ایران به درخواست آمریکا برای مذاکره مستقیم چه پاسخی داد؟

وزیر امور خارجه گفت: به وزیر خارجه‌ای که در نشست مونیخ حامل پیام از آمریکا برای گفتگوی مستقیم بود، گفتم که به «کامالا هریس» بگویید که اگر قرار باشد گروه شورشی در کاخ سفید حاکم شود، به ما بگویید.

‌به گزارش «شایانیوز» و به نقل از تابناک، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست هم اندیشی سالانه مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه همزمان با سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی (ره) تحت عنوان «سیاست خارجی متوازن در مکتب امام خمینی (ره)» شرکت کرد.

وی طی سخنانی سالگرد ارتحال تمام راحل را تسلیت گفت و در راستای دکترین سیاست خارجی دولت سیزدهم مبتنی بر سیاست خارجی متوازن به ذکر چند نکته در ارتباط با این دکترین و اندیشه‌های امام (ره) در سیاست خارجی اشاره کرد و گفت: در اندیشه سیاسی امام راحل از زمانی که مخالفت با موضوع کاپیتولاسیون مطرح شد نقطه عزیمتی به تصویر کشیده شد که بحث نفی سلطه ‌گری و سلطه پذیری بود و این چیزی است که در چهار دهه گذشته به خوبی مدیریت شد و کشور در این مسیر حرکت کرد. امروز مصادیق فراوانی داریم که در راستای این حرکت بزرگ و تاریخی امام راحل که نقطه عزیمت در اندیشه سیاسی معظم له است می‌توانیم آثار آن را تبیین کنیم.

وزیر خارجه به بحث نه شرقی و نه غربی اشاره کرد و گفت: موضوع نه شرقی و نه غربی اخیرا در کشور با تحلیل و نقدهایی همراه شده است. وقتی از نه شرقی و نه غربی سخن می‌گوییم و چیزی در قانون اساسی به صراحت بیان شده، منظور ما نه انزواطلبی و نه دوری از شرق و غرب و نه نفی شرق و غرب است. در سیاست خارجی دولت سیزدهم آمده آنچه هدف اساسی است عدم وابستگی به شرق و غرب است.

امیرعبداللهیان گفت: بعد از اینکه رویکرد نگاه به آسیا با اولویت همسایگان را در دولت جدید بیان کردیم، نقدهایی مطرح شد که برخی تند بود، اینکه شما کشور را به سمت چین و روسیه سوق می‌دهید و این در تعارض با استقلال سیاسی است که جمهوری اسلامی ایران از آن یاد می‌کند.

وزیر خارجه ادامه داد: بعد از جنگ اوکراین در سفری که به روسیه داشتم به دلیل ابهامی که در روند مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها ایجاد شده بود طرف‌های اروپایی به ما اعلام کردند که روسیه حتی در صورت رسیدن به یک توافق مورد تایید ایران به دلیل تبعات و تحولات ناشی از جنگ اوکراین از توافق حمایت نخواهد کرد. بلافاصله تماسی را با لاوروف برقرار کردم و چند روز بعد هم براساس قراری که گذاشتیم در مسکو ملاقات کردیم و به صراحت مواضع ایران را برای لاوروف بیان کردیم که ما در سیاست خارجی خود کاملا مستقل و براساس منافع ملی خود و مصالح خود عمل می‌کنیم و توقع ما این است که در این مسیر گفتگوها در هر زمانی که به نقطه توافق برسیم، همانگونه که روسیه از ابتدای این دور از مذاکرات نقش سازنده‌ای ایفا کرد، نقش سازنده‌ای ایفا کند. و البته گفتیم در مسیر منافع ملی کشور با هیچ طرفی هم تعارف نداریم.

امیرعبداللهیان بیان کرد: در مجموعه گفتگوها این اطمینان را به دست آوردیم این فرض و احتمال که برخی کشورهای غربی به ما منتقل کردند نمی‌تواند مورد توجه جدی قرار بگیرد و به صراحت حتی در کنفرانس مطبوعاتی، لاوروف اعلام کرد و در گفتگوهای دیپلماتیک‌مان نیز بیان شد که در هر نقطه‌ای که جمهوری اسلامی ایران اعلام کند محتوای توافق مورد تایید ماست، روسیه بلافاصله در کنار دیگر کشورهای عضو این توافق در وین حضور یابد و حمایت خود را اعلام خواهد کرد.

وزیر خارجه تصریح کرد: لذا به هیچ وجه هیچ خدشه ای به سیاست، نگاه اصولی که در اندیشه سیاسی امام راحل به خوبی پایه ریزی شد، به وجود نیامد و سیاست نه شرقی نه غربی با همه ابعاد خود مورد توجه است. البته سیاست استفاده از هر آنچه در راستای منافع ملت وجود دارد، چه در غرب و چه شرق مورد توجه جدی ماست.

امیرعبداللهیان ادامه داد: وقتی می‌گوییم سیاست خارجی متوازن در چارچوب نگاه حضرت امام و در چارچوب نگاه مقام معظم رهبری و در چارچوب قانون اساسی، نگاه و تاکید ویژه بر این موضوع داریم که زیر سلطه غرب و شرق نخواهیم رفت، ولی براساس منافع خود با هر دو طرف ارتباط منطقی و تعامل لازم را خواهیم داشت.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: از دیگر موضوعاتی که در اندیشه امام در حوزه سیاست خارجی به کرات مورد توجه قرار گرفته تاکید بر مسیر استقلال جمهوری اسلامی است. توازن بخشی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دقیقا در زمانی که دو بلوک شرق و غرب جهان را درگیر سیاست‌های جاه‌طلبانه و توسعه‌طلبانه خود کرده بودند، حضرت امام مسیر سومی را فراروی ما قرار داد که این مسیر خلق پویایی متفاوت در سیاست خارجی ایران کرد و هویت جدیدی را در مباحث حوزه بین‌الملل و روی ساختار و کارگزار بنا گذاشت که ما در عرصه عمل به اندیشه‌های حضرت امام و سیاست خارجی از این فرصت بزرگی که فراهم شد در چهار دهه گذشته توانستیم استفاده کنیم و امروز با افتخار می‌توانیم از کلید واژه استقلال سیاسی جمهوری اسلامی ایران با عزت یاد کنیم.

وی ادامه داد: در این مسیر نگاه عمیق مقام معظم رهبری و تولید گفتمان مبتنی بر اصول سه گانه عزت، حکمت و مصلحت نیز مسیر را برای ادامه کار ما با نگاه به چارچوبه فکری اکام راحل باز و بازتعریف کرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: یکی از موضوعاتی که امام (ره) در سیره عملی خود در توصیه‌ها به دستگاه سیاست خارجی داشتند، پایبندی به توافقات و تعهدات بین‌المللی است.

وی خطاب به مقامات کاخ سفید اظهار داشت: آمریکایی‌ها در مذاکراتی که در بخش وین آن مکثی ایجاد شده، گفتگوهای ما از طریق تبادل پیام‌ها و Non-Paper به دلیل اینکه بخش عمده آن تحریم‌های یکجانبه آمریکاست، مذاکرات و رفت و آمد پیام‌های ما از طریق مورا نماینده اتحادیه اروپا جریان دارد، کمتر هفته‌ای است که حداقل یک یا دو پیام بین ما و آمریکا به صورت غیرمستقیم برای رفع ابهامات و موانعی که در مسیر چگونگی برداشتن تحریم‌ها وجود دارد را انجام می‌دهیم.

وی افزود: کمتر از سه ماه قبل وقتی من در مونیخ بودم مقامات ارشد آمریکا که در مونیخ حضور داشتند، علاقه‌مند بودند گفتگوی مستقیمی را با وزیر امور خارجه ایران داشته باشند و پیامشان این بود برای اینکه فضایی که الان پیش آمده را بتوانیم در مذاکرات این فضا را به جلو ببریم و رفع کنیم.

وی گفت: ما برای اینکه پاسخی به طرف مقابل بدهیم اولین نکته‌ای که مطرح کردیم این بود که آمریکا باید در عمل نشان دهد این پیامی که مکررا بایدن از طریق اتحادیه اروپا و برخی وزرای خارجه منطقه یا اروپایی بیان می‌کند که من حسن نیت دارم و روش ترامپ را قبول ندارم، این را در عمل نشان دهد و باید چشم اندازی از تفاوت رویکرد و عملکرد بایدن نسبت به ترامپ در عمل ببینیم.

وزیر خارجه خاطرنشان کرد: از وزیر خارجه‌ای که پیگیر مذاکره بود خواستم و گفتم این را به مقامات ارشد آمریکا که در مونیخ حضور دارند هم خانم کامالا هریس و هم بلینکن، اینکه چرا در مذاکرات با این همه زحمتی که کشیده شده شما مکرر می‌گویید که آنچه توافق خواهیم کرد هیچ تعهدی نمی‌توانیم بدهیم که دولت بعدی اجرا کند. به آن وزیر خارجه گفتم به خانم «کامالا هریس» بگویید که اگر قرار است بعد از شما یک گروه شورشی در کاخ سفید حاکم شوند، به ما اطلاع دهید که حتی اگر یک گروه شورشی هم در کاخ سفید حاکم شود بر مبنای حقوق بین‌الملل باید به تعهدات بین‌المللی پایبند باشد. این جمله به لحاظ حقوقی و حتی سیاسی قابل قبول نیست که یک دولت مستقری بیاید و به یک توافقی برگردد ولی از قبل از بازگشتش به توافق بگوید تعهدی نسبت به دولت بعدی ندارم. ممکن است با نگاه به واقعیت‌های ساختار آمریکا این جمله برای برخی قابل قبول باشد ولی ما به صراحت به آنها گفتیم که ما به تعهد پایبندیم.

وی گفت: دولت قبلی در ایران برجام را پذیرفت، ولی دولت جدید هیچ وقت نگفت ما برجام را نمی‌پذیریم و درباره توافق جدید صحبت کنیم. برخی منتقدان ما می‌گویند چرا می‌خواهید به برجام برگردید. پایبندی به تعهدات در دستورکار ما قرار دارد.

وی افزود: در حوزه مشی حضرت امام می‌گویم برای ما در حوزه سیاست خارجی انگیزه و فرصت قوی را ایجاد کرده و مسیر بزرگی را ایجاد کرده که ایران می‌تواند بر پایه استقلال منافع ملی خود را پیش ببرد. امروز بعد از چهار دهه همه اندیشمندان بر این مسئله تاکید دارند که آزادسازی قدس از موضوعات مهمی بود که در نگاه امام ادامه یافت. امام درباره روابط خوب با همسایگان جمله‌ای را در وصیتنامه دارند که وصیت من به وزرای خارجه آن است که مسئولیت شما بسیار زیاد است چه در تحول وزارت خارجه و سفارتخانه‌ها و سیاست خارجی، حفظ استقلال و روابط حسنه با دولت‌هایی که قصد اشغال را ندارند، در دستورکار باشد.

سید حسن خمینی تولیت آستان حضرت امام (ره) نیز طی سخنانی اظهار داشت: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تمام هویت خود را در این کلمات دارد.

وی گفت: سیاست نه شرقی و نه غربی ما تابعی است از نوعی زندگی عاقلانه.

در این نشست محمدحسن شیخ الاسلامی رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه نیز طی سخنانی گفت: اکنون جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از تجربیات چهار دهه به سوی تمدن نوین اسلامی و ایرانی قوی و سازنده در جهان امروز گام برمی‌دارد. الگوی فکری و فلسفی حاکم بر سیاست خارجی حمایت از هویت نظام اسلامی و مبتنی بر اصول تغییرناپذیر استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی است.

وی افزود: دولت سیزدهم سیاست خارجی خود را در قالب سیاست خارجی متوازن به پیش می‌برد.