امریکا و ونزوئلا بر طبل جنگ میکوبند؟
جنگ تازه در راه! ونزوئلا با سوخوهای روسی و پهپادهای ایرانی امریکا را به عقب میراند؟
پس از حمله اخیر امریکا به کشتی ونزوئلایی، احتمال وقوع درگیری نظامی بین این دو کشور قوت گرفته است.
شایانیوز- در روزهای اخیر پس از حمله امریکا به کشتی ونزوئلایی، بار دیگر بحثهای تازهای پیرامون احتمال اقدام نظامی ایالات متحده علیه دولت نیکلاس مادورو در ونزوئلا به جریان افتاده است؛ گمانهزنیهایی که یادآور سالهای گذشته است، زمانی که دولتهای جمهوریخواه در واشنگتن با صراحت بیشتری از گزینه نظامی سخن میگفتند و بارها تأکید میکردند که «همه گزینهها روی میز است». با این حال، تجربه سیاست خارجی امریکا طی دو دهه گذشته نشان داده است که ورود به یک درگیری مستقیم در امریکای لاتین، نه تنها با هزینههای سیاسی، اقتصادی و نظامی سنگینی همراه خواهد بود، بلکه از منظر مشروعیت بینالمللی نیز موقعیت امریکا را بیش از پیش متزلزل خواهد ساخت؛ به ویژه پس از ناکامیها، شکستها و بحرانهای فزاینده در عراق و افغانستان که هنوز هم تبعات آن گریبانگیر سیاستمداران امریکایی است. در این میان، بسیاری از ناظران سیاسی معتقدند تهدید به اقدام نظامی علیه ونزوئلا بیش از آنکه یک گزینه واقعی و قابل اجرا باشد، بخشی از استراتژی فشار ترکیبی و جنگ روانی واشنگتن است؛ استراتژیای که هدف آن نه یک عملیات کلاسیک نظامی، بلکه ایجاد فشار حداکثری بر کاراکاس و نزدیکسازی آن به محورهایی چون روسیه، چین و ایران است. به چه معنا؟ به معنای خطرناک نشان دادن ونزوئلا.
تابآوری و توان نظامی ونزوئلا؛ واقعیتها و اغراقها
اگرچه در مقایسه با ماشین نظامی غولآسای ایالات متحده، قدرت نظامی ونزوئلا بسیار محدود به نظر میرسد، اما این کشور توانسته در سالهای اخیر با اتکا به روابط راهبردی خود با روسیه و خرید تسلیحات پیشرفته از این کشور، ساختار دفاعی نسبتاً بازدارنده و مطلوبی ایجاد کند. نیروی هوایی این کشور مجهز به جنگندههای سوخو-۳۰ است که در امریکای لاتین یک توانمندی قابل اعتنا محسوب میشود، و همچنین سامانههای دفاع هوایی و مجموعهای از موشکهای میانبرد در اختیار دارد که میتواند هزینه هرگونه حمله مستقیم امریکا را به شدت بالا ببرد. افزون بر این، جامعه ونزوئلا طی دو دهه اخیر تحت فشار تحریمهای اقتصادی شدید، بحرانهای داخلی و فشارهای سیاسی خارجی نوعی تابآوری ساختاری یافته است؛ این یعنی تحت فشار و سختی به اصطلاح پوستش کلفت شده است. امری که موجب میشود برخلاف تصور سادهانگارانه، فروپاشی حکومت آن در پی یک تهاجم خارجی به سرعت رخ ندهد. ساختار سیاسی مادورو که بارها از سوی مخالفان داخلی و خارجی، «متزلزل» توصیف شده، در عمل نشان داده است که توانسته در برابر فشارهای گسترده واشنگتن و متحدانش ایستادگی کند و همچنان کنترل دستگاههای امنیتی و ارتش را حفظ نماید.
روابط ونزوئلا با همسایگان و امریکای لاتین؛ حلقههای تضاد و همگرایی
موقعیت ونزوئلا در میان کشورهای همسایه و منطقه امریکای لاتین پیچیدگیهای فراوانی دارد. در مقاطع مختلف، دولتهایی مانند کلمبیا و برزیل به ویژه تحت رهبری جناحهای راستگرا در صف مخالفان مادورو قرار داشتهاند و در هماهنگی با واشنگتن خواستار تغییر رژیم در کاراکاس بودهاند. با این حال، تغییر دولت در این کشورها اغلب به تغییر رویکرد نسبت به ونزوئلا منجر شده است؛ برای نمونه، روی کار آمدن «لولا داسیلوا» در برزیل به بهبود نسبی روابط و ازسرگیری گفتوگوهای سیاسی انجامید.
افزون بر این، ونزوئلا همچنان در قالب سازمانهای منطقهای نظیر «آلبا» یا «سلسا» شبکهای از متحدان وفادار در منطقه امریکای لاتین دارد که اجازه نمیدهند کاراکاس به طور کامل در محاصره سیاسی قرار گیرد. این حمایتها اگرچه گسترده و بیقید و شرط نیست، اما به مادورو امکان داده است تا دستکم در سطح منطقهای، از یک پایگاه حمایتی برخوردار باشد و از فشارهای ایالات متحده بکاهد.
ایران و ونزوئلا؛ پیوندی راهبردی یا نمادین؟
یکی از پرسشهای کلیدی در تحلیل احتمال اقدام امریکا علیه ونزوئلا، جایگاه و نقش ایران است. طی دو دهه گذشته، روابط تهران و کاراکاس به ویژه در حوزه انرژی، پالایشگاهها، پروژههای صنعتی و همکاریهای مالی گسترش یافته و به سطحی رسیده است که میتوان آن را راهبردی توصیف کرد. ایران در شرایطی که بسیاری از شرکتهای غربی از ونزوئلا خارج شدهاند، نقش فعالی در احیای بخش انرژی این کشور ایفا کرده و حتی پروازهای مستقیم و قراردادهای همکاری صنعتی برقرار ساخته است. اگرچه برخی گزارشها به حضور کارشناسان ایرانی در حوزههای دفاعی ونزوئلا اشاره دارند، اما شواهد قطعی مبنی بر ایجاد پایگاه نظامی یا حضور گسترده موشکی ایران در این کشور وجود ندارد. با این حال، نزدیکی دیپلماتیک واقتصادی تهران و کاراکاس از منظر واشنگتن تهدیدی نمادین و ژئوپلیتیک تلقی میشود؛ چرا که نشان دهنده گسترش نفوذ ایران به «حیاط خلوت سنتی» ایالات متحده است. در این چارچوب، فشار امریکا بر ونزوئلا را میتوان بخشی از استراتژی بزرگتر برای محدود کردن ایران در مقیاسی فراتر از خاورمیانه دانست؛ استراتژیای که نشان میدهد منازعات جهانی امروز دیگر به مرزهای جغرافیایی محدود نیست و میدانهای نفوذ بازیگران جهانی، از خلیج فارس تا کارائیب، به هم گره خورده است.
دیدگاه تان را بنویسید