رونمایی از یک چالش بزرگ در اقتصاد ایران

شایانیوز- تاکنون گزارش ها، مقالات و کتاب های فراوانی با محوریت آسیب شناسی چالش ها و مشکلات مختلفِ مطرح در قالب اقتصاد ایران، نوشته شده است. آثاری که در قالب همگی آن ها، کارشناسان و متخصصان حوزه اقتصاد سعی داشته اند ضمن شناخت دقیق ریشه های مشکلات اقتصاد ایران، برای آن ها راه حل نیز ارائه کنند و زمینه را برای بهتر شدن اقتصاد کشورمان فراهم سازند.

به عنوان مثال تاکنون بسیار زیاد در مورد تورم و گرانی، رانت و تبعیض، تحریم، فقر و کمبودهای مختلف در حوزه حکمرانی اقتصادی ایران، گفته شده است. با این حال، شاید یکی از مهمترین چالش‌ها در فضای اقتصاد ایران، مرتبط با پدیده دلالیسم باشد. دلالی سال هاست که به یکی از پرسودترین فعالیت های اقتصادی در اقتصاد ایران تبدیل شده است. موضوعی که سبب شده تا بسیاری از فعالان اقتصادی و تولید، تحریک شوند تا سرمایه های خود را در این حوزه (دلالی) به کار گیرند و از سیلی از فشارها و مشکلاتی که با آن ها مواجه هستند، فرار کرده و در عین حال، سودهای خوبی را نیز به جیب بزنند.

در واقع در اقتصاد ایران، سال هاست که شاهدیم دلالی در قیاس با فعالیت های مفید و مولد اقتصادی، از جذابیت بیشتری برخوردار است و این مساله عملا به یک چالش بزرگ برای کلیت اقتصاد کشورمان تبدیل شده است. در این راستا، افراد از خود می پرسند که چرا باید سیلی از فرایندهای بوروکراتیک، سروکله زدن با نیروی کار و نوسانات اقتصادی را به جان بخرند اما از دلالی و کسب سودهای قابل توجه در بازارهای مختلف بدون کمترین هزینه و زحمتی چشم پوشی کنند.

از این منظر، کفه گرایش به دلالی و فعالیت های غیرمولد در قیاس با اقدامات مولد در اقتصاد ایران به مراتب سنگین تر است و درست به همین دلیل است که می بینیم دلالان، اکنون به یکی از اصلی ترین گروه های فشار در حوزه اقتصادی ایران تبدیل شده اند و حتی اگر قرار باشد زمانی تغییرات مثبتی نیز رخ دهد، آن ها به نحوی فعال، کنشگری می کنند و مانع از تحقق آن ها می شوند. جدای از افرادی که به صورت حرفه ای در حوزه دلالی فعالیت دارند، متاسفانه تفکر حاکم بر این فعالیت به نحو گسترده ای در جامعه کشورمان منتشر شده و طیف های قابل توجهی از افکار عمومی هم به آن اقبال پیدا کرده اند.  

از این رو، دلالی صرفا محدود به عده ای معدود نیست بلکه برعکس، جذابیت های آن و مزه آن در فضای اقتصاد ایران به ویژه در سال های اخیر، زیر زبان طیف هایی از افکار عمومی نیز آمده و چالش های بیشتری را در اقتصاد ایران سبب شده است. از این رو، یکی از اصلی ترین دستورکارهای دولت و تیم اقتصادی کشورمان در وضعیت کنونی، این است که با اتخاذ سیاست ها و اقداماتی، تا جای ممکن از جذابیت دلالی و دلالیسم در اقتصاد ایران بکاهند و هزینه های آن را بالا ببرند. البته که باید اذعان کرد چالش ها در اقتصاد ایران ماهیتی متنوع دارند. از این رو، مولفه ای که در گزارش حاضر نیز به آن اشاره شد، یکی از آن ها است.