وام ازدواج 100 میلیونی وسوسه جدید برای کودک همسری!

روز 12 بهمن گزارشی از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد که براساس آن طی سه ماهه دوم سال جاری تعداد 9 هزار و 61 مورد ازدواج کودکان در کشور ثبت شده است که حکایت از تعداد قابل توجه کودک‌همسری در کشور دارد؛ البته از این تعداد ازدواج فقط 3 مورد مربوط به ازدواج پسران زیر 15 سال و 9 هزار و 58 تعداد باقی‌مانده شامل ازدواج دختران در بازه سنی 10 تا 14 سال است. گزارش مرکز آمار می‌گوید در تابستان سال 99 نیز 165 مورد طلاق پسران در سنین بین 15 تا 19 سال و 188 طلاق در دختران 10 تا 14 ساله در کشور ثبت شده است.

آمار بالای ازدواج کودکان در کشور

پیش‌تر هم مرکز آمار در گزارشی اعلام کرده بود که در سه ماهه نخست سال جاری یک مورد ازدواج دختربچه کمتر از 10 سال و 7 هزار و 23 هزار ازدواج دختران در بازه سنی 10 تا 14 سال در کشور به ثبت رسیده است. آمار ازدواج دختران در سنین کمتر از 15 سال در سه ماهه نخست امسال گرچه کمتر از مدت مشابه در سال 98 بود اما همچنان میزان ازدواج دختران در سنین کمتر از 15 سال، رقم بالایی محسوب می‌شود. همچنین براساس آمار منتشر شده در سه ماهه اول سال 99 تعداد 346 نوزاد از مادرانی متولد شده‌اند که کمتر از 15 سال سن داشته‌اند.

براساس آمارهای رسمی در فاصله سال‌های 95 تا 98 براساس آمارهای رسمی شاهد رشد چشمگیر ازدواج در سنین کمتر از 15 سال در بین دختران کشور بوده‌ایم که به نظر کارشناسان رابطه مستقیمی با گسترش فقر و مشکلات معیشتی دارد.

افزایش وام ازدواج و رشد کودک‌همسری

معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در آذر 98 از افزایش 4 برابری کودک‌همسری در برخی نقاط کشور خبر داد که به دنبال افزایش مبلغ وام ازدواج اتفاق افتاده است. محمدمهدی تندگویان با تاکید بر رابطه افزایش کودک‌همسری با افزایش وام ازدواج، گفت: «آمارهایی موجود است که کودکان زیر 15 سال به ویژه دختران زیر این سنین از این وام‌ها استفاده کرده‌اند.»

حال با طرح جدید مجلس برای افزایش مبلغ وام ازدواج، نگرانی از افزایش کودک‌همسری به ویژه در دختران زیر 15 سال تشدید شده است. نمایندگان مجلس شورای با ارائه طرحی از افزایش وام ازدواج  از مبلغ 50 میلیون تومان به 70 میلیون تومان خبر داده‌اند. همچنین براساس طرح مجلس، پسران زیر 25 سال و دختران زیر 23 سال در صورت ازدواج، هر کدام 100 میلیون وام خواهند گرفت.

از طرف دیگر معصومه ابتکار، معاون رییس جمهور پیش‌تر به آمار سالانه 30 هزار ازدواج زیر 14 سال در کشور اشاره و تاکید کرده است: «افزایش وام ازدواج می‌تواند به طور ناخواسته سبب شود که خرید و فروش دختران و کودکان تحت بهانه ازدواج افزایش یابد و ما نگران این مسئله هستیم.»

خلا قانونی در پیشگیری از کودک‌همسری

در حال حاضر هیچ قانونی در کشور برای جلوگیری از ازدواج کودکان در سنین پایین وجود ندارد و فقط در ماده 1041 قانون مدنی ازدواج دختران زیر 13 سال و پسران زیر 15 سال منوط به کسب اجازه از دادگاه شده است. هر چند مجازاتی هم برای والدینی که کودکان خود را بدون اجازه دادگاه مجبور به ازدواج در سن پایین می‌کنند، تعیین نشده است. در نتیجه موارد بسیاری از ازدواج کودکان در کشور بدون اجازه دادگاه به ثبت می‌رسد.

البته درسال‌های گذشته تلاش‌های مختلفی از سوی برخی نهادهای ذیربط برای ممنوع کردن ازدواج در سنین پایین انجام گرفته اما هیچ کدام از تلاش‌ها به نتیجه نرسیده است.

 در مهر 97 طرحی توسط تعدادی از نمایندگان زن مجلس برای اصلاح ماده 1041 قانونی مدنی ارائه شد؛ براساس این طرح حداقل سن ازدواج دختران، 16 سال و پسران 18 سال تعیین شده و ازدواج دختران زیر 13 سال ممنوع شده بود. البته این طرح در نهایت با مقاومت برخی نمایندگان و فشار نهادهایی خارج از مجلس رد شد. همچنین لایحه منع ازدواج با کودکان زیر 13 سال که توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری برای مبارزه با کودک‌همسری در سال 97 ارائه شد، موفق به تغییر قانون نشد.

به عقیده بسیاری از کارشناسان اجتماعی، ضعف‌های قانون فعلی در منع ازدواج کودکان و وام ازدواج، کودکان به ویژه دختران خانواده‌های تهیدست را در معرض ازدواج اجباری و سوءاستفاده قرار داده است. این در حالی است که قانون باید حامی و پناه‌گاه ضعیف‌ترین قشر جامعه یعنی کودکان باشد و راه را بر هرنوع سوءاستفاده احتمالی از آن‌ها ببندد.