فرار سرمایه ‌گذاران از مزارع رمز ارز ایران!

قطعی مکرر برق (و البته آلودگی هوا) در ماه‌هایی از سال گذشته، توجه افکار عمومی را به موضوع استخراج رمزارزها جلب کرد. اما فعالان این حوزه معتقدند مشکل صنعت برق کشور، ماینینگ نیست و سخت‌گیری‌ها و برخوردهای نادرست، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را از ورود به حوزه استخراج رمزارز پشیمان کرده است.

 اخبار متعددی که سال گذشته از فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی یا برخورد با مزرعه‌های استخراج غیرقانونی بیت‌کوین منتشر شد، حساسیت زیادی در افکار عمومی برانگیخت. بر اساس آماری که محمد حسن متولی‌زاده، مدیرعامل شرکت توانیر در زمستان سال ۹۹ اعلام کرد، ۳٫۸ درصد استخراج رمزارزها در جهان برای ایران انجام می‌شود.

آنگونه که خبرآنلاین گزارش داده است، به گفته او استخراج این میزان رمزارز به ۵۰۰ تا ۶۰۰ مگاوات برق نیاز دارد، اما تنها نیمی از این رقم براساس قراردادهای موجود، مجاز است. مصطفی رجبی‎‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق نیز اواخر بهمن به ایلنا گفت که ۳۰۲ مگاوات از مشترکان غیرمجاز که در استخراج رمزارز فعالیت می‌کردند، شناسایی و به مراجع قضایی تحویل داده شده‌اند.

در شرایطی که به صورت مداوم اخباری از مقابله با مراکز غیرمجاز استخراج ارز دیجیتال، منتشر می‌شد، گروهی معتقد بودند سخت‌گیری‌های بیش از حد نهادهای دولتی، برخی افراد را به سمت فعالیت غیرقانونی در این حوزه سوق داده است.

ماینینگ، مشکل صنعت برق نیست

سیدامید علوی، نایب‌رئیس کمیسیون بلاک‌چین و رمزارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، استخراج زیرزمینی یا خانگی رمزارز را قابل قبول نمی‌داند. او در عین حال معتقد است رویکرد نادرست وزارت نیرو به این صنعت و سخت‌گیری‌های وزارت صمت، ماینینگ را زیرزمینی کرده است.

البته علوی در گفتگو با تجارت‌نیوز تاکید می‌کند که مشکل صنعت برق کشور ماینینگ نیست. به گفته او کل مصرف برق شبکه ماینیگ در دنیا در بیشترین حالت به ۱۲ هزار مگاوات می‌‌رسد. در ایران مصرف قانونی حدود ۲۵۰ مگاوات و استفاده غیرقانونی حداکثر ۳۰۰ مگاوات است؛ چنین ارقامی نمی‌تواند عامل خاموشی‌های مقطعی در کشور باشد.

برخی از کارشناسان و فعالان صنعت برق نیز عدم سرمایه‌گذاری مناسب در زیرساخت‌ها و رقم بالای هدررفت برق را بسیار بیشتر از ماینینگ، در خاموشی‌ها موثر می‌دانند.

راه نجات «برق حبس تولید»

علوی در این میان بر نکته دیگری هم تاکید می‌کند؛ صنعت استخراج رمزارز نه تنها معضلی برای صنعت برق نیست که می‌تواند برخی از چالش‌های آن را نیز حل کند.

او می‌گوید: تعدادی از نیروگاه‌های فعال در کشور، در انتهای شبکه برق قرار گرفته‌اند. آنها اگر با همه ظرفیت خود کار کنند، به مصرف‌کننده کافی برای برق تولیدی دسترسی ندارند. هزینه انتقال به شهرهای دیگر چون تهران نیز به صرفه نیست.

به گفته علوی، در این موارد از اصطلاحی با عنوان «برق حبس تولید» استفاده می‌شود؛ به این معنی که نیروگاه امکان تولید دارد اما به دلیل نبود مشتری، ناچار است در حجمی کمتر از ظرفیت خود فعالیت کند که گاه به نصف یا بیشتر از نصف هم می‌رسد.

این فعال صنعت ماینینگ می‌گوید: می توان با احداث مزرعه استخراج رمزارز، از برق حبس تولید بهره گرفت اما محدویت‌هایی که در مصوبه هیات دولت برای صدور مجوز در نظر گرفته شده است، مانع از این موضوع می‌شود.

نیرو های خاموش و اتلاف سرمایه ملی

علوی در ادامه به نیروگاه‌های جدیدالاحداثی اشاره می‌کند که در بسیاری از ماه‌های سال خاموش هستند. به گفته او، این نیروگاه‌ها در قالب طرح ۵ ساله تولید پراکنده و با دریافت وام‌های ارزی احداث شده‌اند.

آنها با وزارت نیرو برای فروش برق خود قرارداد داشتند اما با سررسید موعد همکاری، وزارتخانه قراردادها را تمدید نکرد و اکنون فقط در تابستان از آنها برق خریداری می‌کند؛ در نتیجه این نیرگاه‌ها در دیگر فصل‌های سال خاموش هستند.

علوی، این موضوع را به معنای هدررفت سرمایه ملی می‌داند و معتقد است، احداث مزرعه بیت‌کوین در جوار چنین نیروگاه‌هایی، می‌تواند راه‌حلی برای جلوگیری از این اتلاف باشد.

فرار سرمایه گذاران داخلی و خارجی

سال گذشته و در پی چالش ‌هایی که برای برای تامین برق خانگی در برخی از شهرهای کشور رخ داد، مزارع قانونی استخراج رمرارز نیز محدودیت ‌هایی را تجربه کردند و برق آنها برای مدتی قطع شد. علوی نتیجه چنین شرایطی را «ناامیدی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی» و «به خطر افتادن امنیت سرمایه‌گذاری» می‌داند.

او می‌گوید: مدتی است سرمایه‌گذار جدیدی وارد صنعت ماینینگ کشور نشده است و فعالان قدیمی این حوزه نیز با چالش‌های زیادی در زمینه تعرفه برق مواجه بوده و هستند. با توجه به بالا بودن تعرفه در ماه‌های پیک مصرف، آنها ناچار شدند مزرعه خود را از اواخر بهار تا پایان تابستان خاموش کنند. در این شرایط، مدتی هم در ماه‌های سرد سال برق مزارع قطع شد.

به گفته علوی، هیچ صنعتی نمی‌تواند به این صورت که چند ماه کار کند و مابقی سال را تعطیل باشد، به فعالیت خود ادامه دهد. این فعال صنعت ماینینگ گلایه می‌کند که سرمایه‌گذاران خارجی در حال مذاکره برای ورود به کشور بودند اما با دیدن چنین رفتارهایی پشیمان شدند و این موضوع، به اعتبار کشور لطمه وارد می‌کند. علاقه‌مندان به این موضوع می‌توانند گزارش گسترش ماینینگ خانگی را نیز مطالعه کنند.