تست TIBC آزمایش خون چیست؟

شایانیوز- به طور عمده تست TIBC یا ظرفیت کلی اتصال به آهن خون، نوعی آزمایش خون است که مشخص می‌کند آیا آهن جریان خون بیش از حد معمول است یا خیلی کم است.

آهن یک نوع ماده معدنی است که در تمامی سلول‌های بدن یافت می‌شود. هر فردی آهن مورد نیاز را از طریق رژیم غذایی دریافت می‌کند. زمانی که آهن وارد بدن می‌شود، این ماده از طریق جریان خون بوسیله پروتئینی به نام ترانسفرین که بوسیله کبد تولید شده است، حمل می‌شود. تست TIBC به منظور بررسی کیفیت میزان انتقال خون انجام می‌گیرد.

آهن به تولید گلبول‌های قرمز یا RBC سالم کمک می‌کند. این ماده در هموگلوبین موجود است، هموگلوبین پروتئینی مهم در گلبول‌های قرمز خون به شمار می‌رود، از طریق ریه اکسیژن مورد نیاز را دریافت کرده و از طریق گردش خون به سایر بخش‌های بدن می‌رساند. در نتیجه می‌تواند به طور طبیعی انجام وظیفه کند.

آهن را باید از طریق غذا و یا مکمل‌ها جذب کرد، از جمله:

• سبزیجات تیره رنگ، سبزیجات برگ پهن همانند اسفناج

• لوبیا

• تخم مرغ

• بوقلمون

• غذا‌های دریایی

• غلات کامل

میزان آهن توصیه شده روزانه

واحد غذا و تغذیه در سازمان بهداشت مصرف مقادیر خاصی از آهن را به صورت روزانه برای مردم دنیا توصیه کرده است. برای افراد سالم، وصیه می‌شود که مقادیر زیر را داشته باشند:

نوزادان و کودکان

• کودکان ۶ ماهه و کوچکتر: ۰/۲۷ میلی گرم در روز (mg/day)

• ۷ ماه تا ۱ سال: ۱۱ mg/day

• سن ۱ تا ۳ سال: ۷ mg/day

• سن ۴ تا ۸ سال: ۱۰ mg/day

مردان

• سن ۹ تا ۱۳ سال: ۸ mg/day

• سن ۱۴ تا ۱۸ سال: ۱۱ mg/day

• سن ۱۹ سال و بالاتر: ۸ mg/day

زنان

• سن ۹ تا ۱۳ سال: ۸ mg/day

• سن ۱۴ تا ۱۸ سال: ۱۵ mg/day

• سن ۱۹ تا ۵۰ سال: ۱۸ mg/day

• سن ۵۱ یا بالاتر: ۸ mg/day

• زنان شیرده در سنین ۱۹ تا ۳۱: ۹ mg/day

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها پیشنهاد می‌کند که زنان باردار در تمامی سنین باید ۳۰ میلی گرم در روز آهن مصرف کنند. زنان باردار و شیرده مقادیر متفاوتی آهن نسبت به موارد توصیه شده در مورد دیگران دارند. بهتر است در این باره با پزشک تان مشورت کنید تا دریابید چه مقدار آهن نیاز دارید.

چرا تست TIBC انجام می‌شود؟

پزشکان معمولا آزمایش TIBC را برای بررسی بیماری‌هایی که موجب غیر طبیعی شدن میزان آهن می‌شود، توصیه می‌کنند.

اگر فرد علائم کم خونی یا کمبود آهن در خون را داشته باشد، پزشک انجام تست TIBC را پیشنهاد می‌کند. به عنوان نمونه در ایالات متحده، کمبود آهن شایع‌ترین نوع کمبود عناصر غذایی است. کمبود آهن معمولا دلیل اصلی کم خونی می‌باشد، اما این بیماری ممکن است بوسیله افزایش از دست رفتن خون به هنگام قاعدگی، بارداری و عفونت‌های مزمن، به وجود آمده باشد.

علائم و نشانه‌های کمبود آهن عبارتند از:

• احساس ضعف و خستگی

• رنگ پریدگی پوست

• افزایش دفعات عفونت

• احساس سرمای دائمی

• زبان متورم

• مشکل در تمرکز در مدرسه یا محل کار

• تاخیر در رشد ذهنی کودکان

در صورتی که پزشکتان مشکوک به وجود آهن زیاد در خون شود، تست TIBC را تجویز می‌کند. مقادیر بالای آهن معمولا نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای است.

تعدادی از علت‌های شایع آهن بالای خون شامل موارد زیر می‌شوند:

• کم خونی همولیتیک

• مصرف زیاد آهن می‌تواند موجب مسمومیت آهن شود

• دفعات زیاد تزریق خون

• آسیب به کبد

در موارد نادر، سطح بالایی از آهن ممکن است به علت مصرف زیاد ویتامین‌ها یا مکمل‌های آهن باشد.

علائم و نشانه‌های بالا بودن آهن عبارتند از:

• احساس خستگی و ضعف

• مفاصل دردناک

• تغییر رنگ پوست به برنزه یا خاکستری

• درد شکم

• کاهش وزن ناگهانی

• کاهش میل جنسی

• ریزش مو

• ریتم نا منظم ضربان قلب

درصورتی که به علائم کمبود آهن یا آهن بالا دچار شدید بهتر است پزشک تان را ملاقات کنید. در صورتی که هر یک از بیماری‌های زمینه‌ای درمان نشوند ممکن است در معرض خطر مشکلات جدی‌تر زیر قرار گیرید که عبارتند از:

• بیماری کبد

• حمله قلبی

• نارسایی قلبی

• دیابت

• مشکلات استخوان

• مشکلات متابولیک

• اختلالات هورمونی

آمادگی برای تست TIBC

ناشتا بودن قبل از آزمایش خون برای تست TIBC از موارد ضروری برای انجام آزمایش و دستیابی به نتایج با حداکثر دقت است. این بدین معنا خواهد بود که حداقل ۸ ساعت قبل از انجام آزمایش نباید چیزی بخورید یا بنوشید.

برخی از دارو‌ها نیز بر نتایج تست TIBC تاثیر می‌گذارند، بنابراین باید در مورد هر داروی تجویزی یا بدون نسخه در حال مصرف، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک معمولا از شما می‌خواهد قبل از انجام آزمایش مصرف تعدادی از دارو‌ها را قطع کنید. البته به هیچ عنوان نباید بدون مشاوره با پزشک تان مصرف دارویی را متوقف کنید.

تعدادی از دارو‌هایی که بر نتایج آزمایش اثر می‌گذارند عبارتند از:

• هورمون آدرنوتریکوتروپیک (ACTH)

• قرص‌های ضد بارداری

• کلرامفنیکل

• فلوئراید

تست TIBC چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش TIBC معمولا همراه با آزمایش آهن خون تجویز می‌شود که مقدار آهن در خون را اندازه می‌گیرد. این تست‌ها می‌توانند مشخص کنند آیا مقدار آهن در خون نرمال است و یا غیر طبیعی.

آزمایشات شامل نمونه برداری مقدار کمی نمونه خون است. خون معمولا از سیاهرگ یا سرخرگ روی دست یا بخش داخلی آرنج گرفته می‌شود. مراحل انجام آزمایش عبارت است از موارد زیر:

• کارشناس آزمایشگاه ابتدا ناحیه‌ای را که می‌خواهد نمونه برداری کند با یک ماده ضد عفونی کننده تمیز می‌کند و یک باند لاستیکی را در اطراف بازو سفت می‌بندد. این عمل سبب می‌شود رگ‌ها سرشار از خون شوند.

• هنگامی که رگ پیدا شد، سوزن داخل رگ فرو داده می‌شود. ممکن است کمی احساس سوزش یا گزیدگی به هنگام فرو رفتن سوزن داشته باشید. با این وجود، این تست به خودی خود دردناک نیست.

• کارشناس فقط به اندازه نیاز از خون را بر می‌دارد تا این تست و سایر آزمایش‌های در خواست شده توسط پزشک را انجام دهند.

• بعد از اینکه خون به اندازه کافی جمع آوری شد، سوزن خارج شده و یک پنبه الکلی روی ناحیه خونگیری شده، اعمال می‌شود. کارشناس به شما توصیه می‌کند که پنبه را برای چند دقیقه روی محل فشار دهید، زیرا این کار از خونریزی جلوگیری خواهد کرد.

• نمونه خون برای آنالیز شدن به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

• در نهایت پزشکتان نتایج را بررسی خواهد کرد و در مورد آن‌ها با شما به گفتگو خواهد پرداخت.

نتایج تست TIBC ظرفیت کلی اتصال به آهن خون

میزان نرمال برای تست TIBC معمولا در میان آزمایشگاه‌های مختلف، فرق دارد. با این وجود اکثر آزمایشگاه‌ها میزان نرمال را بین ۲۴۰ تا ۴۵۰ میکرو گرم در هر دسی لیتر (mcg/dl) تعیین می‌کنند.

ظرفیت اتصال آهن کل (TIBC) بالای ۴۵۰ mcg/dl معمولا به این معنا است که آهن کمی در خون جریان دارد. این ممکن است به علت کمبود آهن در رژیم غذایی، افزایش از دست دادن خون حین قاعدگی، بارداری، اهدای خون یا عفونت مزمن ابه وجود آمده باشد.

ظرفیت اتصال به آهن کل زیر ۲۴۰ mcg/dl معمولا به معنای این است که سطح آهن خون بالا است.

این مسئله ممکن است به دلایل زیر پدیدار شده باشند که عبارتند از:

• آسیب به کبد

• مصرف آهن زیاد یا مسمومیت با آهن

• دفعات زیاد انتقال خون (دریافت خون)

• کم خونی همولیتیک که بیماری است که موجب مرگ پیش از موعد گلبول‌های قرمز می‌شود

• کم خونی گلبول داسی شکلی از بیماری ارثی است که موجب تغییر شکل گلبول‌های قرمز می‌شود

• هموکروماتوزیز که بیماری ژنتیکی است که موجب رسوب آهن در بدن می‌شود

پزشک با مشاهده نتایج آزمایش در مورد اینکه هر یک از شاخص‌های ارزیابی در چه وضعی به سر می‌برند می‌تواند گام‌های بعدی در درمان را اتخاذ کند و تصمیم بگیرد.

منبع: healthline