هرآنچه که باید درباره کبد چرب بدانید؛ از انواع تا تشخص و درمان
کبد چرب، بیماری شایعی در جامعه است و در نتیجه بسیاری از بیماری‌ها و یا حالت‌های تغذیه‌ای در بدن ایجاد می‌شود.
امروزه به دلیل تغییر نادرست سبک زندگی ابتلا به کبد چرب در کمین بسیاری از ماست و افراد زیادی را می‌بینیم که دچار کبد چرب هستند! ابتلا به کبد چرب دلایل مختلفی دارد اما از مهم‌ترین دلایل چرب شدن کبد در پی مصرف انرژی بیش از حد، چاقی، تنبلی و کم بودن ورزش و فعالیت است. برای تشخیص کبد چرب و راه درمان آن با ما همراه باشید.
کبد چرب چیست؟
کبد دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است که این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضرر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم‌های دیگر بدن می‌کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول‌هایی ترمیم و پاکسازی می‌کن. بیماری کبدی چربی (استئاتوز)، ایجاد چربی بیش‌ازحد در سلول‌های کبدی است و بیماری رایج در کشور‌های غربی است. بیماری کبد چرب در هر یک از ۱۰ نفر افراد جامعه تأثیر می‌گذارد. کبد حاوی مقداری چربی طبیعی است، اما اگر چربی بیش از ۱۰ درصد وزن کبد باشد، شما کبد چرب دارید و ممکن است عوارض جدی‌تری ایجاد کند. نوشیدنی‌های الکلی باعث می‌شود که شما بیشتر در معرض بیماری استئاتوز باشید. باگذشت زمان، الکل بیش‌ازحد منجر به افزایش چربی درون سلول‌های کبدی شما می‌شود. این باعث می‌شود که کبد شما کم‌کار کند و چرب شود. اما شما می‌توانید بیماری کبدی چرب را حتی اگر الکل زیادی مصرف نکرده باشید نیز دریافت کنید.
انواع بیماری کبد چرب
بیماری کبد الکلی
نتیجه نوشیدن الکل بیش از حد است. این شرایط ارتباط مستقیمی با مقدار الکلی که می‌نوشید دارد. خون شما قادر نیست به درستی الکل را بشکند و همین امر بر روی کبد تاثیر می‌گذارد. این بیماری همچنین ممکن است شرایط ارثی باشد زیرا ژن‌هایی که از پدر و مادر به فرزند می رسند شانس ابتلا به چنین شرایطی را افزایش می‌دهند.
بیماری کبد چرب غیر الکلی(NAFLD)
یکی از شایع ترین بیماری‌ها در جهان غرب است. این بیماری نیز یکی از شایع ترین اشکال بیماری مزمن کبدی در نظر گرفته می‌شود و یکی از موارد شایع در میان سایر بیماری‌های مزمن کبدی است. کبد چرب غیر الکلی، در افرادی که اضافه وزن دارند و میانسال هستند بیشتر دیده می‌شود اما اخیرا تعداد کودکانی که به این شرایط دچار می‌شوند نیز افزایش پیدا کرده است.
افرادی که به NAFLD مبتلا هستند سطح بالایی از کلسترول را دارند و به دیابت نیز مبتلا هستند. به طور معمول این شرایط مرتبط با سوء تغذیه، داروها، بیماری کبدی به ارث رسیده، کاهش وزن سریع و باکتری زیاد در روده کوچک است.
سه نوع NAFLD وجود دارد. که هر کدام از آنها را در ادامه شرح خواهیم داد:
کبد چرب غیر الکلی
زمانی ایجاد می‌شود که چربی در کبد تجمع پیدا می‌کند اما الزاما این موضوع به معنای آسیب رسیدن به شما نیست. این موضوع بدین معنی است که چربی اضافی در کبد وجود دارد اما عوارض آن زیاد شایع نیست. طبق مطالعه انجام شده در دانشگاه سیدنی، NAFLD در ۱۷ درصد از ۳۳ درصد جمعیت آمریکا دیده می‌شود. این درصد رو به رشد نشان دهنده ظهور چاقی، مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲ است.
استئاتوهپاتیت غیر اکلی
در طیف کمتری از افراد مبتلا به کبد چرب رخ می‌دهد. چربی باعث ایجاد التهاب در کبد می‌شود و همین امر می‌تواند توانایی و عملکرد کبد را دچار اختلال کند. چنین شرایطی معمولا منجر به سیروز یا زخم شدن کبد می‌شود.
سیروز
مرتبط با کبد چرب غیر الکلی زمانی رخ می‌دهد که التهاب کبد به زخم شدن بافت‌های کبد می‌انجامد و باعث می‌شود کبد سنگین تر از سایر اندام‌های بدن گردد. این زخم تا جایی ادامه پیدا می‌کند که دیگر کبد عملکردی نخواهد داشت و از کار می‌افتد.
کبد چرب حاد حاملگی
کبد چرب حاد حاملگی شرایط جدی است که در آن چربی در کبد تجمع پیدا می‌کند و می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. این شرایط زمانی خطرناک تر می‌شود که باعث از کار افتادن کبد و کلیه گردد. این شرایط همچنین ممکن است به خاطر عفونت یا خونریزی شدید ایجاد گردد. زمانی که مادری در طول دوران بارداری خود کبد چرب داشته باشد، جنین به دنیا می آید و در عرض چند هفته کبد مادر به حالت طبیعی خود باز می گردد.
کبد چرب چه عوارضی به دنبال دارد؟
باید بدانید کبد فرد مبتلا در برابر رسوب چربی از خود واکنش نشان می‌دهد و در طولانی مدت سبب آسیب کبد می‌شود. ابتلا به هپاتیت از عوارض ناشی از پیشرفت کبد چرب است که در نهایت به سیروز کبدی تبدیل می‌شود. هپاتیت ناشی از چربی سبب تخریب سلول‌های کبد می شود و عوارض جدی را برای بیمار به دنبال خواهد داشت.
علائم و نشانه‌های بیماری کبد چرب چیست؟
برای اکثر بیماران، کبد چرب غیرالکلی یک بیماری خوش‌خیم است و علائم خاصی ندارد. فقط هنگامی که کبد علائم التهاب یا استئوهپاتیت غیرالکلی را نشان می‌دهد ، ممکن است بیمار علائمی را تجربه کند. مانند سایر انواع هپاتیت، علائم اولیه عمومی هستند و شامل ضعف، خستگی و پر بودن و ناراحتی قسمت فوقانی شکم می‌شوند.
اگر استئوهپاتیت به سیروز منجر شود، ممکن است علائم نارسایی کبد ایجاد شود. علائم نارسایی کبد عبارتند از:
- زردی (به دلیل تجمع بیلی‌روبین)
- آسیت (آب‌آوردگی شکم) و ادم (تورم بدن) به دلیل کاهش تولید پروتئین توسط کبد
- افزایش کبودی
- سردرگمی ذهنی
تشخیص قطعی کبد چرب
تشخیص قطعی کبد چرب قطعاً از روی ظاهر شخص امکانپذیر نیست و باید برخی آزمایشات انجام شود. برخی آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک برای تشخیص بیماری کبد چرب تجویز کند عبارتند از:
آزمایش جسمی
پزشک وزن شما را اندازه می‌گیرد و بدنتان را برای احتمال وجود نشانه‌هایی از مشکلات کبدی مثل بزرگ شدن کبد یا یرقان، معاینه می‌کند.
آزمایش خون
آزمایش خون می‌تواند سطح بالای آنزیم‌های کبدی مثل آلانین آمینوترنسفرآز (ALT) و آسپارتات آمینوترنسفرآز (AST) را نشان دهد. اگر این طور باشد یعنی دچار کبد چرب هستید.
بیوپسی کبد
پزشک یک نمونه از بافت کبد را برمی‌دارد و به آزمایشگاه می‌فرستد تا التهاب یا آسیب‌های احتمالی کبد را مشخص کنند. این نمونه‌برداری در بیمارستان یا مراکز جراحی سرپایی انجام می‌شود. قبل از اجرای این روش برای شما دارو تجویز می‌شود تا ریلکس باشید و درد احتمالی کنترل شود.
تصویربرداری
ممکن است برای شما سونوگرافی یا سی‌تی اسکن یا ام آر ای نوشته شود. این آزمایش‌ها می‌تواند مشخص کند که آیا علایم کبد چرب دارید یا نه. اما نمی‌تواند بگوید کبد چرب ساده دارید یا NASH.
علل کبد چرب چیست؟
شایع‌ترین علت کبد چرب در اغلب موارد مصرف بیش‌ازحد الکل و نوشیدن سنگین آن است. در بسیاری از موارد، آن چیزی که مشخص است، افرادی که الکل زیاد می‌نوشند مستعد کبد چرب هستند. بااین‌حال، وزن بالا، قند خون بالا، تری گلیسیرید بالا، دیابت، فعالیت بدنی پایین و ژنتیک نقش مهمی دارد.
کبد چرب هنگامی ایجاد می‌شود که بدن بیش‌ازحد چربی ایجاد می‌کند یا نمی‌تواند به‌اندازه کافی به میزان کافی متابولیزه کند. چربی بیش‌ازحد در سلول‌های کبدی نگهداری می‌شود که در آن تجمع می‌یابد و باعث بیماری کبد چرب می‌شود.
به‌غیراز سوءمصرف الکل، دیگر علل شایع کبد چرب عبارت‌اند از:
چاقی
هیپرلیپیدمی یا سطح بالای چربی خون، به‌ویژه تری گلیسیرید بالا
دیابت
ارثی ژنتیکی
کاهش وزن سریع
عوارض جانبی برخی از داروها، ازجمله متوترکسات، تاموکسیفن، آمیودارون و والپروئیک اسید
گزینه‌های درمانی برای بیماری کبد چرب چیست؟
درمان بیماری کبد چرب به منظور کاهش در معرض خطر قرار گرفتن کبد است.
- برای مبتلایان به بیماری کبد چرب الکلی، پرهیز از مصرف الکل یک ضرورت است.
- برای مبتلایان کبد چرب غیرالکلی یا استئوهپاتیت الکلی رژیم غذایی مناسب، کاهش وزن، کنترل دیابت و کنترل کلسترول / تری‌گلیسیرید هم برای درمان و هم برای جلوگیری از پیشرفت بیماری از کبد چرب غیرالکلی به استئوهپاتیت غیرالکلی و از استئوهپاتیت غیرالکلی به سیروز کبدی مهم است.
- بیماران مبتلا به سلیاک که رژیم غذایی بدون گلوتن دارند، می‌توانند تجمع چربی را در کبد معکوس کنند.
- ورزش‌های هوازی می‌تواند به کاهش وزن کمک کند و تمرینات قدرتی می‌توانند باعث افزایش حجم عضلات شوند. این امر نه تنها متابولیسم را بهبود می‌بخشد و باعث کاهش وزن می‌شود، بلکه افزایش توده عضلانی به حساسیت سلول‌ها نسبت به انسولین کمک می‌کند و مقاومت انسولین را کاهش می‌دهد.
- اگرچه تحقیقات زیادی در حال انجام است، اما در حال حاضر هیچ دارویی که تاثیر آن بر بیماری کبد چرب اثبات شده باشد وجود ندارد. با این حال، از داروهای کنترل و کاهش سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید همراه با رژیم و ورزش استفاده می‌شود.
برای پاکسازی کبد چه بخوریم؟
کبد یکی از اعضای مهم و ضروری برای سلامت بدن است. بدن برای حذف سموم، تجزیه هورمون ها، پاکسازی خون، هضم چربی و ذخیره سازی مواد معدنی و ویتامین های ضروری به کبد نیاز دارد. علاوه بر این، کبد یکی از اندام های پرکارکرد در بدن محسوب می شود. از آنجایی که این روزها تعداد آلاینده ها و سموم در هوا و غذاها افزایش یافته است، بدن برای خلاص شدن از شر آن ها به کبد نیاز دارد.
دیدگاه تان را بنویسید