سریال‌های شبکه نمایش خانگی این روزها بیشتر تنور شبکه‌های ماهواره‌ای را داغ کرده است تا اینکه برای عوامل این سریال‌ها سودآور باشد. این را می‌شود از جستجوی کاربران اینترنت برای آگاهی از زمان پخش سریال‌های به روز چون «قورباغه» و «ملکه گدایان» از فهمید. این مسئله البته تازگی ندارد و پیش از این هم به شکل‌های مختلف به سازندگان سریال‌های شبکه نمایش خانگی و فیلم‌های سینمایی داخلی ضربه زده است.
چند سال پیش سازندگان سریال‌های «رالی ایرانی» و «ساخت ایران۲» در گفت‌وگو با رسانه‌ها به این مسئله انتقاد کرده بودند و نبود قانون کپی‌رایت را عامل اصلی این معضل دانسته بودند. حالا هم با افزایش تولید سریال‌های شبکه خانگی، این انتقادها بیشتر شده است. همین چند روز پیش و در ۲۱ دی‌ماه، خبری مبنی بر شکایت تهیه‌کننده سریال «قورباغه» از ۲ شبکه ماهواره‌ای به‌دلیل پخش غیرقانونی این سریال منتشر شد. علی اسدزاده در این خبر اعلام کرده بود: «متوجه شدیم که مالک و عاملان اصلی ۲ شبکه ماهواره‌ای TV۲۴ و TEHRAN TV که مدت‌هاست با پخش فیلم‌های اکران آنلاین و سریال‌های درحال پخش شبکه نمایش خانگی، ضرر هنگفتی به تهیه‌کنندگان و صاحبان فیلم‌ها و سریال‌ها زده‌اند، در ایران هستند.»
او در بخشی از صحبت‌هایش گفته بود: «ما کاملا شگفت‌زده شدیم وقتی که فهمیدیم صاحبان کانال‌های ماهواره‌ای غیرمجاز در ایران حضور دارند و آزادانه و بدون هیچ دغدغه‌ای در ایران به تجارت مشغول هستند.»
از چه زمانی پخش سریال‌های شبکه خانگی در ماهواره باب شد؟
شبکه‌های ماهواره‌ای از قدیم فیلم‌های سینمایی جدید، سریال‌های خارجی دوبله‌شده و دیگر برنامه‌های موردعلاقه مخاطبان را پخش می‌کردند اما با پخش برخی برنامه‌های به‌روز توانسته‌اند مخاطبان بیشتری نیز جذب کنند. این محبوبیت وقتی بیشتر شد که فرصت تماشای رایگان فیلم‌ها و سریال‌هایی تازه‌تولیدشده که در روند عادی و قانونی باید برای تماشای آن‌ها پول پرداخت شود، در این شبکه‌ها فراهم شد.
این شبکه‌ها اوایل دهه ۹۰ فرصت تماشای رایگان را برای مخاطبان سریال‌هایی چون «شهرزاد» و «قهوه تلخ» فراهم کردند که مخاطبان برای تهیه قانونی آن باید به سوپرمارکت‌ها می‌رفتند و DVD آن‌ها را در کنار نیازهای روزمره خود می‌خریدند. این روند تا جایی ادامه یافت که الان می‌شود گفت بیشترشدن تولیدات شبکه نمایش خانگی نقطه‌عطفی برای شبکه‌های ماهواره‌ای شده است تا با پخش رایگان همه قسمت‌های یک سریال، مخاطبان بیشتری را جذب کنند. در حقیقت سریال‌های شبکه نمایش خانگی که با هزینه زیاد و بودجه شخصی و غیردولتی ساخته می‌شوند، این روزها لقمه آماده شبکه‌های ماهواره‌ای شده‌اند تا عاملان این شبکه‌ها در کنار پخش سریال‌های به‌روز، آگهی‌های ریزودرشت بگیرند و درآمد کسب کنند.
این مسئله درباره سریال‌هایی چون «آقازاده» و «مانکن» هم بسیار پررنگ بود، به‌گونه‌ای که با آغاز تبلیغات پخش این سریال‌ها، بسیاری از افراد منتظر بودند ببینند شبکه‌های ماهواره‌ای پخش آن را از چه زمانی آغاز می‌کنند. الان هم کافی است «پخش سریال قورباغه از ماهواره» را در گوگل جست‌وجو و نتایج را مشاهده کنید.
چرا مردم ترجیح می‌دهند سریال‌های موردعلاقه‌شان را در ماهواره تماشا کنند؟
مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای که سریال‌های به‌روز شبکه نمایش خانگی را پخش می‌کنند، به ابزار دیگری برای تماشای سریال خود نیاز ندارند. نیاز نیست وارد فرایند دانلودکردن سریال شوند که شاید از دور برای برخی مخاطبان عادی، این فرایند پیچیده هم به‌نظر برسد. نیاز نیست اینترنتشان را صرف دانلود کنند. نیاز نیست هزینه‌ای بابت خرید سریال پرداخت کنند. زیرا شبکه‌های ماهواره‌ای سریال را بدون هیچ مانعی و با کیفیت نسبی در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند. انگار برای مخاطبان این شبکه‌ها هیچ‌چیز مهم‌تر از این نیست که سریال سرگرم‌کنند‌ه‌شان را به‌راحتی فشردن یک دکمه تماشا کنند.
این‌ها پاسخ‌هایی هستند که بسیاری از مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای به سؤال بالا می‌دهند، اما حقیقت و پاسخ واقعی، ناآگاهی مخاطبان از پیامدهای این عمل است؛ به‌ویژه که تلاشی هم برای آگاه‌کردن مخاطبان انجام نمی‌شود.
مخاطبان وقتی پای ماهواره می‌نشینند هیچ عذاب وجدانی برای محتوای رایگانی که دریافت می‌کنند، ندارند، زیرا اصلا نمی‌دانند این محتوا در اصل رایگان نیست. شاید در ظاهر امر ۶ تا ۱۰ هزارتومان هزینه‌ای که اگر قرار بود با پرداخت آن سریال را دریافت کنند، در جیبشان بماند، اما تصویر کالا‌هایی پرزرق وبرق که در کنار دیدن یک سریال در ذهنشان حک و ضروری‌بودنشان تلقین می‌شود، از ذهنشان پاک نمی‌شود. بلکه این تصاویر حک‌شده به سفارش‌هایی تبدیل می‌شود که درنهایت برای مخاطب و مشتری از نظر اقتصادی به‌صرفه نیست. اما چقدر درباره این مسئله به مخاطبان آگاهی داده شده است؟ با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت متوجه می‌شوید غیر از چند مطلب کوتاه در رسانه‌ها، اطلاع‌رسانی دقیقی از این فرایند نشده است؛ بنابراین ناآگاهی مهم‌ترین دلیل علاقه و اصرار مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای برای استفاده از این شبکه‌هاست.
پخش رایگان سریال‌های شبکه نمایش خانگی چقدر برای شبکه‌های ماهواره‌ای درآمد دارد؟
تبلیغ مهم‌ترین و یگانه راه کسب درآمد برای شبکه‌های ماهواره‌ای است. اما تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای چطور است؟ برقراری تماس با شبکه‌های ماهواره‌ای برای دریافت اطلاعات هزینه تبلیغات تقریبا کار سختی است، زیرا معمولا شرکت‌های واسطه‌ای این کار را برای شرکت‌های ماهواره‌ای انجام می‌دهند. براساس گزارشی که روزنامه «هفت‌صبح» از یکی از شرکت‌های واسطه‌ای که برای شبکه‌های درجه یک از جمله فارسی‌وان، من‌وتو، جم و PMC با نرخ دلار ۱۱ هزار تومان تهیه کرده بود، هزینه تبلیغ یک کالا برای یک ماه، آن هم ۳ نوبت در روز ۱۴ هزار دلار برابر با ۱۵۰ میلیون تومان است که این رقم با نرخ دلار فعلی دست‌کم ۳ برابر می‌شود. در همین گزارش آمده است که هزینه تبلیغ پانزده‌ثانیه‌ای هنگام پخش یک برنامه پربیننده در صداوسیمای خودمان در همان زمان (سال ۹۷) حدود یک میلیارد و ۳۰۰ هزار تومان بوده که به‌احتمال قوی با افزایش نرخ دلار و تورم این مبلغ هم افزایش یافته است.
حالا تصور کنید شبکه‌های ماهواره‌ای درجه ۲ و ۳ هزینه‌ای کمتر از شبکه‌های ماهواره‌ای درجه یک دریافت می‌کنند که این رقم‌های بسیار پایین در مقایسه با صداوسیما سبب می‌شود تبلیغات زیادی در این شبکه‌ها پخش شود. در اینجا پخش سریال‌های به‌روز مانند سریال «قورباغه» حکم همان برنامه پربیننده تلویزیون خودمان را دارد. این را بگذارید کنار مسئله نبود فرهنگ‌سازی برای خرید قانونی سریال‌های شبکه نمایش خانگی و ببینید چطور تکه‌های این پازل یکدیگر را تکمیل می‌کنند تا فضایی برای سوءاستفاده از کالاهای فرهنگی پدید آید.
منبع: شهرآرا
دیدگاه تان را بنویسید