هنگامی که بدن توانایی ذخیره‌ی گلوکز یا استفاده از آن را نداشته باشد، این ماده به جای تبدیل شدن به انرژی لازم برای فعالیت‌های بدن، به جریان خون بازمی‌گردد و بدن عکس‌العمل نشان می‌دهد. در این حالت فرد به دیابت نوع ۲ یا همان دیابت بزرگسالان مبتلاست که دیابت غیروابسته به انسولین هم گفته می‌شود. در این بیماری بدن توانایی لازم برای تولید انسولین یا استفاده‌ی درست از آن را ندارد. در ادامه علائم دیابت و انوع آن را معرفی خواهیم تا به سوال چگونه بفهمیم دیابت داریم پاسخ داده شود.
در افراد مبتلا به دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش می‌یابد از این‌رو میزان قند خون افزایش یافته که به آن هیپرگلیسمی می‌گویند. وقتی این افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد، سبب تخریب رگ‌های بسیار ریز در بدن می‌شود که می‌تواند اعضای مختلف بدن همچون کلیه، چشم و اعصاب را درگیر کند.
همچنین دیابت با افزایش ریسک بیماری‌های قلبی عروقی ارتباط مستقیمی دارد؛ لذا غربالگری و تشخیص زودرس این بیماری در افراد با ریسک بالا می‌تواند در پیشگیری از این عوارض موثر باشد. تشخیص و همچنین غربالگری دیابت با انجام آزمایش قند خون میسر است.
بد نیست بدانید که دیابت معمولا در افراد بالای ۴۰ سال یا دارای سوابق وراثتی بروز می‌کند و فاکتور‌های مختلفی مثل اضافه‌وزن، کم‌تحرکی، چربی یا فشار خون بالا در ابتلا به این بیماری مؤثر هستند. اما موضوع بحث ما در این نوشته روی نشانه‌های دیابت نوع ۲ متمرکز است، متأسفانه نشانه‌های دیابت در تشنگی مفرط، تکرر ادرار، بی‌حسی و خواب رفتن دست و پا خلاصه نمی‌شود. دیابت نوع ۲ نشانه‌های پنهانی دارد که بعضی از آن‌ها ممکن است گمراه‌کننده باشند.
۱. شخص متوجه تغییرات پوستی ناخوشایند می‌شود
هنگام بروز این تغییرات فرد متوجه قسمت‌هایی تیره و ضخیم‌تر روی پوستش می‌شود و لکه‌های زبر و مخملی روی سطح پوست به‌خصوص در نواحی چین‌خوردگی‌ها یا جا‌هایی که پوست بدن تا می‌شود، مثل نواحی پشت گردن، آرنج، قوزک پا یا پنجه ها‌ی دست به چشم می‌خورند.
این ضایعات پوستی اغلب، هشدار می‌دهند که سطح قندخون بیش از حد بالا رفته است و در واقع علامت بروز دیابت هستند. البته این اختلالات پوستی که اکانتوزیس نیگریکانس (Acanthosis nigricans) نامیده می‌شوند ممکن است ریشه‌ی وراثتی داشته باشند یا به دلیل مشکلات هورمونی به‌وجود بیایند. سنجیو ساینی (Sanjiv Saini) متخصص پوست در مریلند درباره‌ی این بیماری می‌گوید: «هر زمان که فردی با علائم این بیماری پوستی به من مراجعه می‌کند، اولین اقدامی که صورت می‌گیرد انجام تست قندخون برای فرد مبتلاست.»
زمانی که فرد مبتلا به دیابت می‌شود، انسولین بالا، رشد سلول‌های پوست و ملانین (رنگدانه ها‌ی طبیعی) پوست را افزایش می‌دهد. تراکم رنگدانه‌های تولید شده، باعث به‌وجود آمدن لکه‌های تیره‌تر و مخملی‌شکل روی پوست می‌شوند.
وقتی این علائم دیده شدند و تست قندخون انجام شد، ممکن است دو حالت اتفاق بیفتد:
- بیمار از قبل مبتلا به دیابت بوده است و بیماری او کهنه شده. - احتمال بیشتری دارد که فرد در ابتدای راه باشد.
اگر فرد کمتر از ۵ کیلوگرم وزن از دست داده باشد، یعنی به تازگی به دیابت مبتلا شده است و این احتمال وجود دارد که بیماری خفیف‌تر باشد و بتوان این ضایعات پوستی را مداوا کرد. در غیر این‌صورت متخصص پوست می‌تواند با استفاده از لیزردرمانی یا درمان‌های موضعی آن‌ها را از بین ببرد.
۲. بینایی فرد بدون هیچ دلیلی بهتر می‌شود
با عرض پوزش، در این مورد اگر ناگهان متوجه شُدید می‌توانید عینک‌تان را کنار بگذارید، چون دور از جان‌تان مثل یک عقاب تیزبین شده‌اید، اصلا چیز خوبی نیست! پس هیجان‌زده و خوشحال نشوید. هوارد باوم (Howard Baum)، استادیار پزشکی بخش دیابت دانشگاه واندربیت (Vanderbilt) در این‌باره معتقد است: «هرچند همه فکر می‌کنند تاری دید یا کم شدن بینایی یکی از نشانه‌های دیابت است، اما در حقیقت بهبود بینایی فرد هم می‌تواند یکی از نشانه‌های دیابت باشد.»
او می‌گوید: «من تا به حال بیماران زیادی داشته‌ام که وقتی قند خون‌شان بالا می‌رود، دیدشان قوی‌تر می‌شود و زمانی که مراحل درمانی را آغاز می‌کنند، دوباره باید عینک بزنند.»
به نظر شما چه اتفاقی می‌افتد؟ دیابت در واقع سطح مایعات بدن را تغییر می‌دهد و آن‌ها را در اطراف بدن و اندام‌های دیگر پخش می‌کند، چشم‌ها هم یکی از این اندام‌ها هستند که، چون سطح مایعات در آن‌ها ثابت نیست، بینایی دچار نوسان می‌شود.
۳. شخص دچار خارش ها‌ی متناوب و شدید می‌شود
می‌دانم که این یک مطلب علمی و پزشکی است و اینکه فردی با شکایت از خارش شدید نزد پزشک برود کمی احمقانه به‌نظر می‌رسد، اما در واقع این‌طور نیست. از آنجایی که دیابت موجب اختلال گردش خون می‌شود، بدن خشکی و درد را تجربه خواهد کرد.
باوم در این‌باره این‌طور توضیح می‌دهد: «از آنجایی که تعدادی از بیمارانی که دیابت آن‌ها تازه تشخیص داده شده بود، از خارش اندام‌های انتهایی بدن‌شان مثل انگشتان دست و پا شکایت داشتند، پزشکان این علامت را هم در کنار سایر نشانه‌های دیابت قرار دادند.»
چنانچه استفاده‌ی منظم از مرطوب‌کننده‌ها این مشکل را برطرف نکند، توصیه می‌شود حتما فرد مبتلا در مراجعه‌ی بعدی خود به پزشک، موضوع را با او در میان بگذارد.
۴. شنوایی فرد کمتر می‌شود
اگر خدایی نکرده به خودتان آمدید و دیدید که مدام در حال زیاد کردن صدای تلویزیون هستید یا هنگام گفتگو با دیگران تا زمانی که چندبار حرف هایشان را با صدای بلند تکرار نکنند چیزی از مکالمه‌تان نمی‌فهمید، حتما از پزشک‌تان بخواهید برای‌تان یک آزمایش قندخون بنویسد.
در مطالعه‌ای که توسط مؤسسه‌ی ملی بهداشت آمریکا انجام شد، مشخص شد که از دست دادن شنوایی یا کم شدن آن می‌تواند از اولین علائم بروز دیابت باشد. افراد مبتلا به قندخونِ بالا‌تر از سطح نرمال که هنوز نشانه‌های دیابت در آن‌ها مشاهده نشده است، ۳۰ درصد بیشتر از کسانی که سطح گلوکوز خون‌شان نرمال است ممکن است دچار آسیب شنوایی شوند.
محققان بر این باورند که دیابت رگ‌های خونی و اعصاب گوشِ داخلی را دچار آسیب می‌کند و این آسیب، شنوایی فرد را کمتر از حد معمول می‌کند.
۵. فرد خروپف می‌کند
اسامه حمدی (Osama Hamdy) مدیر بخش دیابت مرکز بوستون می‌گوید: «حدود نیمی از بیماران دیابتی نوع ۲ هنگام خواب، اختلال تنفسی دارند.» بنابراین اگر فردی فهمید که در خواب با صدای بلند خروپف می‌کند یا در طول روز خیلی خواب‌آلود است، هر چه زودتر بهتر است تست قندخون بدهد. مطالعه‌ای که به تازگی در کانادا انجام شده است نشان می‌دهد ۲۳ درصد از بیماران مبتلا به آپنه‌ی انسدادی خوابِ خفیف یا متوسط که مشکل رایجی است، احتمالا طی ۵ تا ۶ سال آینده ممکن است مبتلا به دیابت شوند. هرچند نمی‌توان این دو را دقیقا بهم ربط داد، اما یک رابطه‌ی مهم بین این اختلال تنفسی خواب و دیابت وجود دارد؛ بدن بیماران مبتلا به این اختلال تنفسی، هنگام خواب هورمون استرس منتشر می‌کند و سطح قندخون را بالا می‌برد.
انواع دیابت
به طور کلی دیابت به چهار دسته دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت بارداری و سایر عوامل ابتلا به دیابت تقسیم بندی می‌شود.
۱. دیابت نوع ۱ در دیابت نوع ۱، تولید انسولین از پانکراس به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف می‌شود. به همین دلیل افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از زمان تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت روزانه تزریق کنند. دیابت نوع ۱ اغلب در سنین زیر ۳۰ سال ایجاد می‌شود، از همین رو به آن دیابت جوانی نیز می‌گویند.
۲. دیابت نوع ۲ دیابت نوع ۲، اکثرا در بالغین بالای ۳۰ سال و چاق دیده می‌شود. انسولین تولید شده از پانکراس در این افراد به خوبی عمل نمی‌کند. در واقع پانکراس به اندازه کافی انسولین ترشح نمی‌کند و یا این که انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت سلول‌ها به انسولین به ویژه در افراد چاق، فاقد کارآیی مفید است. به این نوع دیابت، دیابت غیر وابسته به انسولین یا دیابت بزرگسالان نیز گفته می‌شود.
۳. دیابت حاملگی دیابت حاملگی به دیابتی اطلاق می‌شود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولا موقتی است و بعد از اتمام دوران بارداری بهبود می‌یابد. برای خانم‌های مبتلا به دیابت بارداری این احتمال وجود دارد که در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ باشند.
۴. سایر عوامل ابتلا به دیابت از دلایل و عوامل گوناگون ابتلا به دیابت می‌توان به جراحی، دارو‌ها (مثل کورتیکواستروئید ها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره کرد.
دیدگاه تان را بنویسید