فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین الملل

آیا مذاکرات وین به احیای برجام منجر می‌شود؟

بازگشت بر سرتوافق برجام نیازمند چارچوب کاری مشخصی است.

لینک کوتاه کپی شد

مجلسی اظهار داشت: "به نظر می‌رسد که بر سر موضوع برجام تفاهمات بالاخره انجام شود و دو طرف به تعهدات برجامی خود بازگردند، اما بر این زمینه به مذاکرات فشرده‌تری با یک چارچوب کاری مشخص نیاز است و ممکن است به مانند سال ۲۰۱۵ که توافق هسته‌ای امضا شد، مدت زمان بیشتری برای مذاکرات نیاز باشد".

دور اول جلسه حضوری هجدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که در گراند هتل شهر وین در برگزار شد، با توافق جهت ادامه رایزنی‌ها در سطح کارشناسی پایان یافت. براساس توافق صورت گرفته، دو نشست کارشناسی موازی میان اعضای کمیسیون مشترک برجام جهت انجام رایزنی‌های فنی در حوزه رفع تحریم و هسته‌ای تشکیل شد. این نشست‌های کارشناسی قرار است به بحث و رایزنی در خصوص جنبه‌های فنی و جزئیات مسائل مربوط به لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای بپردازند و نتیجه بحث‌های خود را به کمیسیون گزارش کنند.

همچنین، سید عباس عراقچی رئیس هیئت مذاکره کننده ایران در خصوص مذاکرات پیرامون برجام در وین اظهار داشت: "دور نخست مذاکرات برجام در وین سازنده بود. مذاکره کنندگان در وین خواهند ماند تا جلسه دیگری را در روز جمعه در خصوص برجام داشته باشند. به علاوه، گفتگو‌های کارشناسی در وین در خصوص رفع تحریم‌ها و اقدامات برجامی ایران ادامه خواهد داشت".

عراقچی خاطرنشان کرد: "هرگونه توافق در خصوص آزادسازی یک میلیارد دلار از پول ایران در ازای توقف غنی‌سازی ۲۰ درصد را رد می‌کنیم".

آیا صحبت‌های عراقچی ابهام آمیز بود؟

فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه صحبت‌های آقای عراقچی به عنوان رئیس هیئت ایرانی مذاکره کننده در کمیسیون برجام در وین ابهام آمیز بود، اظهارداشت: "درحالیکه عراقچی قبل از سفر به وین اعلام کرده بود که ایران با آمریکا چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم مذاکره نخواهد کرد و همچنین از شروطی که جمهوری اسلامی طی این مدت اخیر برای بازگشت به تعهدات برجامی درنظرگرفته برگشتی در کار نخواهد بود، وی در پایان مذاکرات اعلام کرد که نتیجه رضایت بخش بوده است، حال باید دید تفسیر این موضوع از دید معاون وزیر امور خارجه چیست".

وی افزود: "قدر مسلم آمریکا و اروپا با شروط ایران موافقت نکردند واینکه بگویند که ما تحریم‌ها را برمی‌داریم شما هر کاری که بخواهید را می‌توانید انجام دهید، باید به صورت دقیق مشخص شود که منظور عراقچی از این سخن چه بوده، اما بنده معتقد هستم که می‌توان به یک توافقی با شرکای برجام که آمریکا نیز یک پای آن خواهد بود، دست یافت".

این دیپلمات سابق کشورمان اضافه کرد: "اینکه به برجام مذاکرات دیگری نیز اضافه شود به اعتقاد بنده چنین چیزی محقق نمی‌شود، بلکه موضوع برجام منحصراً به تفاهم ختم خواهد شد و بعد در موضوعات دیگر دو طرف می‌توانند در یک چارچوب جداگانه با هم مذاکره کنند، اما در این رابطه باید به دو نکته اشاره کرد، در خصوص مسائل موشکی به نظر بنده ایران مذاکره نخواهد کرد و نباید هم مذاکره صورت بگیرد، زیرا که قدرت دفاعی ایران قابل مذاکره نیست، در حالیکه میلیارد‌ها دلار خسارت به کشور وارد شده در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و فشار‌هایی که وارد شده، ایران توانسته بدون اینکه هزینه هنگفتی به مانند کشور‌های عرب منطقه صرف کنند، به موشک و پهپاد دسترسی پیدا کند، بنابراین حال که هزینه گزافی را برای به دست آوردن این قدرت دفاعی انجام داده‌ایم نباید بر سر آن مذاکره کرد".

در مورد چه موضوعاتی باید مذاکره کرد؟

وی ادامه داد: "اما در مورد مسائل منطقه‌ای تمام طرف‌های منطقه و همچنین قدرت‌های جهانی باید با یکدیگر گفتگو کنند، برای مثال به اعتقاد بنده دیر یا زود در مورد پرونده‌ی یمن بین ایران عربستان و همچنین سایر قدرت‌ها مذاکره خواهد شد، زیرا اوضاع یا یمن به نظر می‌رسد که نیاز به تغییر و تحول دارد با توجه به اینکه حوثی‌ها در شمال یمن از لحاظ تاریخی نیز دارای حق هستند ایران می‌تواند از این موضوع به عنوان برگ برنده استفاده کرده و امتیازات لازم را بگیرد و جنوب یمن نیز به دولت قبل این کشور احتمالاً داده خواهد شد".

مجلسی یادآور شد: "در پرونده سوریه نیز ما باید حضور خود را از بعد نظامی به سوی بعد اقتصادی و سیاسی تغییر فاز دهیم، زیرا که طی این مدت ما هزینه‌های هنگفت نظامی در سوریه انجام داده‌ایم و تبعاتش را نیز پذیرفته‌ایم، اما از لحاظ اقتصادی ما نیاز داریم این هزینه انجام شده را برگردانیم، به بیان دیگر باید عایدی آن را نیز برداشت کنیم، بنابراین باید از فرصت‌ها و بازار سوریه استفاده کرد و در مذاکرات منطقه‌ای باید به چنین اهدافی دست یافت و این موضوع را تقویت کرد، در مورد عراق نیز این موضوع صدق می‌کند و با توجه به بازاری که عراق می‌تواند برای ایران داشته باشد، می‌بایست، از این ظرفیت به خوبی بهره برداری کرد. به بیان دیگر می‌توان گفت باید از هزینه‌هایی که کرده‌ایم و همچنین نفوذ منطقه‌ای که از آن برخورداریم در جهت منافع اقتصادی و کسب فرصت‌های لازم، بهره برداری کرد".

این کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه به نفع آمریکا نیز است که با ایران به تفاهم برسد، تصریح کرد: "بعد از روی کار آمدن بایدن به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده این کشور نیز به دنبال آن است که با ایران به یک تفاهم اصولی دست پیدا کنند، در این رابطه با آمریکا به انرژی خاورمیانه نیاز دارد، در این رابطه نکته کمتر مورد توجه قرار گرفته این است که آمریکا نمی‌خواهد تنها اعراب خلیج فارس را به عنوان قطب انرژی جهان به رسمیت بشناسد، با توجه به اقداماتی که کشور‌های نظیر عربستان هرازگاهی انجام می‌دهند آمریکا بدش نمی‌آید که با کنار آمدن با ایران بتواند هم از فرصت‌های تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران استفاده کند و هم به غیر از عربستان به عنوان یک تامین کننده نفت به ایران نگاه کند، بنابراین به نفع آمریکایی‌ها نیز است که با ایران بتوانند در نهایت به یک توافق بر دست پیدا کنند".

منبع: فرارو