آرتروز زانو: راهنمای جامع برای کنترل درد و فعالیت دوباره

آرتروز زانو (استئوآرتریت) یک بیماری دژنراتیو مفصلی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف مفصل زانو به تدریج از بین می‌رود و منجر به درد، خشکی و کاهش دامنه حرکتی مفصل می‌شود.

علائم آرتروز زانو

آرتروز زانو معمولا با علائم مختلفی ظاهر شود و این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان بدتر هم شود. علائم رایج این بیماری عبارتند از:

1. درد: درد زانو اغلب اولین علامت آرتروز زانو است و ممکن است هنگام یا بعد از حرکت احساس شود.

2. خشکی: بیمار در اغلب اوقات از خشکی مفاصل شکایت دارد. به‌ ویژه در صورت عدم فعالیت و پس از بیدار شدن از خواب.

3. تورم: التهاب در زانو که بسته به شدت بیماری میزان آن متغیر است.

4. کاهش دامنهٔ حرکتی: با پیشرفت بیماری، دامنهٔ حرکتی زانو محدود می‌شود.

5. کرپیتوس: هنگام حرکت مفصل صدای ترق یا ترک خوردن در مفاصل ایجاد می‌شود.

6. بی‌ثباتی مفصل: زانو ممکن است هنگام حرکت ناپایدار باشد یا از جای خود تکان بخورد.

علت آرتروز زانو

آرتروز زانو عمدتاً به دلیل ساییدگی و پارگی تدریجی غضروف مفصل ایجاد می‌شود. عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند؛ از جمله:

1. سن: خطر ابتلا به آرتروز زانو با افزایش سن افزایش می‌یابد، زیرا غضروف به‌طور طبیعی در طول زمان فرسوده می‌شود.

2. ژنتیک: سابقهٔ خانوادگی آرتروز زانو ممکن است فرد را مستعد ابتلا به این بیماری کند.

3. جنسیت: زنان بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند؛ به خصوص بعد از 50 سالگی.

4. چاقی: وزن اضافی بدن، فشار بیشتری را بر مفصل زانو وارد می‌کند و ساییدگی غضروف را تسریع می‌کند.

5. آسیب قبلی: سابقهٔ آسیب‌های زانو، مانند پارگی یا شکستگی رباط، می‌تواند خطر آرتروز زانو را افزایش دهد.

6. شغل: مشاغلی که شامل خم‌کردن مکرر زانو یا بلند کردن اجسام سنگین هستند، می‌توانند در بروز آرتروز زانو نقش داشته باشند.

درمان آرتروز زانو

در حالی که هیچ درمانی برای آرتروز زانو وجود ندارد، گزینه‌های درمانی مختلف می‌توانند به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. مصرف دارو: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. در موارد شدیدتر، داروهای تجویزی یا تزریق کورتیکواستروئید ممکن است توصیه شود. استفاده از این داروها به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک با عوارض جدی همراه است.

2. فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست می‌تواند یک برنامهٔ ورزشی اختصاصی برای تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش درد، آماده کند.

3. لوازم کمکی: استفاده از عصا، زانوبند یا کفش مناسب می‌تواند به بهبود انجام حرکت و کاهش فشار روی مفصل آسیب‌دیده کمک کند.

4. کنترل وزن: کاهش وزن فشار وارده بر مفصل زانو را کاهش دهد و علائم را بهبود بخشد.

5. تزریق داخل مفصلی: در برخی بیماران تزریق داخل مفصلی اسید هیالورونیک به منظور تسکین موقت درد استفاده شود.

6. جراحی: برای آرتروز پیشرفتهٔ زانو، گزینه‌های جراحی مانند آرتروسکوپی، استئوتومی یا تعویض مفصل می‌تواند در نظر گرفته شود.

تمرینات ورزشی

ورزش منظم می‌تواند با تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود انعطاف‌پذیری، به کنترل علائم آرتروز زانو کمک کند. برخی از تمرینات مفید عبارتند از:

1. تقویت عضلهٔ چهارسر ران: بالا آوردن پا در حالت صاف و کشیدن ساق پا در حالت نشسته می‌تواند به تقویت عضلات چهارسر در جلوی ران کمک کند.

2. تقویت همسترینگ: ورزش پشت پا در حالت درازکشیده و جلوبازو در حالت نشسته، عضلات همسترینگ را هدف قرار می‌دهد.

3. تقویت ساق پا: کشیده شدن ساق پا در حالت ایستاده و همچنین در حالت نشسته، می‌تواند به تقویت عضلات ساق پا کمک کند.

4. ورزش هوازی سبک: پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری می‌تواند عملکرد اندام‌های قلبی عروقی را بدون وارد کردن فشار بیش از حد به مفصل زانو بهبود دهد.

5. تمرینات انعطاف پذیری: تمرینات کششی ملایم، مانند کشش همسترینگ و کشش ساق پا، می‌تواند به حفظ یا بهبود انعطاف پذیری مفاصل کمک کند.

در نهایت

آرتروز زانو نباید مانعی برای تحرک و فعالیت شما باشد. با آگاهی و فعالیت مناسب، می‌توانید کنترل سلامت مفاصل خود را به عهده بگیرید و لذت زندگی فعال خود را دوباره تجربه کنید. با شناخت علائم، علل و درمان‌های موجود و همچنین گنجاندن ورزش‌های مفید در برنامهٔ روزانهٔ خود، می‌توانید تا حد زیادی این بیماری را کنترل کنید.