به مناسبت روز جهانی حیوانات بی سرپناه
تولهگیری را متوقف کنیم، حیوانات فروشی نیستند! غیبت قانون و جولان سوداگران!
تجارت پر سود خرید و فروش حیوانات خانگی سالهاست بر تن و جان این موجودات معصوم زخم میزند. ریشه این ظلم و بیعدالتی در نبود قانون است.
شایانیوز- روز جهانی حیوانات بیسرپناه، فرصتی است برای بازخوانی ریشههای ساختاری ظلم به حیوانات. اصطلاح «تولهکشی» یا puppy mills به صنعتی چند میلیارد دلاری اشاره دارد، در ایران این پدیده گرچه از نظر حجم کوچکتر است، اما به دلیل فقدان قانون شفاف، ضعف نظارت و بیتفاوتی اجتماعی، آثار ویرانگر آن هم بر حیوانات و هم بر جامعه انسانی آشکار شده است.
بازار بی در و پیکر حیوانات خانگی در ایران
بازار خرید و فروش سگ و گربه در ایران عمدتاً در سه سطح شکل گرفته است:
فروشگاههای حیوانات خانگی (پتشاپها) که اغلب بدون مجوز مشخص برای تکثیر، اما در عمل مرکز عرضه تولههای پرورش یافته در شرایط غیراستاندارد.
بازارهای سیاه و کانالهای مجازی؛ از اینستاگرام تا دیوار و شیپور، بستری برای فروش تولهها بدون شناسنامه و واکسیناسیون و بدون میکروچیپ ردیابی.
مزارع و خانههای تکثیر مخفی؛ مراکزی که بدون نظارت دامپزشکی، حیوانات را برای تولیدمثل مکرر به کار میگیرند.
در غیاب هرگونه آمار رسمی، برآوردهای فعالان حقوق حیوانات نشان میدهد سالانه هزاران توله سگ و گربه در چنین فضاهایی متولد و وارد بازار میشوند که نه ضمانت سلامت دارند و نه حتی در بسیاری موارد زنده ماندنشان در هفتههای نخست تضمین شده است.
روند تولهکشی
1. انتخاب حیوانات مادر
دلالان یا صاحبان مراکز تکثیر، معمولاً حیوانات مادهای را انتخاب میکنند که نژاد محبوب یا «بازاری» و پرفروش دارند (مثلاً پامرانین، ژرمن شپرد، پرشین کت).
هیچ توجهی به سلامت ژنتیکی یا روحی حیوان نمیشود؛ معیار اصلی صرفاً قابلیت تولید و فروش و سود بیشتر است.
2. بارداریهای مکرر و فشرده
حیوان ماده، برخلاف شرایط طبیعی، بلافاصله پس از هر زایمان دوباره جفتگیری داده میشود.
در شرایط استاندارد، حیوان باید بین بارداریها استراحت کند، اما در تولهکشی این وقفه حذف میشود.
این کار باعث فرسودگی جسمی، کمبود کلسیم، ضعف استخوانها، بیماریهای رحمی و حتی مرگ زودرس میشود.
3. شرایط نگهداری غیربهداشتی
اغلب حیوانات در قفسهای کوچک، مکانهای تاریک یا زیرزمینها نگهداری میشوند.
فقدان تهویه، تراکم بالا و غذای نامناسب باعث شیوع بیماریهای عفونی میشود.
4. مراقبت ناکافی از تولهها
تولهها معمولاً زودتر از موعد از مادر جدا میشوند (۲–۳ هفتگی بهجای ۶–۸ هفتگی).
نتیجه: ضعف سیستم ایمنی، مشکلات رفتاری، اضطراب و مرگ و میر بالا.
بسیاری از تولهها بدون واکسیناسیون اولیه وارد بازار میشوند.
5. فروش بدون تعهد
تولهها در بازار آزاد یا فضای مجازی فروخته میشوند، بدون هیچ گواهی سلامت؛ و خریداران بعدها با مشکلات متعدد حیوانشان (بیماری، نقص ژنتیکی، مرگ ناگهانی) مواجه میشوند.
آسیبهای جسمی به حیوانات
حیوانات ماده:
عفونتهای رحم و پستان (pyometra)
پوکی استخوان ناشی از کمبود کلسیم
ضعف شدید سیستم ایمنی
کاهش طول عمر
تولهها:
مرگ زودهنگام به دلیل عدم دریافت آنتیبادیهای شیر مادر
بیماریهای ویروسی مثل پاروو یا دیستمپر
نقصهای ژنتیکی به علت جفتگیریهای خویشاوندی (inbreeding)
اضطراب و مشکلات رفتاری مزمن
آسیبهای روانی
حیوانات در صنعت تولهکشی تنها جسمشان آسیب نمیبیند؛ روانشان هم به شدت تخریب میشود:
حیوانات مادر در چرخه بارداری بیوقفه دچار افسردگی و پرخاشگری میشوند.
تولهها به دلیل جدایی زودهنگام از مادر، معمولاً مشکلات جدی در تعامل اجتماعی دارند.
این حیوانات حتی در خانوادههای جدید هم به راحتی دچار اضطراب جدایی، پرخاشگری یا ترس مزمن میشوند.
پیامدهای نهایی
در یک جمله: تولهکشی تبدیل به چرخهای از رنج و مرگ میشود؛
حیوانات مادر مثل «ماشین تولید» فرسوده و دور انداخته میشوند.
تولهها یا میمیرند یا در نهایت سر از خیابانها درمیآورند.
خانوادهها با حیوانات بیمار و مشکلدار مواجه میشوند و چرخه بیاعتمادی و بیمسئولیتی ادامه پیدا میکند.
چرا قانونی وجود ندارد؟
پرسش اساسی اینجاست: چرا در ایران هنوز قانونی جامع در حمایت از حیوانات وجود ندارد؟
این خلأ قانونی به سوداگران این پیام را میدهد: آزادید هر چه میخواهید بکنید، کسی از شما حساب نمیکشد.
بخشی از پاسخ به نگاه فرهنگی سیاسی حاکم بازمیگردد که حمایت از حیوانات خانگی را «ضرورت اجتماعی» نمیداند و گاه حتی نفس نگهداری این حیوانات را تهدید فرهنگی قلمداد میکند.
بخشی دیگر به اولویتهای قانونگذاری مربوط است؛ جایی که حقوق حیوانات در پایینترین ردیف اولویتها قرار میگیرد.
و نهایتاً، فقدان لابیگری سازمان یافته از سوی انجمنهای مدنی و فعالان حقوق حیوانات باعث شده صدای این مطالبه جدی کمتر به گوش قانون گذاران برسد.
تا زمانی که قانونی روشن و الزامآور وجود نداشته باشد، سوداگران همچنان حیوانات را ابزار سودجویی خود خواهند کرد. ایران در غیاب چنین قانونی، به بازاری بیدروازه برای تجارت رنج حیوانات بدل شده است.
روز جهانی حیوانات بیسرپناه فرصتی است تا بار دیگر این پرسش را مطرح کنیم: آیا جامعهای که از حمایت ضعیفترین موجودات عاجز است، میتواند مدعی عدالت و اخلاق باشد؟
قوانین موجود تنها مقررات پراکندهای در سازمان دامپزشکی درباره حمل و نقل، واکسیناسیون و بهداشت وجود دارد. اما هیچ منع صریحی برای تکثیر تجاری حیوانات دیده نمیشود.
طرح حمایت از حقوق حیوانات که در سالهای گذشته چند بار به مجلس ارائه شده، هرگز به قانون تبدیل نشد. برخی نسخههای آن حتی بیشتر جنبه تنبیهی علیه «نگهداری حیوانات» داشت تا حمایت از حقوق آنها. این خلأ قانونی عملاً به معنای چراغ سبز نشان دادن به سوداگران است.
به امید روزی که لزوم حمایت از حیوانات و منع گسترش تجارت موجودات زنده به قانونگذاران ثابت شود.
دیدگاه تان را بنویسید