وحوش اقیانوس؛ رازهای یک فسیل زنده که قرنهاست در اعماق یخزده زمین پرسه میزند
در اعماق یخزده شمال کوسهای زندگی میکند که تا ۵ قرن عمر میکند؛ او پیرترین مهرهدار جهان و یکی از شگفتانگیزترین موجودات زنده زمین است.
شایانیوز- در جهانی که موجودات زنده معمولاً چرخهی عمر محدودی دارند، یکی از شگفتیهای بیرقیب طبیعت در دل آبهای سرد و تاریک شمال، بیصدا و باوقار شنا میکند: کوسه گرینلند (Somniosus microcephalus). این شکارچی اسرارآمیز نهتنها یکی از بزرگترین گونههای کوسههای قطبی است، بلکه با طول عمری باورنکردنی، عنوان پیرترین مهرهدار جهان را نیز به دوش میکشد.
زیستگاه سرد اما زنده
کوسه گرینلند بومی اقیانوس اطلس شمالی و آبهای زیر صفر گرینلند، کانادا، ایسلند و نروژ است. برخلاف بسیاری از شکارچیان، این کوسه با سرعت بسیار پایین و صبر بینظیر، در اعماق تاریک دریا زندگی میکند و به ندرت به سطح آب میآید.
فسیل زنده با عمر ۵ قرن!
در سال ۲۰۱۶، تیمی از دانشمندان دانشگاه کپنهاگ با استفاده از روش تاریخگذاری کربن-۱۴ روی بافت عدسی چشم این کوسهها، موفق شدند سن یک نمونه ماده را تا ۵۱۲ سال تخمین بزنند. یعنی این کوسه زمانی متولد شده که شاه عباس صفوی هنوز به سلطنت نرسیده بود!
بهعبارتی، کوسه گرینلند تنها یک جانور دریایی نیست؛ بلکه یک سند زنده تاریخی است که وقایع چند قرن گذشته را در سکوت اعماق دریا به تماشا نشسته.
چرا اینقدر عمر میکند؟
راز طول عمر باورنکردنی کوسه گرینلند به چند عامل برمیگردد:
دمای پایین زیستگاه: که باعث کاهش متابولیسم و مصرف انرژی میشود.
رشد بسیار آهسته: حدود ۱ سانتیمتر در سال!
بلوغ دیرهنگام: تازه در حدود ۱۵۰ سالگی آماده تولیدمثل میشود.
زندگی در عمق: کاهش برخورد با شکارچیان و عوامل تهدیدکننده بیرونی.
شکارچی شبرو و بیسروصدا
گرچه ظاهر آرام و حرکت کند کوسه گرینلند ممکن است فریبدهنده باشد، اما این شکارچی قطبی میتواند با استفاده از حس بویایی قوی خود طعمههایی مانند ماهیها، لاشه نهنگها، اختاپوس و حتی گاهی خوکهای آبی را نیز شناسایی و شکار کند.
چرا نمیتوان آن را خورد؟
یکی از نکات جالب دربارهی کوسه گرینلند این است که گوشت آن در حالت خام یا پخته بسیار سمی است و میتواند باعث مسمومیت عصبی شدید شود. با این حال، در ایسلند گوشت آن پس از چند ماه فرآوری (تخمیر، خشککردن و دود دادن) به شکل غذای سنتی با نام Hákarl مصرف میشود.
تهدیدات و وضعیت حفاظتی
اگرچه کوسه گرینلند در خطر انقراض فوری نیست، اما فعالیتهای انسانی مانند صید بیرویه، تغییرات اقلیمی و آلودگی اقیانوسها، آیندهی این گونه منحصر بهفرد را تهدید میکنند. از آنجا که این جانور رشد بسیار کندی دارد، کاهش تعداد حتی چند عدد از آن میتواند برای جمعیت کلیاش زیانبار باشد.
سخن پایانی
کوسه گرینلند فراتر از یک شکارچی دریایی است. او نمادی از شکیبایی، پایداری و شکوه طبیعت در برابر زمان است. در جهانی که تغییرات سریع و زودگذر همهچیز را فراگرفته، وجود چنین موجوداتی یادآور این حقیقت است که گاهی آرامترینها، پایدارترینها هستند.
دیدگاه تان را بنویسید