آینده ای زودتر از انتظار؛ این گوشت با پرینتر درست میشه اما با گوشت واقعی مو نمیزنه
با تکنولوژی سلول‌های بنیادی و پرینتر سه‌بعدی می‌توان گوشت را در آزمایشگاه تولید کرد.
شایانیوز- تصور کنید بدون نیاز به دام، مزرعه، چراگاه و کشتارگاه، تکه‌ای گوشت استیک خوش‌عطر و طعم درست روی میز آزمایشگاهی «چاپ» شود! نه، این یک داستان علمی-تخیلی نیست! بلکه واقعیتی است که شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری، در حال پژوهش بر روی آن هستند: تولید گوشت با پرینتر سه بعدی!
این فناوری شگفت‌انگیز که در مرز میان زیست-فناوری، مهندسی مواد و فناوری غذایی قرار دارد، چشم‌اندازهایی نو برای امنیت غذایی، حفظ محیط زیست، و عدالت غذایی در جهان خلق می‌کند.
گوشت بدون کشتن یک حیوان
تولید گوشت با پرینتر سه بعدی بر پایه کشت سلولی و مهندسی بافت انجام می‌شود. در مرحله نخست، از یک حیوان (مثلاً گاو یا مرغ) نمونه‌ای کوچک از سلول‌های ماهیچه گرفته می‌شود؛ سپس از آن نمونه، سلول‌های بنیادی استخراج می‌شود. این سلول‌ها در آزمایشگاه و در محیطی غنی ازمواد مغذی رشد داده می‌شوند تا تکثیر شوند و طی مدتی به توده‌ای از سلول‌های عضلانی تبدیل گردند.
در مرحله بعد، پرینتر سه بعدی وارد میدان می‌شود. این پرینتر، دستگاهی تولید شده توسط مهندسی پزشکی است که با استفاده از سلول‌های بنیادی تکثیر شده و بیوژل‌ها (ماده‌ای شبه ژلاتینی برای کمک به رشد سلول‌ها)، لایه به لایه ساختار گوشت را به گونه‌ای بازسازی می‌کند که شبیه بافت واقعی حیوانی است؛ از فیبرهای عضلانی گرفته تا رگه‌های چربی.
لزوم تولید این گوشت‌ها
در حالی که جمعیت جهان به سرعت در حال افزایش است، منابع آب و انرژی محدودند. تولید سنتی گوشت، حجم عظیمی از منابع را می‌بلعد: تولید ۱ کیلو گوشت گاو به حدود ۱۵ هزار لیتر آب نیاز دارد! دامداری صنعتی یکی از اصلی‌ترین عوامل تولید گازهای گلخانه‌ای است، از نظر اخلاقی، کشتار سالانه میلیون‌ها حیوان مورد انتقاد است، در چنین شرایطی، تولید گوشت مصنوعی می‌تواند پاسخی هوشمندانه و انسانی باشد.
مزایای گوشت پرینت شده
۱. کاهش آسیب به محیط زیست:
نیازی به چراگاه و آب فراوان برای پرورش دام نیست و تولید گاز متان هم کاهش می‌یابد.
2. قابل تنظیم بودن کیفیت:
می‌توان میزان چربی، طعم یا حتی ویتامین‌ها را به طور دقیق تنظیم کرد.
3. جلوگیری از انتقال بیماری‌های حیوانی:
احتمال انتقال بیماری‌هایی مثل آنفلوآنزای پرندگان یا تب گاوی عملاً صفر می‌شود.
4. توسعه پایدار و عدالت غذایی:
می‌توان در مناطق فقیرنشین یا نواحی درگیر خشکسالی، گوشت سالم و مغذی تولید کرد؛ بدون نیاز به دامپروری.
آیا طعمش شبیه گوشت واقعی است؟
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در گوشت‌های پرینت شده، بازسازی طعم، بافت و آبدار بودن آنهاست. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که این گوشت‌ها به طرز چشم‌گیری به گوشت سنتی شباهت دارند.
در سال ۲۰۲۲ شرکت‌های مطرحی مانند Redefine Meat (اسرائیل) و Novameat (اسپانیا) توانستند استیک‌هایی تولید کنند که آشپزهای معروف دنیا نتوانستند تفاوت آن را با گوشت واقعی تشخیص دهند!
سالم و بهداشتی بودن
از نظر علمی، چون این گوشت‌ها در محیط کنترل شده رشد می‌کنند، معمولاً آنتی‌بیوتیک، هورمون، انگل یا بیماری ندارند. همچنین می‌توان آن‌ها را بدون نگهدارنده‌های شیمیایی تولید کرد.
البته سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و آژانس ایمنی غذایی اروپا (EFSA) همچنان در حال بررسی گسترده برای تأیید کامل برخی نمونه‌ها هستند.
موانع و چالش‌ها
1. هزینه بالا:
تولید انبوه این گوشت‌ها از نظر اقتصادی هنوز به صرفه نیست. اما هزینه‌ها هر سال در حال کاهش است.
2. پذیرش فرهنگی و روانی:
ممکن است برای بسیاری از مردم، ایده گوشت «آزمایشگاهی» چندان قابل قبول نباشد. استقبال عمومی از این ایده نیازمند کار فرهنگی و تبلیغات گسترده است.
3. قانون گذاری و استانداردها:
کشورها باید چارچوب قانونی شفافی برای این محصول تعیین کنند.
در ایران؟
ایران هنوز وارد این عرصه نشده، اما پتانسیل علمی بالایی دارد. در صورت سیاست گذاری درست، می‌توان این فناوری را در جهت مقابله با بحران آب، کاهش معضلات دامداری و ارتقاء امنیت غذایی، توسعه داد.
آینده‌ای زودتر از انتظار
احتمالاً تا چند سال دیگر، در رستوران‌های دنیا گوشت‌هایی سرو خواهند شد که هیچ حیوانی برای تولیدشان کشته نشده. استیک‌هایی که توسط پرینتر سه بعدی آزمایشگاهی تولید شده‌اند، نه از طریق کشتن یک حیوان. آینده‌ای که در نگاه اول عجیب به نظر می‌رسد، اما در حقیقت پاسخ انسان مدرن به بحران‌های جهانی کمبود غذا، بحران‌های محیط زیست، حقوق حیوانات و اخلاق است.
دیدگاه تان را بنویسید