بانوان چای بنوشند تا به پوکی استخوان مبتلا نشوند
محققان دانشگاه فلایندرز استرالیا کشف کردهاند که مصرف چای و قهوه و استحکام استخوان مستقیماً با پوکی استخوان در سالمندی ارتباط دارد.
شایانیوز- نتایج یک پژوهش بلندمدت از دانشگاه فلایندرز استرالیا بار دیگر نشان میدهد که عادتهای ساده و روزمره، آنگونه که اغلب تصور میشود، خنثی و بیاثر نیستند و میتوانند در بلندمدت پیامدهای قابلتوجهی برای سلامت عمومی داشته باشند. این مطالعه که طی یک دوره ده ساله انجام شده و دادههای نزدیک به ده هزار زن ۶۵ ساله و بالاتر را تحلیل کرده است، به بررسی رابطه میان مصرف دو نوشیدنی بسیار رایج مانند چای و قهوه و تغییرات تراکم مواد معدنی استخوان پرداخته؛ شاخصی کلیدی که مستقیماً با خطر پوکی استخوان و شکستگیهای استخوانی در سنین سالمندی ارتباط دارد.
پوکی استخوان، به عنوان یکی از شایعترین مشکلات سلامت در زنان مسن، واقعیتی نگران کننده است؛ به طوریکه برآوردها نشان میدهد از هر سه زن بالای ۵۰ سال، یک نفر در طول زندگی خود به آن مبتلا میشود و هر سال میلیونها شکستگی در سراسر جهان به این بیماری نسبت داده میشود. در چنین زمینهای، بررسی نقش عوامل قابل تعدیل از جمله الگوهای تغذیه و نوشیدنیهای روزانه اهمیتی دوچندان پیدا میکند؛ به ویژه آنکه نتایج مطالعات پیشین درباره اثر چای و قهوه بر استخوانها همواره یکدست و همسو نبوده است.
پژوهش دانشگاه فلایندرز با تکیه بر دادههای «مطالعه شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان» طراحی شده و از معدود مطالعاتی است که نه تنها جمعیتی گسترده، بلکه بازهای زمانی طولانی را در بر میگیرد. در این مطالعه، میزان مصرف چای و قهوه شرکتکنندگان به صورت دورهای ثبت شده و همزمان، تراکم مواد معدنی استخوان در نواحی کلیدی مانند لگن و استخوان ران ــ که بیشترین ارتباط را با خطر شکستگی دارند ــ با استفاده از روشهای تصویربرداری استاندارد اندازهگیری شده است. این ترکیبِ پایش رفتاری و ارزیابی دقیق زیستی، به پژوهش اعتبار روششناختی بالایی میبخشد.
یافتههای مربوط به چای، هرچند از نظر عددی چشمگیر نیستند، اما از نظر آماری معنادارند. زنانی که به طور منظم چای مینوشیدند، به طور متوسط تراکم استخوان لگن بالاتری نسبت به افرادی داشتند که مصرف چای نداشتند. پژوهشگران تأکید میکنند که این افزایش اندک، وقتی در سطح فردی سنجیده میشود ممکن است ناچیز به نظر برسد، اما در مقیاس جمعیتی میتواند به کاهش قابلتوجه شمار شکستگیها بینجامد؛ نکتهای که در سیاستگذاری سلامت عمومی اهمیت اساسی دارد.
در مقابل، نتایج مربوط به قهوه تصویری پیچیدهتر ارائه میدهد. مصرف متعادل قهوه ــ حدود دو تا سه فنجان در روز ــ با کاهش تراکم استخوان همراه نبوده و به نظر میرسد برای بیشتر زنان سالمند بیخطر باشد. اما در سطوح بالای مصرف، یعنی بیش از پنج فنجان در روز، ارتباطی منفی میان قهوه و تراکم مواد معدنی استخوان مشاهده شده است. این اثر منفی به ویژه در زنانی که در طول عمر خود مصرف الکل بیشتری داشتهاند، برجستهتر بوده و نشان میدهد که تأثیر قهوه را باید در بستر کلی سبک زندگی ارزیابی کرد، نه به صورت جداگانه و مطلق.
از منظر زیستی، پژوهشگران به تفاوت ترکیبات فعال این دو نوشیدنی اشاره میکنند. چای سرشار از «کاتچینها»ست؛ ترکیبات پلیفنولی که در مطالعات مختلف با تقویت تشکیل استخوان و کاهش روند تحلیل آن مرتبط دانسته شدهاند. در مقابل، کافئین موجود در قهوه در برخی مطالعات آزمایشگاهی با اختلال خفیف در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان ارتباط داشته است، هرچند این اثرات کوچک ارزیابی میشوند و عواملی مانند افزودن شیر میتوانند بخشی از آنها را جبران کنند.
نکته قابلتوجه دیگر، تفاوت اثرات این نوشیدنیها در زیرگروههای مختلف است. نتایج نشان میدهد فواید چای در زنانی که با چاقی مواجهاند، بیشتر نمایان شده، در حالی که پیامدهای منفی مصرف زیاد قهوه در زنانی با سابقه مصرف بالاتر الکل تشدید میشود. این یافتهها بار دیگر بر این اصل تأکید میکند که سلامت استخوان حاصل برهمکنش مجموعهای از عوامل رفتاری، تغذیهای و متابولیک است و نمیتوان نقش یک عامل را جدا از بقیه بهطور کامل درک کرد.
در مجموع، پژوهشگران تأکید دارند که نتایج این مطالعه بههیچوجه به معنای ضرورت تغییرات افراطی در سبک زندگی نیست. چای و قهوه نه درمان پوکی استخواناند و نه عامل اصلی آن. کلسیم و ویتامین D همچنان پایههای اصلی پیشگیری و حفظ سلامت استخوان محسوب میشوند. با این حال، این مطالعه نشان میدهد که آنچه روزانه در فنجان ما ریخته میشود، میتواند نقشی کوچک اما معنادار در سلامت بلندمدت ایفا کند: مصرف متعادل چای میتواند پشتیبان سلامت استخوان باشد و افراط در قهوه به ویژه در کنار عوامل خطر دیگر انتخاب ایدهآلی بهنظر نمیرسد.
بهعبارت دیگر، این پژوهش پرده از یک واقعیت ساده اما مهم برمیدارد: در سلامت، جزئیات روزمره بسیار اهمیت دارند و اثر آنها اغلب نه در کوتاهمدت، بلکه در گذر سالها آشکار میشود.
