تعویضی ‌هایی که خوراک عادل بودند!

در تاریخ 52 ساله دربی، چهره های زیادی بوده اند که بازی را از روی نیمکت آغاز کرده اند اما وقتی به زمین آمده اند، نتیجه نبرد سنتی پایتخت را تغییر داده اند. پیش از انقلاب، عباس مژدهی و محمود خوردبین در چنین نقشی ظاهر شده اند. اما در 30 سال گذشته، 10 بازیکن تبدیل به تعویض های طلایی دربی شده اند. در ادامه گلزنان نیمکت نشین را با هم مرور می کنیم:

1- دربی 32 : عباس 30 ثانیه

در روز 4 خرداد 69 پرسپولیس و استقلال در جام حذفی روبروی هم قرار گرفتند. قبل از رسیدن به دقیقه 15، این نادر میراحمدیان مدافع جلوکشیده پرسپولیس بود که توپ را به آرامی از بین پاهای احمدرضا عابدزاده عبور داد و قرمزها را پیش انداخت. با شروع نیمه دوم، زنده یاد منصور پورحیدری در خط حمله دست به تعویض زد و عباس سرخاب را به جای امیر هاشمی مقدم به زمین فرستاد. فقط یک دقیقه بعد، مهاجم تعویضی استقلال، روی ارسال عالی امیر قلعه نویی با ضربه سر دروازه پرسپولیس را باز کرد. بعد از آن بود که استقلالی ها به مهاجم هرمزگانی تیم شان، لقب «عباس سی ثانیه» دادند. لقبی که بعدها به علی سامره رسید. این بازی را استقلال 2-1 برد. 

2- دربی 40: برای جبران دیر شده بود

روز 6 مرداد 74، یکی از دربی های خاطره انگیز استقلالی ها شکل گرفت. در این بازی، یورگن گده مربی آلمانی پرسپولیس، ترکیب عجیبی برای تیمش انتخاب کرده بود و استقلال در همان نیمه اول با سه گل ادموند اختر، صادق ورمزیار و محمد تقوی از حریف پیش افتاد. گده در ادامه بازی، یکی از مدافعانش (شهرام براتپوری) را بیرون کشید و مرتضی کرمانی مقام را به بازی فرستاد. تنها 4 دقیقه بعد از شروع نیمه دوم، کرمانی مقام یکی از گل ها را پاسخ داد اما این گل برای جبران نتیجه ای که در نیمه اول رقم خورده بود، بی فایده بود. این بازی با همان نتیجه 3-1 به پایان رسید. 

3- دربی 43: گلزنی بهنام در روز وداع فرشاد

روز 20 تیر 76، در دربی ای که تحت تاثیر خداحافظی فرشاد پیوس از دنیای فوتبال بود، بهنام طاهرزاده در اواخر بازی به جای زننده گل اول یعنی ادموند بزیک به زمین آمد و در دقیقه 87 مهم ترین گل عمر فوتبالش را به ثمر رساند. نکته جالب این بود که خود بزیک هم در دقیقه 10 به جای فرشاد پیوس وارد زمین شده بود. از آن عجیب تر اینکه طاهرزاده بعد از آن هیچ وقت فرصت پیدا نکرد دربی را تجربه کند تا کارنامه دربی او با یک بازی و یک گل بسته شود! 

4- دربی 50: فرار بزرگ اکبرپور

در روز 5 اسفند 79 در یکی از دوئل های پرتعداد علی پروین و منصور پورحیدری، نوبت به علیرضا اکبرپور رسید تا سرنوشت دربی را تغییر دهد. در این بازی، هافبک-مهاجم ریزنقش آبی ها در نیمه دوم جانشین فرزاد مجیدی شد و در یک ضدحمله، پاس سیروس دین محمدی را در شرایطی سخت، کنترل کرد تا با ضربه ای آرام، نیمه جنوبی ورزشگاه آزادی را منفجر کند. این دربی با همین یک گل به پایان رسید. 

5- گلزن غیرمنتظره و جمله معروف عادل

در روز 7 اسفند 83 یکی از پرتب و تاب ترین دربی ها شکل گرفت. در این بازی که تا دقیقه 68 بدون گل پیش می رفت، ابتدا استقلال گل زد، بعد پرسپولیس نتیجه را مساوی کرد. در دقیقه 83 استقلال دوباره پیش افتاد و یک دقیقه بعد نوبت به مدافع جوان و گمنام آن روزها شیث رضایی رسید که بازی را 2-2 کند. شیث در نیمه دوم، جانشین علی انصاریان مصدوم شده بود. گزارشگر آن بازی، عادل فردوسی پور، با همان لحن همیشگی اش گفت: «چه کسی هم گل می زنه، شیث رضایی!». اگرچه این گل در سرنوشت نهایی بازی بی تاثیر بود و پیروز قربانی در آخرین دقیقه، سه امتیاز را به استقلال برگرداند اما باعث شد شیث رضایی به چهره ای شناخته شده تبدیل شود. 

6- دربی 61: چیپ اولادی از بالای سر رحمتی

در روز 12 آبان 85، پرسپولیس با مصطفی دنیزلی و پیراهن هایی شبیه اتلتیکو مادرید، خیلی زود از حریف عقب افتاد اما در همان نیمه اول روی اشتباه سیدمهدی رحمتی و تیزهوشی مهرزاد معدنچی بازی را به تساوی کشاند. در نیمه دوم زنده یاد مهرداد اولادی جانشین معدنچی شد و در دقیقه 71 پاس عالی روبرت ساها را با ضربه ای چیپ از بالای دستهای رحمتی به گل تبدیل کرد. پرسپولیس با این گل، دربی شصت و یکم را با نتیجه 2-1 برد. 

7- دربی 73: بازوبند پاداش گلزنی اسماعیل

در روز 18 آذر 90 باز هم آبی و قرمزهای تهران در جام حذفی با هم روبرو شدند و تا پایان 90 دقیقه گلی رد و بدل نکردند. اما در وقت های اضافه، استقلال با 3 گل به طور کلی سرنوشت بازی را تغییر داد. در این دربی، اسماعیل شریفات که جانشین میلاد میداوودی شده بود، در دقیقه 107 سومین گل بازی را به ثمر رساند و بازوبند کاپیتانی را به عنوان پاداش از فرهاد مجیدی دریافت کرد تا در 13 دقیقه باقی مانده کاپیتان استقلال شود! دو گل قبلی را مجتبی جباری زده بود. 

8- دربی 74: درخشش ابدی زاید

بی تردید عنوان بهترین تعویض تمام تاریخ 52 ساله دربی، به ایمون زاید می رسد. در روز 13 بهمن 90، عده ای از پرسپولیسی های ناامید درحالی که  2 گل از رقیب عقب بودند و یک بازیکن هم کمتر داشتند، ورزشگاه را ترک کردند تا لااقل در ترافیک بعد از بازی نمانند. اما ایمون زاید که جانشین غلامرضا رضایی شده بود، در 10 دقیقه پایانی، هت تریک کرد تا شگفت انگیزترین کامبک تاریخ دربی را رقم بزند. این بازی به «دربی ایمون زاید» مشهور شد. 

9- دربی 81: جری لحظه آخری

در روز 8 آبان 94، پرسپولیس درحالی به مصاف استقلال رفت که لیگ پانزدهم را  با برانکو چندان خوب آغاز نکرده بود و در بازی های ابتدایی متحمل 4 شکست شده بود. در این بازی استقلال با گل جابر انصاری در همان آغاز نیمه دوم از پرسپولیس پیش افتاد و به نظر می رسید پنجمین شکست هم در راه است اما در دقیقه 95  شوت رامین رضاییان در یک رفت و برگشت به جری بنگستون برخورد کرد تا نام مهاجم هندوراسی پرسپولیس، به شکلی عجیب و اتفاقی در فهرست گلزنان دربی قرار بگیرد. بنگستون در نیمه دوم، جانشین احمد نورالهی شده بود. اصغر نیک سیرت، مترجم برانکو، در کتابی که به تازگی منتشر کرده، ادعا کرده بعد از این گل بازیکنان پرسپولیس برای جری بنگستون، لقب خاصی درنظر گرفته بودند! 

10- دربی 91: عبدی، تعویض شگفت انگیز کالدرون

این آخری همین پارسال اتفاق افتاد؛ 31 شهریور 98. در روزی که گابریل کالدرون و استراماچونی روی نیمکت دو تیم نشسته بودند، مربی آرژانتینی پرسپولیس، در دقیقه 80 و در حالی که بازیکن باتجربه ای مثل امید عالیشاه را روی نیمکت داشت، عجیب ترین تعویض ممکن را انجام داد و مهدی عبدی گمنام را به جای وحید امیری به زمین فرستاد. این برای اولین بار بود که عبدی در لیگ برتر به میدان می رفت. نکته عجیب اینکه اولین توپی که به این مهاجم جوان رسید، به تنها گل بازی تبدیل شد تا مهدی عبدی یک شبه ره صد ساله برود.

منبع:ورزش3