتی تنباکو ممنوع شد حتی از جمع آوری آن نیز ترس داشتند. هرچند شخص ناصرالدین شاه نیزابتدا از پذیرش حکم میرزای شیرازی امتناع کرد اما باید گفت رسوخ تاثیر این فرمان میان مردم آنقدر شدت داشت که خود شاه در حرمسرایش نیز جرات کشیدن آن را نداشت. علما در نهضت تنباکو آنقدر فشار وارد کردند که ناصرالدین شاه از بیم تاج و تختش تسلیم آن شد و دستور داد که همه موظف به رعایت حکم میرزا باشند و از هرگونه معاهده پیرامون توتون و تنباکو دوری کنند.

اهمیت قلیان در عصر قاجار

بنابر سخن مورخان قلیان کشیدن در عصر قاجار آنقدر اهمیت داشت که تقریبا هیچ مجلسی بدون آن برپا نمیشد. مردم در انواع و اقسام مراسمات شادی و غم اعم از روضه خوانی، مجلس فاتحه، عزا، شیرینی خوران، عروسی، عقد و حتی یک شب نشینی ساده قلیان هایشان را به عنوان عضوی ثابت شرکت می دادند. 

قلیان و هنر در عصر قاجار

رواج قلیان در دوران قاجار تا جایی پیش رفت که ساخت آن رفته رفته با هنر ادغام شد تا جایی که به عنوان وسیله ای رایج در دست مردم ابعاد زیبایی شناسی پیدا کرد. همین موضوع زمینه ساز شد کنده کار روی بدنه قلیان ها و رسم نقوش و نگار های روی کوزه ی آن قلیان ها را به یک شیء زینتی بدل کند

اکنون دست در دست ما بدهید تا بگذر از میان برگ به برگ تاریخ سر به دورانی بزنیم که مردم برای دست گرفتن نی قلیان تفاخر میکردند! آنان پا به آتلیه ها گذشته و از عکاسان که حضورشان مثل امروز در جامعه فراگیر نبوده درخواست می کردند که تصویرشان را هنگام قلیان کشیدن ثبت کنند. دورانی که زن و مرد بدون هیچ تفاوتی و فارغ از وجهه ی نیک و بد قلیان را عضو ثابت محافل و دورهمی های خود می دانستند.

برای سوار شدن به ماشین زمان و گشتن در کوچه پس کوچه های گذشته، مهمان تاریخانه ما باشید