لزوم افزایش صادرات گاز ایران به ارمنستان

در ارزیابی درخواست ارمنستان برای افزایش واردات گاز از ایران و راهبردی بودن پاسخ به این تقاضا اظهار داشت: طبیعتا ارمنستان واردکننده انرژی است و یکی از مبادی تامین نیاز این کشور نیز ایران است. ما هر قدر بتوانیم زمینه صادرات گاز، بنزین و نفت به این کشور را توسعه دهیم هم نیاز ارمنستان را پاسخ داده‌ایم، هم درآمد ارزی کسب کرده‌ایم و هم اینکه رابطه دو کشور را تحکیم می‌بخشیم.

به گزارش «شایانیوز» به نقل از ایلنا؛ وی با بیان اینکه یک سر ماجرا بحث فنی است که خطوط لوله انتقال گاز به این کشور باید تقویت شود و با حجم بیشتری صادر کنیم، افزود: موضوع دیگر مباحث سیاسی است؛ اینکه تفاهمات و گفت‌وگوها برای افزایش تبادل انرژی چه میزان قطعی و جدی است و منجر به نتیجه خواهد شد، به هرحال توانمندی برای صادرات و نیاز طرف مقابل یک موضوع و مسئله دیگر اینکه صادرات گاز تحت‌تاثیر مسائل منطقه‌ای است. اکنون منطقه دارای التهاب است اما در هر حال فارغ از احتمالات و مباحث حاشیه‌ای ما باید در زمینه توسعه روابط با همسایگان بخصوص در حوزه انرژی؛ جدی و عملیاتی وارد شویم و در حداقل زمان ممکن موضوعات را به سرانجام برسانیم.

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: ما باید اوضاع صادرات گاز به کشورهای متقاضی از جمله ارمنستان را از مرحله گفت‌وگو و تصمیم‌گیری به مرحله اجرا برسانیم زیرا اگر طولانی شود کشورها نیازمندی خود را از حوزه‌های دیگر تامین می‌کنند؛ اگر می‌خواهیم بازارها را از دست ندهیم باید بتوانیم سریع‌تر تصمیم گرفته و به مرحله اجرا درآوریم.

وی گفت: کلا ارمنستان واردکننده انرژی از جمله گاز، نفت و بنزین است و بخشی از گاز مورد نیاز خود را از روسیه و بخشی را از ایران و از مسیر تهاتر با برق تامین می‌کند، طبیعتا این کشور بنا ندارد تمام نیاز گازی خود را از یک تولیدکننده تامین کند و با هر دو کشور ایران و روسیه روابط دارد و برای اینکه خود را به منبع ثابت وابسته نکند با کشورهای مختلفی وارد معامله می‌شود، به این جهت که با چانه‌زنی اقتصادی بر سر قیمت گاز صادرکننده را متقاعد کند با نرخ پایین‌تری خرید کند زیرا تنوع‌بخشی یک اصل تجارت است و دست را برای چانه‌زنی باز می‌گذارد.

دماوندی بیان داشت: بنابراین هرقدر هم ارمنستان نیاز گازی خود را از کشوری مثل روسیه کاهش دهد؛ هیچگاه متوقف نمی‌کند و درصدی را حفظ می‌کند، ضمن اینکه احتمال اینکه یک عرضه‌کننده جدید بنام آذربایجان که بخشی از نیاز ارمنستان را در آینده تامین کند؛ نیز وجود دارد.

اکنون ایران و روسیه تامین‌کننده گاز این کشور هستند و در این زمینه یک رقابتی وجود دارد و در آینده این یک عرضه‌کننده سوم وارد عرصه خواهد شد که در مناسبات تغییر ایجاد خواهد کرد و در این حالت رقابت برای فروش ایجاد می‌شود و در این صورت ارمنستان سعی می‌کند از این ابزار استفاده کرده و گاز را با قیمت کمتری از این ۳ رقیب تامین کند و برای اینکه توازن را حفظ کند خود را از هیچ‌یک از این فروشنده‌ها محروم نخواهد کرد و سعی می‌کند از هر سه کشور انرژی مورد نیاز خود را تامین کند که وابستگی به یک کشور نداشته باشد.

وی درباره احتمال ممانعت روسیه برای افزایش انتقال گاز ایران به ارمنستان به دلیل نفوذی که روی خط لوله صادراتی دارد، توضیح داد: خط لوله صادرات گاز ایران به ارمنستان مربوط به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی و دوران اتحاد جماهیر شوروی است، بعد از فروپاشی شوروی شبکه توزیع‌کننده یعنی گازپروم روسیه؛ مدیریت و کنترل گاز ارمنستان را بعهده داشت، به این معنا که تا چند سال قبل روسیه تمایل نداشت ارمنستان بتواند روی خطوط لوله گاز اعمال مدیریت کند بنابراین در مورد تبادل انرژی و گاز با ارمنستان محدودیت اعمال می‌کرد تا ما نتوانیم دست برتر داشته باشیم و حجم بالای گاز را به این کشور صادر کنیم.

گازپروم در زمان اتحاد جماهیر شوروی روی تمام ۱۳ کشور فعلی یک مدیریت متمرکز و یکپارچه داشت درواقع این شرکت در تمام جغرافیای اتحاد جماهیر شوروی کار می‌کرد و روی تامین و توزیع گاز مدیریت و اعمال نظر می‌کرد. این موضوع بعد از فروپاشی کماکان با نوساناتی ادامه پیدا کرد و در برخی از این کشورهای اتحاد جماهیر شوری سابق کمرنگ و در برخی پررونگ بود یکی از کشورهایی که گازپروم حضور خود را به صورت خیلی جدی حفظ کرد کشور ارمنستان بوده است که همچنان اعمال نظر و مدیریت می‌کرد چون شبکه توزیع را در اختیار داشت و قیمت گاز را نیز خود دیکته می‌کرد

این کارشناس حوزه قفقاز ادامه داد: در چند سال گذشته شرایط گازی ارمنستان تعدیل شده و فشاری که از سمت روسیه به این کشور وارد می‌شد و اعمال مدیریتی که گازپروم داشت، شکسته شده و ارمنستان با فراغ بال بیشتری در حوزه گاز دارد در هر حال به مرور زمان وقتی مذاکرات ایران و ارمنستان پیشرفت کرد و علاقمندی دو طرف برای توسعه همکاری بیشتر دیده شد، این روال کمرنگ شد.

وی بیان داشت: بعد از فروکش کردن اعمال نظر توسط گازپروم؛ ارمنستان قدرت مانور بیشتری دارد و در چند سال اخیر مشکلات داخلی روسیه کم‌کم باعث شد که فشارها کاهش یافته و شرایط تعدیل شد؛ به این ترتیب که در حوزه فنی و روابط انرژی فشار گازپروم کاهش و همکاری ایران و ارمنستان توسعه پیدا کرد و تمایل این کشور به دریافت گاز و برنامه ایران برای تهاتر برق و گاز منجر به این شد که گازپروم سلطه سال‌های ابتدایی استقرار این کشورها را نداشته باشد ولی نباید انکار کرد که این نفوذ همچنان وجود دارد و نقطه تماس روسیه و ارمنستان در حوزه انرژی؛ گازپروم است.

گنل سانوسیان، وزیر اداره امور اراضی و زیرساخت‌های ارمنستان اخیرا گفته است که بنا دارد واردات گاز از ایران را افزایش دهد.

به گفته او؛ در سال‌های گذشته میانگین حجم گاز وارداتی ارمنستان از ایران روزانه یک میلیون مترمکعب و بطور میانگین در سال ۳۶۰ تا ۳۷۰ میلیون مترمکعب بوده است.

ارمنستان از آغاز امسال تا به امروز بیش از ۳۷۰ میلیون مترمکعب از ایران واردات گاز داشته‌ و اکنون خواستار این است که رقم دریافت گاز از ایران را افزایش دهد که این موضوع به حجم تولید ایران و تفاهمات دو کشور برای افزایش تبادلات بستگی دارد هرچند ارمنستان مبادی دیگری از جمله روسیه و آذربایجان را نیز برای تامین نیاز خود در اختیار دارد و این موضوع شرایط کشورها از جمله ایران را برای صدور بیشتر گاز و حضور جدی‌تر در این بازار؛ رقابتی‌تر خواهد کرد.

این گزارش حاکی است؛ خط لوله صادرات گاز ایران به ارمنستان ظرفیت انتقال سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به ارمنستان را دارد که طی دوره بهره‌برداری، فقط از حدود یک‌سوم ظرفیت این خط استفاده شده است.