اصلی‌ترین مانعِ جهش تولید در اقتصاد ایران چیست؟

شایانیوز-رهبر معظم انقلاب اسلامی سال جدید را سالِ "جهش تولید با مشارکت مردم" نامگذاری کردند. البته که ایشان پیشتر در سال های گذشته نیز با طرح شعارهای اقتصادی به عنوان نقشه راه سالیانه کشور، به نوعی بر اهمیت رونق اقتصادی و انعکاس آن در بهبود وضعیت معیشتی مردم کشورمان تاکید داشته اند. در این چهارچوب، تاکید رهبری بر بخش "تولید"، به مثابه یک پیشران مهم تحریک مثبتِ اقتصاد در هر کشوری، می تواند تا حد زیادی شدت و قوت بسیاری از چالش ها و مشکلات اقتصادی ایران نظیر تورم و گرانی را نیز تضعیف کند.

به گزارش شایانیوز؛ با این همه، تحربیات سال های اخیر در فضای کلای اقتصاد ایران، به طور خاص حاکی از این مساله است که ایجاد جهش در بخش تولید، چندان هم آسان نیست و در این زمینه شاهد وجود چالش ها و موانع جدی و قابل توجهی هستیم. از این رو، یکی از چالش های اساسی و مهم در این عرصه که بیراه نیست آن را اصلی‌ترین مانع در زمینه تحقق هدف مذکور ارزیابی کنیم، جذاب بودن دلالی و دلالیسم در مقایسه با فعالیت‌های مولد و تولیدی در ایران است.

به بیان ساده تر، در سال های گذشته، به دلیل نوسانات قیمت ارز و البته تجربه چندین موج سنگین گرانی در اقتصاد ایران، دلالان توانسته اند پول های خوبی به جیب بزنند. این در حالی است که روز به روز فعالیت و ادامه حیات برای فعالان اقتصادی و بخش تولید، با توجه به افزایش هزینه های تولید و فعالیت اقتصادی، سخت و سخت‌تر شده است. حال در این شرایط، افراد از خود می پرسند که چرا باید سختی های کارِ تولیدی را به جان بخرند وقتی می توانند با ریسک به مراتب کمتر، از طریق دلالی، سودهای به مراتب بیشتری را به جیب بزنند.

این همان مساله ای که در سال های گذشته، بسیاری از تحلیلگران اقتصادی نیز به آن اشاره داشته اند و تاکید کرده اند که تا این معادله معکوس نشود، اینکه تصور کنیم جهش تولید رخ خواهد داد و یا می توانیم شاهد تغییرات مثبت در فضای کلی اقتصاد ایران باشیم، چندان واقع بینانه نیست. به نظر می رسد تاکید رهبر معظم انقلاب بر مردم‌پایه شدنِ فعالیت های تولیدی در کشور و مشارکت هر چه بیشتر آن ها در این حوزه نیز تا حد زیادی ناشی از همین دغدغه است که کلیتِ مردم باید به بخش تولید اقبال نشان دهند تا شاهد رخ دادن تحولات مثبت در این حوزه و فضای کلی اقتصاد ایران باشیم.

با این همه، همانطور که پیشتر نیز گفته شد، تغییرات بزرگ به ویژه در عرصه اقتصادی، پیش از آنکه در عرصه میدانی و واقعی اتفاق بیفتند، در عرصه گفتمانی و ذهنی ایجاد می شوند. از این منظر، تا زمانی که این باور در ذهن افکار عمومی کشورمان شکل نگیرد که فعالیت های مولد و تولیدی در قیاس با فعالیت های دلالی، از سود و مزایای بیشتری، هم برای افراد و هم کشور برخوردار هستند، نمی توان امید چندانی را جهت تحقق تغییرات مثبت در میدان عمل داشت.

موضوعی که خود حاکی از این مساله است که اقتصاد ایران در شرایط کنونی، نه محتاج نگاه جزیره ای و محدود به بخش تولید، بلکه نیازمند یک تغییر جهت جدی در کلیت گفتمان اقتصادی خود و روندهای عملیاتی و میدانی‌اش است.