در چه شرایطی نفقه به زن تعلق نمی گیرد؟ مواردی که شوهر میتواند خرجی ندهد

شایانیوز- به موجب ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که ازدواجی به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین طرفین ایجاد می‌گردد و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر برقرار می‌شود. به بیان دیگر ازدواج آثار مالی و غیر مالی ای دارد که به محض خوانده شدن خطبه عقد این آثار برقرار می شوند؛ مهریه و نفقه جزء آثار مالی و حسن معاشرت (خوش خلقی و رفتار مناسب با همسر)، معاضدت (همکاری) و برقراری رابطه جنسی از آثار غیرمالی ازدواج است. بنابراین به محض انعقاد عقد نکاح و در طول زندگی مشترک نفقه زن به عهده شوهر است و وی می تواند آن را مطالبه کند و در صورت امتناع شوهر از پرداخت، او را از طریق حقوقی و کیفری تحت تعقیب قرار دهد.

لازم به ذکر است برگزار شدن یا نشدن مراسم عروسی تأثیری در این آثار ندارد بلکه به محض وقوع عقد ازدواج حقوق و تکالیف زوجین نسبت به هم برقرار می‌شود و تا زمانی که رابطه زوجیت میان زن و مرد برقرار است تحت اصول و شرایطی که در ادامه گفته خواهد شد این آثار که نفقه هم جزء آن است برقرار است. 

میزان نفقه زن چقدر است و شامل چه مواردی می شود؟

به موجب ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه عبارت است از همه نیاز‌های متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غـذا، اثاث منزل، هزینه‌های درمانی و بهداشتی و نیز خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا بیماری که شوهر مکلف است همه آن‌ها را متناسب با وضعیت خانوادگی و اجتماعی زن فراهم کرده و در اختیار او قرار دهد. میزان نفقه به شأن و وضعیت زندگی زن بستگی دارد و توانایی مرد ملاک عمل برای تعیین میزان آن نیست.

در چه شرایطی نفقه به زن تعلق می گیرد؟

۱- دایمی بودن عقد

قانون مدنی در ماده ۱۱۰۶ تصریح دارد به اینکه در عقد دایم نفقه زوجه به عهده شوهر است. بنابراین در عقد موقت شوهر ملزم به پرداخت نفقه نیست مگر اینکه در عقد شرط شده باشد.

۲- تمکین کامل زوجه

زن هنگامی می‌تواند نفقه مطالبه کند که از شوهر خود تمکین کرده باشد. تمکین در معنای عام یعنی اینکه خانم وظایف خود را نسبت به همسر انجام دهد و از او در حدود قانون و عرف اطاعت نماید و ریاست شوهر را در خانواده پذیرا باشد. منظور از تمکین در معنای خاص روابط زناشویی است، در واقع مفهوم تمکین خاص تأمین نیاز‌های جنسی شوهر است.

بنابراین در صورتی که زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک کند یا اینکه به نیاز های جنسی شوهر پاسخ ندهد و ریاست شوهر بر خانواده را نپذیرد مستحق نفقه نخواهد بود. بر اساس قانون، زنی که بدون دلیل موجه از همسرش تمکین نکند، ناشزه نامیده می‌شود که در این صورت مرد می‌تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه از دادگاه تقاضای طلاق کرده یا درخواست ازدواج مجدد کند.

البته مواردی هم وجود دارد که زن مجاز است تمکین نکند به عنوان مثال در شرایطی که شوهر مبتلا به یکی از بیماری‌های مقاربتی جنسی باشد زن می‌تواند از تمکین امتناع کند که در این مورد حق دریافت نفقه را دارد. 

لازم به ذکر است زنی که در دوران عقد است و فاقد منزل مسکونی مشترک که زوج موظف به تهیه آن می باشد قطعا بدون تمکین مستحق دریافت نفقه خواهد بود.

در مواردی هم زن با استناد به عرف جامعه می تواند برخی از وظایف خود در مقابل شوهر را انجام ندهد در عین حال از نفقه هم محروم نشود. به عنوان مثال برای خیلی از خانواده ها رابطه جنسی در دوران عقد پذیرفته نیست در واقع رابطه جنسی رو به بعد از عروسی موکول می کنند در این شرایط هم زوجه با اینکه تمکین نمی کند مستحق دریافت نفقه می باشد. حالا گاهی اوقات شوهر شرایط زندگی مشترک فراهم کرده ولی زن بدون داشتن دلیل قابل قبولی حاضر به زندگی مشترک نیست در این صورت به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت البته برای اثبات این موضوع زوج باید طی اظهارنامه‌ای مراتب آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را اعلام نماید.