نفقه یا خرجی زن در دوران عقد به عهده کیه؛ پدرش یا شوهرش؟

شایانیوز- به موجب ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که خطبه عقد خونده شد و زوجین عقدنامه رو امضاء کردند حقوق و تکالیفی نسبت به هم پیدا می کنند. سوای حقوق و تکالیف غیرمالی که خیلی خیلی مهمِ چیزی که این روزا اهمیت بسزایی پیدا کرده و به نوعی خیلی از ازدواج ها رو تحت شعاع قرار داده بحث آثار مالی است که شامل مهریه و نفقه میشه.

به محض جاری شدن خطبه عقد زن مستحق دریافت نفقه میشه بنابراین صرف اثبات رابطه زن و شوهری از ناحیه زن برای مطالبه نفقه کافیه و در صورت اقامه دعوای نفقه علیه شوهر، حق به خانم داده میشه مگر اینکه شوهر ثابت کنه که زن بدون مانع مشروع و قانونی از ادای وظایف زوجیت که همون تمکین هست امتناع کرده.

این نفقه که انقدر سرِش دعواس شامل چه چیزایی میشه؟

به موجب ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه شامل همه نیاز‌های متعارف و متناسب با وضعیت زنِ که شامل مسکن، لباس، غـذا، اثاث منزل، هزینه‌های درمانی و بهداشتی و نیز خادم در صورت عادت یا احتیاج زن می باشد.

بعضیا به اشتباه تصور میکنن که نفقه فقط شامل خرجی میشه اما همون طور که گفتیم نفقه شامل همه نیازهای متعارف زن میشه از تهیه مسکن و لوازم منزل گرفته تا هزینه های درمانی و بهداشتی. اگه همه شرایط مهیا باشه اما زن تمکین نکنه مسلما حق دریافت نفقه نخواهد داشت. البته در دوران عقد استثنائاتی وجود داره که در ادامه بهتون میگیم اما قبلش یه توضیح مختصری راجع به تمکین میدیم.

حالا این تمکین چی هست؟؟

اگه بخوام خیلی ساده بگم تمکین یعنی زن در حدود قانون و عرف از شوهر اطاعت نماید و ریاست شوهر را در خانواده بپذیرد. مطابق ماده 1105 قانون مدنی ریاست بر خانواده از حقوق مرد است و زن باید تکالیف قانونی مرتبط با این حق مرد را ایفا کند؛ پس زن باید از نظر شوهر پیروی کند. حال که به طور کلی با معنا و مفهوم تمکین آشنا شدید لازمِ بدونید که تمکین دو مفهوم عام و خاص داره که در ادامه با این دو مفهوم هم آشنا میشید. 

تمکین عام و خاص

تمکین به معنای خاص یعنی زن رابطه جنسی با شوهر را به طور متعارف بپذیره و جز در مواردی که مانع موجهی داشته باشه از برقراری رابطه جنسی با او سر باز نزند و تمکین به معنای عام آن است که زن وظایف خود را نسبت به شوهر انجام دهد و از او در حدود قانون و عرف اطاعت کرده و ریاست شوهر را در خانواده بپذیرد. یکی از مهم ترین مصادیق تمکین زن از شوهر را می توان تحت عنوان لزوم سکونت زن در محل اقامت شوهر دانست که بر اساس آن، اصولا زن باید در همان منزلی که شوهر تدارک دیده سکونت کند و بدون اجازه یا رضایت او از منزل خارج نشود.

زنی که در دوران عقد هست و فاقد منزل مسکونی مشترک که زوج موظف به تهیه آن می باشد قطعا بدون تمکین مستحق دریافت نفقه خواهد بود.

فراهم نبودن شرایط تمکین به علت عرف حاکم بر جامعه

از طرف دیگه گاهی اوقات شرایط زندگی از جانب شوهر فراهم شده اما تمکین نکردن زن مستند به موانعی است که عرف و عادات و رسم و رسومات جامعه اون پذیرفته، برای خیلی از خانواده ها رابطه جنسی در دوران عقد پذیرفته شده نیست در واقع رابطه جنسی رو به بعد از عروسی موکول می کنند در این شرایط هم زوجه با اینکه تمکین نمیکنه مستحق دریافت نفقه می باشد.

حالا گاهی اوقات شوهر شرایط زندگی مشترک فراهم کرده ولی زن بدون داشتن دلیل قابل قبولی حاضر به زندگی مشترک نیست در این صورت به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت البته برای اثبات این موضوع زوج باید طی اظهارنامه‌ای مراتب آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را اعلام نماید.

در شرایطی اگه مهریه رو نگرفتی میتونی تمکین نکنی تازه نفقه هم بگیری

یکی از حقوقی که به موجب شرع و قانون به زن تعلق گرفته استفاده از حق حبس در ازدواج است. به این معنا که زن میتونه تا وقتی که مهریه را نگرفته از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند و در عین حال از حق نفقه هم بهره مند شود. پس زن تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده میتونه از تمکین در برابر شوهر خودداری کرده و در عین حال نفقه اش را هم بگیرد.

البته استفاده از حق حبس در ازدواج منوط به شرایطی است از جمله اینکه زن تنها تا پیش از برقراری رابطه جنسی میتونه به حق حبس خود استناد کند و پس از وقوع رابطه جنسی، دیگر امکان استفاده از حق حبس را ندارد ثانیا مهریه زن باید عندالمطالبه باشد. بنابر مطالبی که گفته شد، زن در دوران عقد می‌تواند تا زمانی که مهریه اش را نگرفته به استناد حق حبس، از تمکین در برابر شوهر خودداری کرده و در عین حال نفقه هم دریافت کند.

نتیجه گیری

1- در دوران عقد با استناد به حق حبس ( در صورت وجود شرایط اعمال آن ) زن می تواند بدون اینکه از شوهر تمکین کند نفقه خود را مطالبه کند.

2- اگر در دوران عقد شرایط زندگی مشترک از جانب شوهر مهیا نشده باشد مثلا خونه نگرفته باشه باز هم زن می تواند بدون تمکین نفقه خود را بگیرد.

3- شرایط زندگی مشترک فراهم شده اما هنوز زیر یک سقف نرفتند زن با استناد به عرف حاکم بر جامعه می تواند تمکین ( در اینجا بیشتر معنای خاص تمکین یعنی برقراری رابطه جنسی مدنظر است) را منوط به رفتن زیر یک سقف کند اما نفقه خود را دریافت کند مگر اینکه زن بدون دلیل موجه حاضر نباشد به منزل مشترک برود.