سفر به ایام قدیم سال 1157؛ رازهای خانه آقازاده با مهندسی افسانه ای قجری/ سنت جادو کرد

شایانیوز- اگه بخوای یه ساختمان ایرانی ببینی که هم چشم نواز باشه، هم شیوه زندگی قدیم رو بهت نشون بده، خانه آقازاده تو ابرکوه واقعا یکی از اون چیزهاییه که نباید از دستش بدی. وقتی برای اولین بار تصویرش رو میبینی، شاید فکر کنی این یه بنای تاریخی معمولیه، اما وقتی واردش میشی، تازه متوجه میشی که معماریش چقدر خلاقانه و باهوشه. انگار معمارها یه راز داشتن و اون رو تو طراحی هر اتاق و هر بادگیر جا دادن. این خونه مثل یه ترکیب جادویی از هنر، علم و طبیعته که هر کسی رو مسحور خودش میکنه.

خانه آقازاده نه فقط یه بنای زیباست، بلکه یه درس عملی از معماری سنتی ایرانه که با استفاده از مصالح ساده مثل آجر، خشت و گل تونسته شرایط زندگی تو یه محیط گرم و خشک رو به بهترین شکل ممکن بهینه کنه. طراحی دقیق حیاط ها، اتاق ها و بادگیرها طوریه که هم تهویه طبیعی رو تضمین میکنه هم نور و فضا رو به بهترین شکل ممکن به خانه منتقل میکنه. و همین ترکیب هنر و کاربردی بودن باعث شده این خانه تا امروز یکی از نمادهای معماری ایرانی باقی بمونه و حتی روی اسکناس های کشور هم دیده بشه در ادامه با این بنای شاهکار بیشتر آشنا خواهیم شد...

قصه ای از دوره قاجار: وقتی ثروت و هنر به هم رسیدن

خانه آقازاده برمیگرده به دوره قاجار، زمانی که معمارها تو ایران بلد بودن چطور با مصالح ساده مثل خشت، آجر و گل شاهکار بسازن. این خونه برای یه فرد ثروتمند به نام "سید حسین ابرقویی" ساخته شده بود و از همون موقع تا الان به عنوان نشونه ای از معماری سنتی ایرانی شناخته میشه. هرچند ظاهرش تو نگاه اول ساده به نظر میاد، اما وقتی وارد حیاطش میشی، هرچی بیشتر نگاه میکنی بیشتر مجذوبش میشی. طراحی خونه طوریه که در سه جهت مختلف حیاطش اتاق ها قرار گرفتن و هر بخش براساس فصل و شرایط آب و هوایی استفاده میشده یکی برای تابستان، یکی برای زمستون و یکی برای بهار و پاییز.

حیاط مرکزی و استخر سنگی: نفس طبیعت در دل بنا

وقتی وارد حیاط خانه میشی، اولین چیزی که تو چشمت میزنه، حوض بزرگ سنگی وسط حیاطه. این حوض نه فقط برای زشتی نیست؛ اون یه طراحی حساب شد‌ست که باعث میشه هوا کمی مرطوب تر و دلپذیر تر بشه، مخصوصا تو تابستون های گرم ابرکوه.

حیاط مرکزی همیشه تو معماری سنتی ایران نقش مهمی داشته، چون هم گرما و نور رو کنترل میکرده، هم محلی برای دورهمی و خلوت های خانوادگی بوده. آقازاده هم از این قاعده مستثنا نیست و این حیاط باعث میشه فضای داخل خونه همیشه زنده و صمیمی به نظر بیاد.

بادگیر دوطبقه؛ قهرمان واقعی معماری سنتی

حالا برسیم به بخش هیجان انگیز ماجرا: بادگیر دوطبقه! اگه تا حالا درباره بادگیرها شنیده باشی، میدونی که این سازه ها تو معماری سنتی ایران برای تهویه طبیعی هوا طراحی میشن. اما چیزی که خانه آقازاده رو خاص میکنه اینه که بادگیرش دو طبقست، نه یکی! بله، واقعا دو طبقه!  این بادگیر حدود ۱۸ متر ارتفاع داره و ۱۹ ورودی هوا توش کار گذاشته شده که خیلی دقیق و هوشمندانه، هوا رو از بیرون میکشن و به داخل منتقل میکنن حتی وقتی باد زیادی هم نمیوزه! حالا تصور کن تو روزهای گرم تابستون یزد چی میشه وقتی این بادگیر به کار میفته: هوا تازه و خنک میشه، تو اتاق ها احساس بهتری داری و لازم نیست هیچ سیستم تهویه ای روشن بشه. این یعنی معماری نه فقط زیبا، بلکه کاملا کاربردی و سازگار با اقلیم طراحی شده.

کلاه فرنگی و نور؛ وقتی معماری با نور بازی میکنه

کنار بادگیر، یه بخش دیگست که خیلی چشمگیره: کلاه فرنگی. این سازه مثل یه گنبد هشت ضلعی روی خونه قرار داره و کارش اینه که نور طبیعی رو به داخل هدایت کنه و فضا رو روشن تر کنه، بدون اینکه گرما رو زیاد کنه. کلاه فرنگی با تزئینات موصّره کاری (muqarnas) تزیین شده و پنجره های رنگی چوبی هم داره که وقتی نور ازشون رد میشه، بازی نورهای رنگی داخل خونه خیلی دل انگیز میسازه.

چرا این خونه اینقدر خاصه؟

- این خونه نشون دهنده هوش معماری سنتی ایرانه که بدون برق و تکنولوژی، تو یه محیط گرم و خشک، آسایش و خنکی طبیعی رو براساس طراحی فراهم میکنه.

- بادگیر دوطبقه مثل یه سیستم تهویه طبیعی کار میکنه.

- طراحی چند قسمتی خونه باعث میشه ساکنین بتونن براساس فصل و هوا از بخش های مختلف استفاده کنن.

- و در نهایت، کلاه فرنگی و بازی نور باعث میشن فضا همیشه زنده و خوشایند باشه.

یه راز جالب: روی اسکناس ها هم میتونی ببینیش!

اگه یه اسکناس ۲۰۰۰۰ ریالی (دو هزار تومنی) دارید، یه نگاه بنداز به پشتش. تصویر همین بادگیر تاریخی و نمادین خانه آقازاده روش چاپ شده! این یعنی این بنا اونقدر مهمه که به عنوان نشونه ای از هنر و معماری ایران انتخاب شده.