تاثیر تعلیق مذاکرات برجام بر اقتصاد؛ روزی ۱۵۰ میلیون دلار از کف ایران می‌رود!

اقتصاد ایران نزدیک به یک سال است که در بیم و امید دستیابی یا عدم دستیابی به توافق به سر می‌برد و طولانی شدن دوره انتظار نیز عواقب بسیار مهلکی برای اقتصاد ایارن داشته است.

به گزارش «شایانیوز» در نشست کلاب‌هاوس خبرانلاین با موضوع تعلیف دو ماهه مذاکرات چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟ کارشناسان تاکید کردند که ایران روزانه بین صد تا ۱۵۰ هزار دلار زیان می دهد. نکته مهم تر این بود که در شرایط فعلی درگیر بحرانی خطرناک‌تر از این تعلیق هستیم و این بحران همانا بحران رویارویی با دولت بی‌تصمیم است.

خطر بزرگ دولت بی‌تصمیم است

محمد مهاجری، فعال شناخته شده رسانه‌ای در نشست کلاب‌هاوس خبرانلاین، از نظری مهم به موضوع تعلیق مذاکرات پرداخت و گفت: هر چند معتقدم امضا شدن برجام شق‌القمر نمی‌کند و اعجازی در پی ندارد، ولی در کشور با وضعیتی مواجهیم که خطرناک‌تر از پیوستن یا نپیوستن به برجام است.

این تحلیلگر سیاسی ادامه داد: بحران اصلی این است که ما گرفتار یک دولت بی‌تصمیم هستیم که نمی‌تواند درباره امضا کردن یا نکردن برجام به تصمیم برسد.

وی گفت: حتی اگر بخواهیم برجام را نپذیریم، می‌توانیم ساده و راحت اقتصادمان را به چین و روسیه و شاید به هند وصل شویم. شاید بتوانیم با همسایگان کار کنیم. اگر نمی‌خواهیم به برجام بپیوندیم راهش بازگشت به اقتصاد چین است حالا اینکه اگر اقتصادمان را به صورت انحصاری به چین تقدیم کنیم چه بلایی سرمان می آید، موضوع دیگری است.

وی گفت: اگر تصمیم بگیریم برجام را نپذیریم و اقتصاد را به سمت اقتصاد چینی برویم، باز هم از وضعیت بلاتکلیف و بی‌تصمیمی بهتر است. هیچ سرمایه گذاری حاضر نیست در وضعیت بی تصمیمی سرمایه خود را بیاورد. در وضعیت بلاتکلیفی مهاجرت زیاد می‌شود.

مهاجری اضافه کرد: برخی می‌گویند مهاجرت‌ها آن‌قدر اثرگذار نیست که نگرانید این در حالی است که اگر یک کارآفرین از کشور برود، تاثیرش هزار برابر کسی است که کاری از دستش برنمی‌آید و می‌رود. وقتی پزشک فوق تخصص یا اقتصاددان یا مهندس از کشور می رود، کشورتان از نخبه خالی می‌شود.

او هشدار داد : بی‌تصمیمی به لحاظ اقتصادی کشور را دچار مشکل کرده و آینده نگران کننده است. وقتی مردم احساس نمی‌کنند فردایشان روشن است، مهاجرت می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه ما در شرایط کنونی با تعلیق دو ماهه روبرو نیستیم، گفت: ما با ییش از یک‌سال تعلیق روبرو هستیم. از زمانی که از آقای عراقچی خلع ید شد، دچار بلاتکلیفی هستیم. از اواخر آبان ماه گذشته هم آقای رئیسی تیم ۵۰ نفره مذاکره کلی تبلیغ کردند اما تاکنون کوه، موش زاییده و هیچ اتفاقی نیفتاده است. حتی اگر به همه مفاد برجام ۲۰۱۵ برگردیم، ۱۰ درصد منافع اقتصادی آن هم نصیب ما نمی‌شود. هیچ شرکت بزرگ خارجی حاضر به سرمایه‌گذاری در کشور ما نیست.

روزی ۱۵۰ میلیون دلار از کف ایران می‌رود

حجت‌الله صیدی، کارشناس اقتصادی و مقام پیشین بانکی در نشست خبرانلاین با موضوع تعلیق دو ماهه مذاکرات چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟ گفت: انچه بیش از ادامه یا تعلیق مذاکرات بر اقتصاد ایران تاثیر می‌گذارد، بی‌تردید برنامه‌های داخلی است و ما به شکلی عجیب با بی‌برنامگی در حوزه اقتصاد و اداره بازارها روبرو هستیم.

وی گفت: حقیقت این است که ما برنامه‎‌ای برای اقتصاد و اداره بازارها در ماه‌های آینده در دست نداریم. شاید دولت و مجموعه حکمرانی برنامه‌هایی را داشته باشند اما یا این برنامه‌ها را اعلام نکردند یا در دسترس ما نیستند.

وی تاکید کرد: با ضعف‌ها و عدم تعادل‌های اقتصاد طبیعی است هر قدر مذاکرات به تعویق بیفتد، خسارت‌ ما بیشتر می‌شود چرا که فرصت‌ها را از دست می‌دهیم.

وی با اشاره به اینکه مذاکرات بسیار طولانی شده است، اضافه کرد: فرصت ما برای تعیین تکلیف بی‌انتها نیست. مطمئن باشید اگر این میوه به موقع چیده نشود، که تا کنون نشده است؛ کشور دچار هزینه می شود.

صیدی ادامه داد: اگر مجموعه مسئولان محترم فکر می‌کنند منافع این تعلیق و تعویق، بیشتر از هزینه‌هاست، فبها، ولی اگر کمتر است، ما خسارت می‌بینیم که تصور من هم همین است.

او با اشاره به اینکه در شرایط کنونی ما صادرات روزانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت و همچنین گاز و پتروشیمی را از دست می‌دهیم، ادامه داد: البته این بخشی از ماجراست. دسترسی ما به پول‌های مسدودشده هنوز برای ما مقدور نیست. در داخل کشور نیز با کسری بودجه ، افزایش نرخ تورم و ارز افزایش یافته است. تقویت ارزش دلار در دنیا را هم می‌بینیم. امروز نرخ برابری پوند مقابل دلار از ۱.۵ دلار به ۱.۱۵ دلار رسیده است و یورو زیر یک دلار معامله می‌شود. دلار به شدت تقویت شده است و این اتفاقات روی اقتصاد کشور ما اثر می گذارد. مجموعه این مسایل نشان می‌دهد تعلیق قطعا برای ما هزینه‌زاست.

وی در پاسخ به سئوالی درباره آینده صادرات نفت و مسیر بازار ارز گفت: میزان عدم النفع ما طبق برآوردی که روی آن اجماع است، حداقل روزی ۱۵۰ میلیون دلار یا ۴.۵ میلیارد دلار در ماه است. این رقم صادرات نفت ضربدر قیمت آن است. شخصا معتقدم این حداقل عدم‌النفع ماست چون مشکل ما فقط صادرات نفت نیست. صادرات بقیه محصولات از جمله مس، سنگ آهن و پتروشیمی و ... را نیز داریم که به هفت تا هشت میلیارد دلار در ماه می‌رسد.

وی تاکید کرد:عدم‌النفع بعدی این است که شاید درآمد محقق شود ولی تا وقتی وجه آن به دستمان برسد، بسیار هزینه‌زاست. اگر بتوانیم توافق کنیم و به پولهایمان برسیم، کارخانجاتمان به مواد اولیه و فناوری دسترسی پیدا می‌کنند و همین اتفاق باعث افزایش تولید ناخالص داخلی و سود بنگاه‌ها می‌شود.

بلاتکلیفی بیشترین لطمه را به اقتصاد زد

مرتضی افقه، عضو هیات علیمی دانشگاه شهید چمران نیز در این نشست با اشاره به اینکه تاثیر نفی تعلیق مذاکرات بسیار واضح است، گفت: حقیقت این است که ما در وقت اضافه هستیم. تاثیرات تحریم‌ها بر رفاه و اقتصاد و معیشت مردم بسیار زیاد شده است. این در حالی است که به نظر می‌رسد دولت سردرگم است. قرار بود رفاه و معیشت مردم را به تحریم‌ها گره نخور اما خودشان می‌دانستند سال‌هاست معیشت مردم به صادرات نفت و تجارت خارجی گره خورده و در این چهار دهه گذشته تمام نوسانات متغیرهای اقتصادی را می‌شد در صادرات نفت جستجو کرد.

این استاد اقتصاد ادامه داد: تردیدی نیست تداوم بلاتکلیفی به ضرر اقتصاد است. حالت بیم و امید و بلاتکلیفی بیشترین لطمه را به اقتصاد ایران زده است. شاید منهای تاثیر بر متغیرهای اقتصادی، تعداد فقرا بیشتر شده است، بستر تنش‌های اجتماعی و سیاسی فراهم شده و نابرابری‌ها بیشتر شده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر سرعت گرفتن مهاجرت سرمایه‌گذاران و نخبگان را می‌بینیم.آنها در حال خروج از کشور هستند و عمدتا پیش رو را تاریک یا مبهم می بینند. شاید لطمه ای که از بابت خروج نخبگان می خوریم بیش از خروج سرمایه‌ها باشد چرا که این خروج برگشت‌ناپذیر و غیرقابل جبران استدر حقیقت از دست دادن سرمایه‌های انسانی باعث می‌شود اتکا به نفت، از بین نرود.

وی با انتقاد از سیاست‌های مالیاتی دولت گفت: واقعا کسری بودجه را قرار است با بستن مالیات‌های تازه جبران کنند. یکی از نگاه‌های غلط برخی از اقتصاد دانهای ما این است که می گویند سهم مالیات در فلان کشور بسیار بالاست و ما هم باید به آن میزان برسیم. این مقایسه‌ها لطمات زیادی به ما می زند. در کشورهای پیشرفته بالا بودن سهم مالیات، باعث می شود خدماتی متناسب با سطح دریافت مالیاتها ارائه شود. ولی دولت ما نه تنها خدمات متناسب با اخذ درآمد ارائه نمی‌دهند بلکه هزینه ناکارامدی های ناشی از نظام انتصاب مدیران نیز از جیب مردم جبران می‌شود.به عبارت دیگر کسری بودجه ناشی از ردیف‌های زیادی از بودجه است که ناشی از همین ناکارامدی‌هاست و از طریق تورم جبران می‌شود.

هر دقیقه در حال ضرریم

مهدی پازوکی، استاد اقصاد دانشگاه علاه طباطبایی نیز در نشست خبرانلاین در کلاب‌هاوس با تاکید بر اینکه وضعیت ضرردهی اقتصاد ایران را دیگر نباید به شکل روزانه بلکه باید بر مقیاس دقیقه‌ای مورد بررسی قرار داد.

وی گفت: هر یک دقیقه این تفاهم دیرتر انجام شود، ضرری به اقتصاد ایران وارد می‌شود. دوستان ناآگاه ما در ایران فکر می کنند ما آمریکا را تحریم کردیم. در حالی که نمی دانند ما قربانی تروریسم و تحریم هستیم. ارتباط اقتصادی با آمریکا به نفع ما و رقبای منطقه‌ای ماست.

پازوکی اضافه کرد: بر اساس گزارش اوپک ، عراق در دو ماه ژؤئن و جولای یعنی خرداد و تیر بالای بیست و دو میلیارد دلار نفت فروخته است. عربستان تنها در تیرماه ۳۵ میلیارد دلار نفت فروخته است چرا که از فناوری بالای شرکتهای اروپایی و آمریکایی استفاده می‌کنند و روز به روز اقتصادشان قوی‌تر می‌شود.

وی ادامه داد: در دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد پروژه تولید ال‌ان‌جی را شروع کردیم و حدود ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری صورت گرفت اما همه چیز نیمه کاره رها شد. این پروژه حالا به حدود ۸ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد که می‌توانیم با تکمیل آن، ال‌ان‌جی صادر کنیم ولی دوستان ناآگاه ما درک ندارند.

پازوکی گفت: امروز اعلام شد ترکیش ایر مقام اول در دنیا را کسب کرده است. ترکیه ای که تورم ۸۰ درصدی دارد به این جایگاه رسیده اما آقایان جهان را نگاه نمی‌کنند. ما می توانیم حداقل روزی ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت صادر کنیم اما طبق گفته آقایان بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه نفت صادر می کنیم. این تفاوت به معنای از دست رفتن روزی ۱۰۰ میلیون دلار است.

او با اشاره به اینکه برخی از استفاده از واژه برجام نیز پرهیز دارند، گفت: ما بعد از برجام روزانه ۲میلیون و ۲۰۰ هزاربشکه نفت صادر می‌کردیم اما برخی حتی از واژه برجام هم دوری می‌کنند و می‌گوید توافقات. عراق حتی ارز ما را به خودمان نمی دهد. عملا سیستم بانکی ما قفل کرده است. تیم مذاکره ای الان ایران نسبت به تیم آقای ظریف ضعیفتر است. جامعه را می‌بندند.

او گفت: فاصله اقتصاد ما با کشورهای همسایه هر روز بیشتر می‌شود چون به جای در پیش گرفتن سیاست تعامل با جامعه جهانی، با طالبان و کره شمالی هم موضع شده‌ایم. این طرز تفکر نمی‌تواند اقتصاد ایران را شکوفا کند. امروز ارتباط اقتصادی با شرکت‌های آمریکایی به نفع ما و به ضرر رقبای منطقه‌ای است ولی بخشی از نظام تصمیم‌گیری ما متوجه آن نیست.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: بر خلاف دیدگاه تیم آقای باقری، مذاکرات باعث شده انتظارات تورمی در ایران بالابرود. اگر مذاکرات به سرانجام نرسد، ارزش پول ملی با کاهش مواجه می‌شود.