تاثیر خانه تکانی و نظافت منزل بر سلامت روانی افراد خانواده - آریاپاک

هر سال هرچه به هفته ها و روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم طبق یک عادت معهود و رسم مرسوم با یک "باید" نانوشته مواجه می‌شویم و آن هم خانه تکانی عید است. در زمان‌های قدیم، ایرانیان بر این باور بودند که شیاطین و اهریمنان در گوشه هایی از خانه جا خوش می‌کنند و باید آن ها را بیرون کرد. همچنین بر این عقیده بودند که با پاک کردن و تمیز کردن خانه، این سیاهی ها و آلودگی ها را از بین می‌برند.

اما آنچه که در این مطلب می‌خواهیم درباره‌اش صحبت کنیم، اثر خانه تکانی بر سلامت روان و روحیه ی افراد است و همینطور می خواهیم بدانیم که آیا خانه تکانی تنها جنبه ی فیزیکی دارد و یا می‌توانیم به خانه تکانی نگاهی روانشناسانه هم داشته باشیم.

اجازه دهید این مطلب را با یک قصه ی شخصی از تجربیات خودم شروع کنم. من سال‌ها پیش در یک کپشن ساده در اینستاگرام با عبارتی آشنا شدم تحت عنوان "انباشتگی ذهنی" آن زمان شاید زیاد به این عبارت در نظافت و تمیزکاری اتاقم اعتبار نمی دادم. اما هر زمان که اتاقم پس از یک هفته ی کاری تمام، شبیه به بازار جنگ زده شام می‌شد ادامه‌ی فرایند حیات در آن وضعیت دشوار ترین کار ممکن بود. چون احساس میکردم این بی‌نظمی و این غبار و شلختگی بخش مهمی از دید من را گرفته و اجازه ی فعالیت منظم را هم از من سلب کرده است.

اجازه بدهید اینگونه بنویسم که بی نظمی و تمیز نبودن اتاق حتی غبار و گرد و خاک نشسته بر روی میز کار و تحریرم بخشی از ذهن من را اشغال می‌کرد. حالا بیاید این اتفاق را به صورت گسترده تری ببینیم خانه مان نزدیک پایان هر سال نیاز به نظافت و خانه تکانی دارد. جدا از بخش فیزیکی که خود یک داستان مجزاست یک بخش روانشناختی هم دارد. بگذارید برای یکبار هم که شده با تغییر زاویه‌ی دید، قصه‌ی خانه تکانی هر سال را از یک بعد دیگر ببینیم؛ حتما با تغییر زاویه ی دید اتفاقات جالب تر و جذاب تری در انتظار مان خواهد بود.

یک سوال مهم؛ لطفا قبل از ادامه ی مطالعه ی این جستار چند ثانیه‌ای کوتاه صبر کنید. به این سوال پاسخ دهید، به نظر شما خانه تکانی می تواند بر سلامت روان اعضای خانواده هم تاثیرگذار باشد؟!

شاید مهمترین دلیلی که ما را به تمییز کاری و نظافت محل زندگی و حتی محل کار خودمان ترغیب می‌کند این است که نظم دادن به وسایل و البته تغییر رنگ ها و ایجاد تنوع در محیط زندگی باعث پیشگیری از خمودگی و افسردگی می‌شود.

به نظرم بی‌مناسبت نیست که از یک جمله ی تاریخی هم یادی کنیم که گردشگری از خانه شروع می‌شود. پس مقداری همین جمله را هم تغییر می‌دهیم، گردشگری را از خانه تکانی عید شروع کنیم. پس با یک خانه تکانی ساده می توان سلامت روانی افراد خانواده را تا حدود زیادی تامین کرد.

مدتی پیش در دانشگاه مالموی سوئد تحقیقی در زمینه‌ی تاثیر خانه تکانی و نظافت فضای زندگی بر سلامت روانی افراد خانواده انجام شد. اما فرایند این پژوهش و نتایج آن به شدت گیرا و جذاب بود. محققین دو گروه از افراد را انتخاب کردند، گروه اول افرادی سالم و سر حال و گروه دوم افرادی افسرده و خموده و از افراد هر دو گروه خواسته شد تا به مدت یک ماه خانه‌ی خود را تمییز نکنند و از هر زمان دیگری بیشتر نسبت به تمیزی و مرتب بودن فضای زندگی شان بی اهمیت باشند.

خب، به نظر شما نتیجه‌ی این تحقیق و پژوهش بعد از یک ماه چگونه باید می‌بود‌؟ اجازه دهید با تغییرات دسته‌ی اول شروع کنیم؛ افراد سالم دچار افسردگی خفیف و بی‌حوصلگی مداوم شدند و هیچ رغبت و انگیزه‌ای نداشتند تا پس از پایان ساعت کاری و اداری خود به منزل بازگردند و حتی دعواهای خانوادگی و بحث های حاشیه‌ای و بهانه گیری های بی دلیل در خانه به میزان 23٪ افزایش پیدا کرده بود.

اما دسته‌ی دوم که از همان ابتدا با افسردگی و خمودگی وارد فضای تحقیق شده بودند؛ نتیجه‌ی تحقیقات روی این افراد نشان می داد که علائم افسردگی روی این افراد به میزان 2٪ افزایش داشته است و آن ها نیز تمایلی برای تغییر این شرایط نداشتند.

خب، پس از این تحقیقات و نتایج جالب توجه اش محققان به این نتیجه رسیده اند که روزانه بیست دقیقه تمیز کردن خانه، می‌تواند سلامت روان را تضمین کند.

نکته‌ی مهمی که شاید از دید محققین دانشگاه مالموی سوئد دور ماند، این باشد که نو کردن لوزام منزل همزمان با خانه تکانی شاید موجب شود که فرد مشکل مالی پیدا کند یا زیر بار قرض برود که این می تواند تاثیر سوء بر سلامت روان داشته باشد و فرد را دچار تنش، پرخاشگری و استرس کند که در نتیجه سازگاری فرد با اطرافیان کاهش پیدا می‌کند. اصل حرف؛ خانه تکانی عید باید با توان اقتصادی خانواده متناسب باشد.

شما اما خانه تکانی عید را با همکاری اعضای خانواده ی خود انجام می‌دهید یا از شرکت‌ها و موسسات نظافت منزل استفاده می‌کنید و کمک می گیرید؟!

طبق یک آمار غیر رسمی در بسیاری از خانواده ها خود اعضای خانواده کار نظافت منزل را بر عهده می‌گیرند، این موضوع به نظر شما چقدر بر روحیه‌ی اعضای خانواده موثر است؟! باید بگوییم که این شیوه‌ی بسیار خوبی است، چون اول از همه روحیه‌ی کار تیمی را میان اعضای خانواده قوت می بخشد و در مرحله ی بعد فشار کار بر یک نفر که عموما مادر خانواده هست زیاد نمی‌شود. 

نظافت منزل با اعضای خانواده این اطمینان را در کدبانوی خانه می‌دهد که همه اعضای خانواده به فکر او هستند و احتمال بروز افسردگی در وی کاهش می یابد. کمک گرفتن از کودکان هم موجب می‌شود که حس مسئولیت پذیری و تجربه‌ی حس مفید بودن و انجام کار ارزشمند در محیط خانواده را درک کند و در نتیجه همین فرایند به ظاهر ساده‌ی خانه تکانی موجب گرم شدن کانون خانواده می‌شود و از بسیاری مشکلات روانی جلوگیری می‌کند.

نکته‌ی جالب اینجاست که بچه‌هایی که در این خانواده ها رشد می‌کنند در مقایسه با بچه‌هایی که در کارهای گروهی خانوادگی نظیر خانه تکانی عید مشارکت و فعالیتی ندارند، اعتماد به نفس بیشتری دارند و در زمان مواجهه با مشکلات به آسانی موضوع را با خانواده و به ویژه پدر و مادر در میان می گذارند و در نهایت دچار آسیب کمتری‌می شوند.

با وجود همه مزیت‌هایی که خانه تکانی خانوادگی دارد، در برخی موقعیت‌ها و شرایط وقتی زمان کافی برای نظافت و خانه تکانی منزل نداریم یا مواقعی که می‌خواهیم به صورت اساسی و از صفر تا 100 نظافت منزل را انجام دهید و نیاز به کمک دارید، در چنین شرایطی می‌توانیم از شرکت خدماتی نیروی نظافتی بگیریم تا در خانه تکانی به ما کمک کنند یا نظافت منزل را به آنها بسپاریم. همچنین برای نظافت راه پله ، پارکینگ و مشاعات ساختمان نیز می‌توانید از شرکت‌های خدمات نظافتی نیرو بگیرید.

شرکت‌های نظافت منزل بسیاری در کلان‌شهرها فعالیت می‌کنند، برای همین بهتر است برای انتخاب شرکت نظافتی مورد نظرتان برخی از معیارها را در نظر بگیرید. معیارهایی مانند هزینه‌های نظافت منزل، تضمین کیفیت خدمات، داشتن گواهی عدم سوء پیشینه، گواهی عدم اعتیاد و تحت پوشش بیمه حوادث بودن نظافتچی، میزان سابقه شرکت نظافتی و ... این معیارها را می‌توانید در شرکت‌های نظافتی آریاپاک بیابید.

اما همه‌ی فرایند خانه تکانی شاید به فضای زندگی ما ختم نشود. بخش مهمی از آن خانه تکانی ذهنی ست، شاید خداحافظی کردن با خاطرات بد یا دور ریختن کدورت‌ها و ناراحتی‌ها بخش مهمی از خانه تکانی هر ساله‌ی ما باشد. بدی‌های دیگران را ببخشید و کینه‌ها را به زباله تبدیل کنید و از شر آن‌ها خلاص شوید. برای سال پیش رو برنامه ریزی کنید و بدانیم که انرژی منفی به قدر کافی هست؛ بهتر است به دنبال خوبی ها و انرژی های مثبت باشیم.

سال نو مبارک وجودتان.