اعدام علیرضا اکبری؛ از پردرآمد ترین جاسوسان انگلیس

شایانیوز- رسانه رسمی قوه قضایی، از اعدام علیرضا اکبری در روز شنبه 24 دی ماه خبر داد. این خبرگزاری اعلام کرد:

حکم علیرضا اکبری فرزند علی دارای تابعیت مضاعف ایرانی-انگلیسی که به اتهام افساد فی‌الارض و اقدام گسترده علیه امنیت داخلی و خارجی کشور از طریق جاسوسی برای دستگاه اطلاعاتی دولت انگلیس در ازای دریافت دستمزد به مبالغ ۱.۸۰۵.۰۰۰ یورو، ۲۶۵.۰۰۰ پوند انگلیس و ۵۰.۰۰۰ دلار آمریکا به مجازات اعدام محکوم شده بود، اجرا شد.

قوه قضائیه دراین باره اعلام کرد: جاسوس سرویس اطلاعات مخفی انگلیس به‌ دار مجازات آویخته شد. جرم او همکاری گسترده با افسران اطلاعاتی انگلیس بود.

فارس در این باره نوشت: صبح بیست و دومین روز دی‌ماه، روز بدی برای انگلیسی‌ها بود چون حکم اعدام علیرضا اکبری، ابرجاسوس سرویس اطلاعاتی انگلستان اجرا شد و این درواقع اولین پرونده در حوزه جاسوسی برای انگلیس بود که به اعدام منجر شد.

بیوگرافی علیرضا اکبری

علیرضا اکبری، 29 مهر 1340، در خانواده ای انقلابی و مذهبی به دنیا آمد. وی برادر شهید بوده و 70 ماه در جبهه دفاع مقدس حضور داشته است. از سوابق کاری وی می توان به معاون اسبق حوزه روابط خارجی وزارت دفاع، همکار اسبق دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، مشاور اسبق فرمانده نیروی دریایی، مسئول اسبق حوزه دفاعی و امنیتی مرکز تحقیقات وزارت دفاع، مسئول اسبق سازمان نظامی اجرای قطعنامه ۵۹۸، رییس اسبق بخش مطالعات دفاع وزارت دفاع، مشاور امور استراتژیک وزیر دفاع و فعالیت در مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری اشاره نمود.

او که دارای چهره ای موجه، با دکمه هایی بسته شده تا انتها و ته ریش بود چه شد که به اتهام افساد فی الارض، اقدام گسترده علیه امنیت داخلی و خارجی کشور از طریق جاسوسی به نفع دولت انگلستان اعدام شد!؟

نحوه وصل شدن به سرویس جاسوسی

علیرضا اکبری با توجه به اطلاعاتی که در دسترس داشت مورد توجه سرویس اطلاعاتی انگلیس MI۶ قرار گرفت. اکبری که علاقه زیاد به کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی داشت، به مدت ۳۰ سال در بخشهای مطالعات استراتژیک، سیاست خارجی و بخشهای امنیتی سیاسی نظام فعالیت داشت و از همین طریق ارتباط گسترده و عمیقی با مسئولین داشت و فردی شناخته شده در میان مسئولین محسوب می‌شد.

خودش در این باره می گوید: من مبدع دیپلماسی دفاعی کشور بودم.

اما شناسایی علیرضا اکبری در یک نشست دیپلماتیک و ارتباط‌گیری سفیر و افسر اطلاعاتی MI۶ با وی بود. سال ۸۳ در یک جلسه علمی تحقیقاتی با یک نفر از سفارت انگلیس آشنا می شود.

اعترافاتش در این باره می‌گوید: سفیران همه آمدند از جمله سفیر انگلیس که یک نفر هم همراهش بود؛ کارتی هم داد؛ من همینجوری گذاشتم در جیبم و تموم شد و رفت بالاخره. یک دعوتنامه برای ما فرستاد و ما هم رفتیم سفارت – تلفن من زنگ خورد نمی‌شناختم، گوشی را برداشتم یک آقایی گفت آقای فلانی(اکبری) گفتم بله من فلانی (اکبری) هستم. گفت من از طرف سفیر بریتانیا از تهران زنگ می‌زنم، گفتم خب سفیر بریتانیا در تهران با من چکار داره، گفتش که ایشون تمایل دارن با شما ملاقات کنند و گفتگو کنند.

آیا تعهد به عدم همکاری کافی بود؟!

فعالیت جاسوسی او را می توان به دو مرحله تقسیم کرد، یکی از سال 1383 تا 88 و مرحله بعد که شامل خروج و بازگشت مجددش تقسیم کرد. اکبری در سال 1387 به جرم جاسوسی دستگیر شد، پس از طی مراحل قضایی، با تعهد عدم ارتباط گیری مجدد با سرویس ها حکم تعلیقی گرفت. 

روش های جاسوسی برای انگلیس

او که در سال 89 به بهانه بیماری از کشور خارج شد و مجدد با افسران اطلاعاتی ارتباط خود را از سر گرفت.تلاش ها و اقداماتی که سرویس جاسوسی انگلیس در این پرونده داشته خود نشان از اهمیت و ارزش وی همچنین اعتماد دشمن به او بوده است.

از جمله اقداماتی که سرویس اطلاعاتی انگلیس در این راستا کرده است می توان به ارائه آموزش‌های اطلاعاتی، آموزش ضدتعقیب (با هدف تأمین امنیت محکوم در قرارهای ملاقاتی)، آموزش ضدبازجویی، پوشش اطلاعاتی، آموزش جمع‌آوری اطلاعات (با هدف افزایش موفقیت محکوم در جمع‌آوری اطلاعات در مواجهه با افراد دارای دسترسی)، تأسیس شرکت پوششی در خارج از کشور به‌منظور به انحراف کشاندن نهادهای امنیتی ایران، ارائه ابزارهای ارتباطی ویژه، استفاده از عنصر رابط، پشتیبانی از محکوم پس از فرار از کشور، تبادل با سایر سرویس‌های جاسوسی و هزینه‌های مالی هنگفت جهت حفظ انگیزه‌های محکوم و ترغیب وی به خیانت بیشتر به کشور، استفاده از کشورهای ثالث، افسران اطلاعاتی متعدد، ارائه تابعیت انگلیس به محکوم به‌صورت ویژه اشاره کرد.

محکوم بار ها در کشور هی مختلف مانند انگلیس، اسپانیا، آلمان، ایتالیا، اتریش، مالزی و امارات با افسران اطلاعات انگلیس دیدار داشته است. افسر اطلاعاتی انگلیسی به وی تأکید کرده بود که هویتش باید عضو مؤسسه پژوهشی فوکوس که یک مؤسسه خصوصی است عنوان شود. کار ویژه مؤسسه پژوهشی فوکوس بررسی مسائل منطقه‌ای و سنجش ریسک اقتصادی که نتایج آن را در اختیار دیگر مؤسسات یا سرمایه‌گذاران قرار می‌گرفت، عنوان شده بود.

اکبری در رفت و آمد هایی که داشت اطلاعات مهمی در رابطه با مسائل داخلی، خارجی، منطقه ای، دفاعی، موشکی، موارد اقتصادی مربوط به تحریم ها و مذاکرات هسته ای به انگلیس داده بود. در بازجوی ها وی به بیس از 2000 سوالی که جواب آن ها را در اختیار جاسوسان قرار داده اشاره کرده است. اکبری در طول فعالیت خود با مسئولان کشور جلسه برگزار کرده و به صورت هدفمند مواردی را که انگلیس به دنبال آن بوده است را جمع آوری و منتقل می کند.

افشا کردن اطلاعات شهید فخری زاده

در سال 1386 لپ تاپی توسط انگلیس در اختیار اکبری قرارمی گیرد تا بدین وسیله اطلاعات را منتقل کند. در سوالات مطرح شده از سوی افسران اطلاعاتی انگلیسی حدود ۱۷۸ نام برده شده است که دانشمندان ایران از جمله شهید فخری زاده یکی از آن اسامی است. وی در اطلاعاتی که به سرویس بیگانه داده است، شهید فخری‌زاده را فردی کلیدی در سطح تکنیکال معرفی کرده بوده است

هر چند اکبری در تعامل با انگلستان تعمد داشت، اما یکی از راه‌های یافتن سوژه‌های جدید و کیس‌های ترور، پرسش‌های غیرمستقیم است. به عنوان مثال اکبری می‌گوید: «وقتی پرسید شخصی مثل دکتر فخری‌زاده اگر چنان پروژه‌ای باشد می‌تواند درگیر آن باشد، می‌گفتم چرا نمی‌تواند؟» عوامل Mi۶ با این پرسش به سه مسئله بسیار مهم دست یافتند؛ اول اینکه فردی به نام فخری‌زاده وجود دارد (به دلیل مسائل امنیتی وجود شهید فخری‌زاده انکار شده بود)، دوم در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند و سوم در چه سطح کارکردی و علمی قرار دارد. بنا به اظهارات اکبری اخبار جاری ایران هم برای افسران انگلیسی اهمیت زیادی داشت، وی در بخشی از اعترافاتش می‌گوید: به تناسبِ اخبار جاری هم سؤالی می‌پرسیدند.

بالاترین دستمزد در بین جاسوسان انگلیس!

دستمزد وی در بین جاسوسان انگلیسی از همه بالاتر بود. خانه در لندن، امکان تحصیل و پول برای تفریح و ... از دریافتی هایش به حساب می آمد. وی مبالغ هنگفتی در حساب اتریشی خود و حساب اسپانیایی خود دریافت می کرده است.

فرار از ایران با سناریو ساختگی

با توصیه افسر اطلاعاتی طی ملاقاتشان در دبی تصمیم به خروج از کشور می گیرد. این سناریو به گونه طراحی شده بود که بازگشت اکبری امکان پذیر باشد. وی در سال 88 به بهانه سفر تجاری عازم وین می شود. در وین با طراحی یک سکته ساختگی عازم بیمارستان می شود. خود تعریف می کند که حتی آموزش آن که چه طور نقش فردی که دچار سکته شده را بازی کند. در اعترافاتش آمده است: جرج من را کاملاً توجیه کرد که چطور صبح در هتل به رسپشن اعلام کنم حالم خوب نیست و نیاز مبرم به اورژانس دارم". اکبری می‌گوید که افسر علائم سکته مغزی را به او توضیح داده و به او گفته است چگونه رفتار کند تا در بیمارستان بستری شود.

طبق هماهنگی ها او به مرکز درمانی مرسوم به کور منتقل می شود. از آنجا که فرد مبتلا به سکته مغزی امکان پرواز هوایی ندارد با چنین بهانه ای خانواده اش نیز به خارج کشور منتقل می شود.

پس از حضور خانواده اکبری در وین که آن هم با اقدامات اطلاعاتی از طریق ترکیه صورت گرفت، متهم به‌همراه خانواده خود مدتی در وین اقامت می‌کنند سپس به اسپانیا نقل مکان می‌کنند و در نهایت به‌همراه خانواده در انگلیس ساکن می‌شوند. هزینه های اقامت وی و خانواده تماما به عهده انگلیس بوده است.

توجه افسران انگلیسی به روحیات مذهبی اکبری

از آنجا که انگلیسی‌ها روی مسائل روانشناختی افراد هم توجه ویژه‌ای دارند سعی داشتند در ملاقات‌های مختلف ملاحظات علیرضا اکبری را هم در نظر بگیرند؛ به طور مثال در هتل‌هایی که برای او تدارک می‌دیدند به این نکته توجه داشتند که اتاق‌ها حتما رو به قبله باشد یا چند ملحفه و حوله اضافه برای اقامه نماز و... برای او در نظر می‌گرفتند و حتی به او گفته بودند باید خود را در رسانه‌ها، فردی ضدانگلیسی معرفی کند تا جایی که علیرضا اکبری در بازجویی‌های خود اعتراف می‌کند انگلیسی‌ها مرا در حصار باورهایم گرفتند.

کالج انگلیسی رفتن فرزندان اکبری

فرزند اکبری، در همان سال‌ها با هزینه و لابی MI6 وارد کالج لندن می‌شود و آنجا پذیرفته می‌شود. هزینه‌های مربوط به اقامت، استقرار، خرید مسکن در شأن خانواده، تأمین هزینه‌های جاری، خرید خودرو، خرید تجهیزات خانه و پرداختی ماهیانه از سوی سرویس اطلاعاتی انگلیس انجام می‌شده است.

تابعیت انگلیسی آقای رییس

او در ادامه با همکاری سرویس اطلاعاتی انگلیس به صورت ویژه تابعیت این کشور را دریافتمی کند. برای تابعیت اکبری، تشریفات و روال قانونی انگلیس کنار گذاشته شد، حتی به‌گفته خودش آزمون ویژه اقامت انگلیس به‌نام life in the UK test را نیز انجام نداده بود، اما در فرم وی آمده بود که وی این آزمون را انجام داده است و علیرضا اکبری در شرایطی کاملاً ویژه صرفاً در مراسم اعلام وفاداری به ملکه انگلیس شرکت کرده است.

در روند اخذ تابعیت اکبری، به وی ویزای معروف ILR یا کارت اقامت دائم اعطا می‌شود.

ILR مخفف Indefinite leave to remain به‌معنی «اجازه نامحدود برای ماندن» است، داشتن ILR به این معنی است که "شما اجازه دارید تا هر زمان که دوست دارید در انگلیس زندگی، کار و تحصیل کنید".

کارت ILR در زمان صدور پاسپورت باطل می‌شود، اما به‌خلاف قوانین انگلیس، اکبری بعد از دریافت پاسپورت و به‌توصیه MI6 توانسته بود از این کارت استفاده کند. استفاده از پاسپورت انگلیسی برای اکبری اکیداً ممنوع بود.

دستگیری

اکبری پس از اخذ تابعیت انگلیس و استعلام وضعیت سفید خود، دوباره به ایران بازمی‌گردد و به همکاری با سرویس اطلاعات مخفی انگلیس ادامه می‌دهد و در نهایت پس از اشراف اطلاعاتی، با دستور قضائی توسط سربازان گمنام امام زمان(عج) بازداشت می‌شود.

پس از صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه ارجاع شد و جلسات دادگاه با حضور محکوم و وکیل وی برگزار شد.

دادگاه با عنایت به گزارش وزارت اطلاعات و مستندات ارائه‌شده از سوی سربازان گمنام امام زمان(عج)، اقاریر صریح محکوم‌علیه و اقدامات گسترده وی در همکاری با سرویس جاسوسی انگلیس، دریافت مبالغ هنگفت و با توجه به اینکه وی نسبت به اقدامات خود علم و آگاهی کامل داشته و به‌راحتی توان تشخیص اثر خیانت خود بر کشور را دارا بوده است، محکوم را به‌اتهام افساد فی‌الارض و اقدام گسترده علیه امنیت داخلی و خارجی کشور به اعدام محکوم کرد.

حکم صادره از دادگاه، پس از تأیید از سوی دیوان‌عالی کشور به اجرا در آمد.

واکنش انگلیس به اعدام علیرضا اکبری

ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا، اعدام او را محکوم کرد و گفت «این یک اقدام بی رحمانه و بزدلانه بود که توسط یک رژیم وحشی و بدون احترام به حقوق بشر مردم خود انجام شد.» جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه بریتانیا هم در توییتر نوشت «این اقدام وحشیانه به شدیدترین وجه ممکن باید محکوم شود.» آلیسیا کرنز، رئیس کمیته منتخب روابط خارجی پارلمان بریتانیا هم گفت بریتانیا موظف است به این اقدام پاسخ دهد. او از جمله پیشنهاد داده کاردار ایران در بریتانیا اخراج شده و سفیر بریتانیا در ایران فراخوانده شود. همچنین وزیر امور خارجه بریتانیا در رابطه با اعدام او در توییتی اعلام کرد بریتانیا محمد جعفر منتظری، دادستان کل را تحریم کرده‌است.

واکنش آمریکا به اعدام علیرضا اکبری

ودانت پاتل معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در ادامه مداخله‌جویی واشنگتن در امور داخلی کشور به صدور حکم اعدام برای علیرضا اکبری معاون اسبق وزیر دفاع ایران به جرم جاسوسی واکنش نشان داد و آن را ناعادلانه خواند.

بنابر گزارش وب سایت وزارت امورخارجه آمریکا، پاتل در اظهارات مداخله‌جویانه خود با اشاره درخواست دولت بریتانیا از ایران برای عدم اجرای این اعدام، اتهامات علیرضا اکبری و صدور حکم اعدام برای وی را همراه با انگیزه سیاسی خواند.

معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا همچنین تصریح کرد: ما برای پاسخگو کردن ایران ابزارهایی در اختیار داریم. این ابزارها شامل تحریم‌های مختلف و قراردادن نهادها و شخصیت‌های گوناگون در فهرست سیاه است و ما این اقدامات را با هماهنگی متحدان خود انجام می‌دهیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این اقدامات تاثیری هم داشته است؟ مدعی شد که این اقدامات آمریکا موثر بوده و در منزوی کردن ایران تاثیر داشته است.

پاتل در پاسخ به سوالی درباره حمایت پارلمان انگلیس از قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا به اقدام خصمانه واشنگتن در تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران ایران اشاره و ادعاهایی را علیه ایران و نیروهای سپاه مطرح کرد و مدعی شد که فعالیت‌های آنها به منافع آمریکا و همچنین متحدان آن در منطقه آسیب می‌رساند.

این دیپلمات آمریکایی در ادامه مدعی شد که واشنگتن در تصمیمات سایر کشورها در این خصوص اظهار نظری نمی‌کند و این اتحادیه اروپاست که باید درباره تروریستی خواندن سپاه تصمیم‌گیری کند.