از الزام اینستاگرام به پذیرش قوانین ایران تا تیک آبی‌ رئیسی

اگر بگوییم دسترسی راحت و آزاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی یکی از پنج دغدغه مهم سه ماه اخیر ایرانی‌ها بوده چندان بیراه نیست. متاثر از اعتراضاتی که در ایران از ابتدای پاییز و پس از خبر فوت مهسا امینی آغاز شده بود دسترسی شهروندان به اینترنت با مشکلاتی مواجه شد. کاربران ایرانی که پیشتر یکبار تجربه فیلترینگ تلگرام را داشتند این‌بار با فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام، دو پلتفرم محبوب در میان ایرانی‌ها مواجه شدند. به جز این وضعیت دسترسی به اینترنت هم در این سه ماه با مشکلات و سختی‌های فراوانی همراه بود.

به گزارش «شایانیوز» و به نقل از فرارو، آنچه در سه ماه اخیر بار‌ها از زبان وزیر ارتباطات یا نمایندگان مجلس شنیدیم این بود که بازگشت اینستاگرام و واتساپ به ایران منوط به دو موضوع است. نخست تصمیم نهاد‌های امنیتی که این فیلترینگ با دستور آن‌ها انجام شده و دیگری پذیرش قوانین ایران از سوی اینستاگرام و واتساپ. در این میان حتی شورای عالی فضای مجازی ایران به شرکت متا نامه‌ای هم ارسال کرد و در آن ضرب‌الاجلی هم برای پذیرفتن قوانین و معرفی نماینده تعیین کرده که گویا هنوز با پاسخی از سوی متا همراه نشده است.

موضوع دیگری که مسئولان ایرانی حامی فیلترینگ روی آن تاکید داشتند تاثیر مخرب این شبکه‌های اجتماعی روی فضای داخلی ایران و انتشار اخبار کذب و نادرست، آموزش‌های خرابکارانه و مسائلی از این دست بود. بار‌ها شنیده شده که مسئولان در حمایت از فیلترینگ گفته اند که اینستاگرام و واتساپ خلاف قوانین ایران عمل کرده‌اند و حتی قصد راه اندازی کشتار در ایران را داشتند.

از جمله مهدی باقری، عضو کارگروه تعیین محتوای مجرمانه رایانه‌ای که با تاکید بر رفتار خلاف قانون اینستاگرام و واتساپ تاکید کرد در اجرای قانون تعارفی وجود ندارد. باقری در جای دیگری هم می‌گوید: قصد اینستاگرام و واتساپ این بود که در کشور اغتشاش شود و ناامنی و نا آرامی و کشت و کشتار راه بیفتد. به عنوان یک شهروند ایرانی معتقدم که اگر این دو نرم افزار متنبه شده باشند و بخواهند به کشور بیایند و به صورت قانونی در کشور ما فعالیت کنند، ابتدا باید تمام خسارات را پرداخت کنند؛ چرا که آن‌ها در اتفاقات اخیر هم مشارکت و هم معاونت داشتند و باید طبق قوانین بین‌المللی خسارت بدهند.

در چنین شرایطی که تصمیم‌گیران درباره دسترسی ایرانی‌ها به اینترنت مدام از بد بودن این شبکه‌ها سخن می‌گویند و آن را در شرایط فعلی مضر می‌دانند حساب اینستاگرامی رئیس‌جمهور از این شرکتِ به گفته مسئولان مخرب و مضر برای زندگی ایرانی‌ها، تیک آبی تایید گرفته است. نکته جالب در دریافت این تیک، اما توجیه ارگان دولت است که به نوعی بر کارکرد اصلی و تاثیرگذار شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام صحه گذاشته است.

پایگاه اطلاع رسانی دولت با انتشار تصویری در مورد تیک آبی اینستاگرام سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور نوشت: «با توجه به صفحات متعدد منسوب به رئیس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی خارجی و انتساب مطالب مخدوش، اقداماتی به منظور تشخیص اصالت برای کاربران از ماه‌ها قبل انجام شد که اخیراً یکی از شبکه‌ها به آن ترتیب اثر داد. همچنانکه در تصویر مشخص است آخرین مکاتبه و پاسخ آن شبکه، مربوط به تیر ماه است».

بخواهیم یا نخواهیم شبکه‌های اجتماعی، چون اینستاگرام تاثیرگذار هستند و به رغم فیلترینگ گسترده، ایرانی‌های زیادی هم در آن حضور دارند و همین حضور هم باعث شده تا رئیس‌جمهور ایران برای جلوگیری از انتشار اخبار نادرست تن به دریافت تیک آبی و تایید شده از سوی آن‌ها بدهد. این رفتار را باید تاییدی بر کارکرد اینستاگرام بدانیم آن هم در شرایطی که سیاست‌گذاران عرصه ارتباطات و فیلترینگ مدام بر بد و مخرب بودن آن تاکید دارند.