صندوقچه اسرار خشتی؛ خانه قدیمی و اصیل شهرام ناظری عروس تهران است

شایانیوز- خانه ها و عمارت های تاریخی، بخشی از حافظه ی شهر محسوب می شوند. بناهایی که روزگاری در آنها زندگی جریان داشته و از سر و رویشان میل به درخشش و دستیابی به کمال می بارد. زیبایی این بناهای تاریخی ورای بازدیدکنندگان و شور نشاطشان، سیری زیبا در هنر و تاریخ است. عمارت سلطان بیگم که با نام خانه موزه بازار نیز شناخته می شود، یکی از همین بناهاست.  

تولد این عمارت به چیزی حدود 150 تا 200 سال پیش بر میگردد. زمانی که یکی از پر نقش و نگار ترین خانه های تاریخی قاجار در زمین ما سر برافراشت. در خاطرات تحریر شده از مالک خانه آمده که خانواده شهرام ناظری در طول سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ شمسی، مستاجر این خانه بوده‌اند

اما اگر بخواهیم به تاریخچه باز گردیم باید بگوییم که این خانه ی خوش آب رنگ با آن نمای مجلل، در ابتدا به خانم سلطان بیگم شجاعی که یکی از نزدیکان ناصرالدین شاه قاجار محسوب می شد تعلق داشته است اما وی در سال 1312 آن را به یکی از فرزندان خود، با نام تقی شجاعی واگذار می کند. 

عمارت سلطان بیگم اما از آنجایی که سرنوشتش بر خلاف نگاره های رنگینی که به در و دیوارش متصل است، در گرو دست به دست شدن، یک بار دیگر و در سال 1326 به فردی دیگر از خانواده نیرنما فروخته شد و پس از آن، عمارت سلطان بیگم، تحت اختیار خانواده نیرنما قرار گرفت.

در بنای سلطان بیگم چه چیز پنهان است؟

این خانواده که انگار کمی بیشتر از مالکان قبلی، به حفظ مالکیت خود و بقای خانه اهمیت می دادند، طی سالیان آینده، تغییراتی را نیز در عمارت ایجاد می کنند. اما این تغییرات متعهد به قسمت های اصلی بوده و تنها به نمای فرعی محدود شدند. لذا نماهای اصلی با توجه به ویژگی تاریخی، همچنان متعلق به همان طرح اولیه ساخت بنا هستند.

این روزها اما دیگر بیشتر مردم اسم اصلی عمارت سلطان بیگم را فراموش کرده و از آن تحت عنوان خانه فرهنگ بازار تهران یاد می کنند. بنا اما همچنان همان بنای مجلل با مساحتی حدود 800 متر مربع است که تحت نظر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران فعالیت مستمر داشته و بازدید از آن نیز برای عموم آزاد و رایگان است. 

چه چیز عمارت سلطان بیگم را منحصر به فرد کرده ؟

اگر بخواهیم بیشتر در ارتباط با خانه فرهنگ بازار شرح دهیم، باید اینگونه بگوییم که این خانه، در واقع داخل عمارت سلطان بیگم قرار گرفته و به نوعی کتابخانه ی بازار تهران به شمار می رود. فضایی که نزدیک به 6000 جلد کتاب با مضامینی چون بازار و موزه در آن جای داده شده است.

اگر تصمیم بگیرید که پا به این عمارت زیبا بگذارید و به سمت آن حرکت کنید، در بدو ورود، محوطه ای را نظاره خواهید کرد که در آن حوضی آبی و کوچک، با نهایت سادگی و آراستگی، میان درختانی سرسبز، نمای بیرونی را مزین کرده است. اما این تنها شروع ماجراست. چرا که وقتی پا به تالار آینه کاری شده این بنا بگذارید، با دیدن آن همه  زرق و برق که چون کهکشان باران ستاره بر سر و رویتان می ریزد، شگفت زده خواهید شد.

استادکاران معمار این بنا، با ذوق مثال زدنی و دقت و ظرافتی تمام عیار، سرتاپای آن را آراسته اند و این جدای از آینه کاری، در نقاشی های زیبایی که در گوشه گوشه این اتاق بر روی گچ و آینه ترسیم شده اند مشهود است. پوشش سقف این اتاق اما به شکل قاب بندی های چوبی است که در خود طرح هایی بکر و چشم نواز را جای داده و سلیقه ی معمارش را حتی پس از گذر از سالیان متمادی، به رخ می کشد.

ویژگی‌ های عمارت سلطان بیگم تمامی ندارد، علاوه بر دیدن تالار آینه این امکان را خواهید داشت که سری هم به اتاق بادگیر این بنا بزنید که در دو سمت تالار آینه وجود دارند. طوری که بادگیرها در بالای این تالار به چشم می‌ خورند. 

عمارت سلطان بیگم کجاست؟

برای رسیدن به آدرس عمارت سلطان بیگم باید خود را به میدان امام خمینی شهر تهران، ابتدای خیابان امیرکبیر برسانید و به کوچه کمالی بروید. بله اینجاست خانه ای که از سر و رویش ستاره و رنگین کمان با هم می بارد.

کتابخانه موجود در این خانه موزه به انتخاب فدراسیون بین‌ المللی انجمن‌ ها و مؤسسات کتابداری (IFLA) در فهرست ۱۰۰۱ کتابخانه جهان که پیش از مرگ باید دید، قرار گرفته است

 خانه‌ ها و عمارت‌ های قدیمی اصالت و هویت یک شهر و کشور را به تصویر می‌ کشند

این بنای تاریخی با فضا و حال و هوایی قدیمی، به یکی از قطب‌ های گردشگری پایتخت مبدل گردیده است

با گذشت سال‌ ها از ساخت و احداث این بنا، زیبایی‌ ها و جذابیت‌ های بی نظیری در گوشه و کنار آن خودنمایی می‌ کند

عمارت زیبای خانه موزه بازار از آن دسته بناهایی بوده که در اولین نگاه، قلب و روح هر گردشگری را به تسخیر خود در می‌ آورد

با بازدید از این مجموعه تاریخی، حال و هوای تهران قدیم برای بسیاری از افراد تداعی می‌ شود

قدمت و عقبه عمارت سلطان بیگم به دوران معماری و حیات قاجاریه باز می‌ گردد

تهران آن روزگار دقیقا در منطقه ۱۲ حال حاضر قرار داشت

علاقه فراوان آقای نیرنما به مراقبت از بخش‌ های مختلف خانه موزه بازار، موجب باقی ماندن ظاهر تالار و بنای عمارت به بهترین شکل شد

درهای تالار در مناسبت‌ های خاص و تنها برای ساکنان خانه باز می‌شد

خانه موزه بازار، رسم، رسوم و سنت تاریخ کهن را به خوبی متجلی می‌ سازد

برای مشاهده ی سبک و سیاق معماری ایران و جهان و بررسی جاذبه های هنری نهفته در آن، مهمان خشت خانه ما باشید