کلسیم به تنهایی برای پوکی استخوان کافی نیست!

طبق مطالعات خانم ها چهار برابر بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. به طوری که بعد از 50 سالگی، یک نفر از هر دو خانم و یک نفر از هر چهار آقا دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند  و این بیماری مسئول بیش از دو میلیون شکستگی در سال است. 30 درصد دیگر از این افراد نیز تراکم استخوان پایینی دارند که آنها را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار می دهد و می توان بیان کرد حدود 200 میلیون نفر در سراسر جهان به پوکی استخوان مبتلا هستند.

پوکی استخوان دقیقا به چه شرایطی گفته می شود؟

داخل استخوان سالم دارای فضاهای کوچک و لانه زنبوری است. همان طور که در شکل مشخص است، پوکی استخوان اندازه این فضاها را افزایش می دهد و باعث می شود استخوان قدرت و تراکم خود را از دست بدهد. علاوه بر این، قسمت بیرونی استخوان ضعیف‌تر و نازک‌تر می‌شود. از این رو پوکی استخوان باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان ها می شود. در موارد شدید تر آسیب به حدی میرسد که فشارهای خفیف مانند خم شدن و یا سرفه کردن باعث شکستگی استخوان ها می شود. این شکستگی ها بیشتر در نواحی لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهد.

علت ایجاد پوکی استخوان چیست؟

استخوان بافتی است که به صورت مداوم در حال تجزیه و جایگزینی است؛ زمانی که ایجاد شدن سلول های جدید استخوان با از بین رفتن و تحلیل آن هماهنگ نباشد پوکی استخوان رخ می دهد. هر چه سن بالاتر می رود سرعت تخریب توده ی استخوانی از بازسازی و به وجود آمدن آن بیشتر می شود. رژیم غذایی مناسب،  دارو ها و مکمل ها، ورزش و داشتن وزن متناسب می تواند به تقویت استخوان های ضعیف کمک کند.

چه افرادی در ریسک ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند؟

به طور کلی با افزایش سن خطر ابتلا بالاتر می رود و خانم ها از آقایان بیشتر مستعد پوکی استخوان هستند. بروز پوکی استخوان در اقوام درجه یک همچون پدر، مادر، خواهر یا برادر افراد را بیشتر مستعد پوکی استخوان می کند. همچنین افرادی که لاغرتر هستند و استخوان های ظریف تری دارند؛ به علت این که با افزایش سن احتمالا توده استخوانی کم تری دارند، با احتمال بیشتری از سایر افراد می توانند به این بیماری مبتلا شوند.

کاهش سطح استروژن در خانم های یائسه یکی از قوی ترین عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان است. آقایانی که در دوره درمان سرطان پروستات، کمبود سطح تستوسترون دارند و همچنین افرادی که پرکاری تیروئید دارند در ریسک ابتلا قرار دارند.

کم تحرکی ریسک پوکی استخوان را بالا می برد و از نظر رژیم غذایی، مصرف کم کلسیم با کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی استخوان مرتبط است. جراحی های دستگاه گوارش ممکن است باعث کاهش جذب مواد مغذی از جمله کلسیم می شود و رژیم های شدید تعذیه و کاهش وزن نیز باعث افزایش ریسک می شوند. برخی داروها و بیماری ها نیز ریسک ابتلا را در افراد بالا می برند مانند مصرف های طولانی مدت کورتیکواستروئید های تزریقی، برخی داروهای ضد تشنج، داروهای ضد سرطان و ...

 برای پیشگیری از پوکی استخوان چه باید کرد؟

به طور کلی دو رکن اصلی حفظ سلامت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان، ورزش و تغذیه مناسب می باشد. رژیم غذایی افراد باید دارای مقدار مناسبی از کلسیم باشد. خانم ها و آقایان 18 تا 50 ساله به میزان 1000 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارند و زمانی که خانم ها به بالای 50 سال و آقایان به بالای 70 سال می رسند این مقدار به 1200 میلی گرم روزانه تغییر می یابد.  اما کلسیم به تنهایی کافی نیست و عوامل دیگر در کنار کلسیم به اثربخشی بهتر آن کمک می کند.

از دیگر عوامل مهم ویتامین D می باشد، این ویتامین توانایی بدن را برای جذب کلسیم افزایش می دهد و از راه های دیگر نیز سلامت استخوان ها را بهبود می بخشد. ویتامین D به کمک نور خورشید سنتز می گردد اما اگر افراد نتوانند دسترسی مناسب داشته باشند می توانند از طریق غذا و مکمل ها نیز ویتامین D موردنیازشان را تهیه کنند. بیشتر مردم به دریافت حداقل 600 واحد روزانه ویتامین D نیاز دارند که این مقدار بعد از 70 سالگی به 800 واحد روزانه تغییر می کند.

زینک و منیزیم نیز از دیگر مواد معدنی ضروری هستند که برای رشد طبیعی اسکلتی و هموستاز استخوان مورد نیاز می باشند و می توانند بازسازی استخوان را تقویت کند. افرادی که منیزیم بیشتری دریافت می کنند، تراکم استخوان بیشتری دارند که در کاهش خطر شکستگی استخوان و پوکی استخوان مهم است.

اما ریزمغذی دیگری که در بسیاری موارد مورد غفلت قرار میگیرد، ویتامین K2 است. به طور کلی در مصرف کلسیم، ما نگران رسوب آن در بافت نرم به ویژه عروق و کلیه هستیم. ویتامین K2 با فعال کردن دو پروتئین استئوکلسین و ماتریکس GLA در تنظیم رسوب کلسیم نقش دارد و باعث افزایش اتصال کلسیم به استخوان ها و کاهش رسوب آن در عروق و کلیه می شود. در ضمن اثرات مفید ویتامین K2 به همراه ویتامین D3 افزایش می یابد.

مکمل استئوبان ویتاول با دارا بودن کلسیم در ملح های سیترات و کربنات، ویتامین K2، ویتامین D3، زینک در قالب سولفات و منیزیم در قالب اکساید مکملی مناسب جهت تقویت استحکام استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان می باشد.