واکنش وزیر اقتصاد به دستور روحانی درباره پالایش یکم

18 روز پیش رئیس دفتر رئیس‌جمهور از دستور روحانی برای آوردن طرحی به منظور جبران زیان سهام پالایش یکم خبر داد اما وزیر اقتصاد با این نگاه مخالف است و به صراحت گفته است بورس تضمین ندارد. چند ماهی است که بازار بورس حال و روز خوبی ندارد و از رونق نیمه اول سال خود به شدت دور شده است. همان روزهایی که افراد را برای آمدن بی محابا به بازار مجاب می‌شدند‌ که البته در پس صعودهای شگفت‌انگیز، سقوط ازاد بی سابقه نهفته بود به طوری که بدترین روزهای این بازار در تاریخ ثبت شد.

تحولات و فراز و فرودهای بی‌پایان شاخص بازار سرمایه در سال جاری تاکنون 2 قربانی در راس سازمان گرفته و سومین رئیس برکرسی نشسته تا انتظارات را برآورده کند و مدیریت صحیح را با زدودن رانت به بازار برگرداند

با این وصف بسیاری از صاحبان سرمایه‌های خرد که به واسطه فضای هیجانی حاکم بر بازار و بعضا تبلیغات وارد بازار شدند بخشی از سرمایه‌های خود را از دست داده‌اند. بازار که در حال تبدیل شدن به گاوه شیر‌ده دولت برای جبران کسری بودجه بود اکنون با چالشی به نام صندوق پالایشی یکم روبرو است که سهامداران آن نه تنها سود نکردند بلکه بخشی از سرمایه مردم را بلعیده است و در صورتی که برای آن چاره‌ای اندیشیده نشود اطمینان از بازار رخت برخواهد بست.

اعتراضات بسیاری مقابل سازمان بورس و مجلس انجام شده و عده‌ای نیز خواهان مطالبه و پیگیری موضوع از طریق رسانه هستند. در سامانه ثبت سوژه‌های مردمی تعداد بالایی از شهروندان خواهان رسیدگی به وضعیت صندوق پالایش یکم شده‌اند که بالاترین آن بیش از 5 هزار امضا دارد. همه افرادی که از این سوژه حمایت کردند به دنبال جبران زیان وارده هستند.

 دستور رئیس جمهور درباره جبران زیان

اعتراضات مردمی به جایی رسید که مسئول دفتر رئیس جمهور نیز اول بهمن ماه به آن واکنش نشان داد. اظهارات محمود واعظی بارقه‌های امید را زنده کرد تا بار دیگر سهامداران خرد نیم نگاهی به بازگشت اعتماد و اطمینان در بازار بورس داشته باشند.

وی گفته بود: سهامداران دارایکم و پالایشی یکم به دلیل شرایطی که در دو ماه گذشته (در بورس) پیش آمد ضرر کرده‌اند. دیروز در این خصوص در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت صحبت شد. چراکه این وظیفه دولت است اجازه ندهد افرادی که به نظر وزیر اقتصاد و تخفیفی که داده بود اعتماد کرده و (به بورس) آمده‌اند، زیان کنند. رئیس جمهور نیز دیروز دستور دادند طرحی آورده شود تا افرادی که اعتماد کرده و برای سرمایه‌گذاری در این دو صندوق آمدند، اعتمادشان سلب نشود.

فارغ از اینکه واعظی به نوعی تقصیر را به گردن دژپسند انداخته و مسئولیت کل دولت را متوجه او کرده است، به نظر می‌رسد دولت لااقل درباره عرضه‌های اولیه نمی‌خواهد دچار بدنامی ناشی از سقوط قیمت سهام شود. اگرچه ریشه این سقوط را نه در ماه‌های اخیر بلکه در ابتدای سال و فشار مقامات ارشد دولتی برای رشد بی‌ضابطه و حبابی بازار و در پی آن برکناری رئیس وقت سازمان بورس جستجو کرد.

سهمی که یک سوم سرمایه مردم را خورد

در حال حاضر هر سهم صندوق پالایشی یکم 7190 تومان ارزش دارد در حالی که دولت آن را به مردم با تخفیف 10 هزار تومان فروخت بنابراین همچنان یک سوم در زیان به سر می‌برد و این میزان از سرمایه مردم آب رفته است. پس از گذشت 18 روز، از طرح مورد نظر دولتی‌ها و دستور رئیس جمهور هیچ خبری نیست و این هم در حال تبدیل شدن به وعده‌ کاغذی است.

برای پیگیری موضوع روز 4 شنبه گذشته به سراغ وزیر اقتصاد رفتیم. فرهاد دژپسند در پاسخ به سوال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه رئیس دفتر رئیس جمهور از طرحی برای جبران زیان سهام داران صندوق پالایشی یکم خبر داده بود اینگونه واکنش نشان داد و گفت:‌ دولت کلا از بازار سرمایه حمایت می‌کند و روش‌های حمایتی متناسب با شرایط کلی است. در دنیا چیزی به نام تضمین در بورس نداریم و تضمین با ذات بورس همخوانی ندارد، سهامدار اولین پیامی که در بورس می‌گیرد این است که بورس بر مبنای بازار عمل می‌کند، اما قطعا از روش‌های گوناگون حمایت از بازار را انجام می‌دهیم.

پاسخ وزیر اقتصاد ظاهرا از مخالفت با هرگونه طرحی برای جبران زیان سهامداران و دستور رئیس جمهور نشان دارد؛ چنانکه دژپسند در اظهارات خود صرفا با ادبیات کلی به داشتن برنامه برای حمایت از بازار بسنده کرد.

مردمی کردن اقتصاد یا زدودن اعتماد از بازار؟

این اظهارات وزیر اقتصاد در کنار مجوز دولت برای افزایش چشمگیر قیمت‌های سهام در نیمه اول سال بدون عمق‌بخشی کافی به بازار در مقطعی که مسئولان دولتی فراخوان برای جذب سرمایه‌های مردم در بورس می‌دادند، با اظهارات گذشته دژپسند مبنی بر مردمی کردن اقتصاد از کانال بورس، نگاهی ویترینی را تداعی می‌کند.

وی گفته بود بازار سرمایه یکی از کانال های مهم تحقق مردمی کردن اقتصاد است بدین معنی که امکان دارد میزان پس اندازی شخصی کفایت خرید یک واحد اقتصادی از دولت را ندهد. ولی می توان با خرید بخشی از سهام یک واحد در اقتصاد مشارکت کرد بنابراین با این روش همه افراد می توانند با مقادیر بسیار کم بنگاه های اقتصادی را خریداری و در اقتصاد مشارکت کنند.

نباید از یاد برد که تعلل دولت در عمق‌بخشی به بازار سرمایه و عرضه نکردن به موقع سهام در وضعیتی که بازار وارد حباب‌های سنگین می‌شد عملا در تضاد عمیق با هدف‌گذاری مطرح شده از سوی دژپسند قرار دارد.

انتفاع مردم با صندوق‌ ها

عباس معماریان معاون بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی نیز در ادبیاتی مشابه عنوان کرده بود:‌ دولت با هدف مردمی کردن اقتصاد و ‌انتفاع همه مردم، باقیمانده سهام خود در بانکها و‌ بیمه ها را در قالب صندوق‌سرمایه‌گذاری (etf) واسطه‌گری مالی یکم و پالایشی به مردم واگذار می کند. بنا به اظهارات وزیر اقتصاد، در سال جاری تاکنون بالغ بر 500 هزار میلیارد تومان تامین مالی از بازار سرمایه صورت گرفته است.

با توجه به ماه‌های پایانی کار دولت باید جلب اعتماد برای آینده این بازار اولویت اصلی باشد چرا که قطعا با روند موجود کریدور تامین مالی از این طریق با ابهام فراوانی روبرو است و باید اعتماد و اطمینان به بازار بازگردد.