توهین جنسی ترامپ به ممدانی؛ زهران شهردار شیعه نیویورک کیست و آیا ترامپ را ترساند؟

شایانیوز- زهران قوام ممدانی  در ۱۸ اکتبر ۱۹۹۱ در کامپالا، اوگاندا متولد شد؛ او فرزند استاد دانشگاه، محمد مامدانی، و فیلم‌سازی هندی‌تبار، میرا نایر است که در دنیایی کاملاً فراملی پرورش یافت. درهفت سالگی با خانواده به ایالات متحده مهاجرت کرد و کودکی‌اش را در نیویورک گذراند. در مدرسهٔ عمومی نیویورک تحصیل کرد، دانش ‌آموختهٔ دبیرستان علوم برانکس شد و سپس در کالج بودوین با مدرک لیسانس مطالعات آفریقا فارغ‌التحصیل گردید. سابقه تحصیل در زمینه سیاست به همراه تجربهٔ وی در مشاوره مسکن شهری و مبارزه با تخلیهٔ صاحبان مسکن کم‌درآمد،  نگرشی را در او شکل داد که در آن «عدالت شهری»، «توانمندسازی اقتصادی» و «شمول اجتماعی» نه شعار، بلکه مسیر اقدام بودند.

ممدانی از بدنهٔ جریان‌های چپ درون حزب دموکرات و از حامیان برجستهٔ شاخهٔ سوسیالیست دموکرات امریکا به شمار می‌آید و معتقد است که می‌خواهد نه صرفاً مدیریت شهری سنتی بلکه تحولی بنیادین در رابطهٔ قدرت، بودجه و اولویت‌ها رقم بزند. بزرگ‌ترین نقطهٔ قوت وی، توانِ جذبِ رأی‌دهندگان جوان، شهروندان چندفرهنگی و کسانی است که احساس می‌کردند «نیویورک گران شده» و دیگر خانهٔ آن‌ها نیست؛ ممدانی این احساس را با شعارهایی چون «اتوبوس‌ها رایگان»، «مسکن ارزان» و «جلوی افزایش اجاره‌ها گرفته شود» تبدیل به محور کمپین خود کرد. اما همین ترکیب هویت مهاجری، مسلمان، سوسیالیست و نسل نو، برای وی چالش‌های هویتی نیز آفرید؛ گزارش‌ها دربارهٔ دشواریِ ممدانی در قالب‌های دوقطبی نژادی و فرهنگی امریکا منتشر شدند که او را واداشت دربارهٔ هویتِ «آفریقایی»، «آسیایی» و «امریکایی» خود گفتگو کند.

مسیر انتخاب: از عضو مجلس ایالتی تا نامزد ارشد شهری

در سال ۲۰۲۰، ممدانی توانست با غلبه بر نمایندهٔ پنج‌دوره‌ای، وارد مجلس ایالتی نیویورک شود و از آن پس در دورهٔ چهارم نمایندهٔ منطقهٔ ۳۶ (آستوریا/کویینز) گردید. در همین دوران بود که وی از حوزهٔ مشاورهٔ مسکن و فعالیت مدنی وارد صحنهٔ سیاست شد و با شعار «ما خانه‌ای ساختیم، اما اجازه نداریم در آن بمانیم» توجه عمومی را به بحران مسکن در نیویورک معطوف ساخت. در اکتبر ۲۰۲۴، رسماً برای شهرداری نیویورک اعلام نامزدی کرد و با بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی، جمع‌آوری اعانه خرد و ایجاد ائتلاف‌های محلی توانست در ژوئن ۲۰۲۵، با تأیید سیستم آرای رتبه‌ای، شگفتی رقم زده و بر رقیب ارشد، اندرو کومو، که سابقهٔ فرمانداری داشت، پیروز شود. این شیب صعود برای مردی که کمتر از دو سال پیش عضو مجلس ایالتی بود، خود نشان ‌دهندهٔ تحول چشمگیر در فضای سیاسی شهری است.

انتخاب شهردار نیویورک در چارچوب قانونی انجام می‌شود که تحت حاکمیت مقررات ایالت نیویورک و آیین‌نامهٔ شهر نیویورک است؛ شهروندان واجد شرایط رأی، ضمن شرکت در انتخابات پیش حزبی و انتخابات نهایی، نامزد مورد نظر خود را انتخاب می‌کنند. نامزدی چون ممدانی که با پشتیبانی نسل جوان، شهروندان چند فرهنگی و فعالان مدنی بالا آمده بود، توانست شرایط پیروزی را فراهم آورد.

گزارش‌ها نشان می‌دهند که ممدانی توانست حدود ۲۰٬۰۰۰ کمک ‌کنندهٔ خرد جمع‌آوری کند با میانگین کمک حدود ۸۰ دلار، که این امر هم نمادین و هم عملی تأثیرگذار بود. بنابراین ترکیب محدودیت‌های مالیِ کمپین و فضای اجتماعی متنوع نیویورک بستر مناسبی برای ظهورِ گزینه‌ای مشابه ممدانی فراهم کرد؛ گزینه‌ای که نه از ماشین حزبی سنتی بلکه از جنبشِ قاعده ‌پایینِ اجتماعی برخاست.

تقابل رسانه‌ای و سیاسی با ترامپ

در بازهٔ انتخاباتی ۲۰۲۵، دونالد ترامپ به ‌صورت آشکار علیه مامدانی موضع گرفت؛ ترامپ در سخنرانی‌ها و توییت‌هایش ممدانی را «سوسیالیستی خطرناک»، «غیرواقعی» و «خطر برای مالیات‌دهندگان نیویورک» نامید و با حمایت از رقبای او، تلاش داشت کمپین نوظهور را تضعیف کند. این حملات، اگرچه در چارچوب رقابت رسانه‌ای قرار داشت، اما بار نمادینی نیز داشت: ترامپ به‌ عنوان نمایندهٔ جریان محافظه‌کار ـ پوپولیست با گزینه‌ای مواجه شد که نمایندهٔ جریان چپ ـ نسل‌نو ـ چندفرهنگی بود؛ تقابل میان آن‌ها، نشان دهنده جهت‌گیری آیندهٔ شهرهای بزرگ امریکا بود.

ممدانی در پاسخ اعلام کرد قصد دارد نیویورک را به «شهر بدون افزایش اجاره‌ها، بدون تبعیض و بدون فشار مالی بر طبقات فرودست» تبدیل کند. تهدید اخیر او که اگر نتانیاهو به نیویورک بیاید، او را به‌ جرم نسل‌کشی دستگیر خواهد کرد، نمایانگر جهت‌گیری بین‌المللی او بود. از نظر عملی، رابطهٔ ممدانی و ترامپ را می‌توان نه تنها دشمنی سیاسی بلکه زد و خورد هویتی دانست: جریان ترامپ نمادِ بازگشت به «امریکای سنتی» است و ممدانی نماد «شهر متنوع‌تر، جهانی‌تر، سوسیالیستی‌تر»؛ بنابراین هر اقدام ترامپ علیه ممدانی هم پیام داخلی دارد و هم نمادی از کشاکش فرهنگی درون امریکاست. رسانه‌ها این رقابت را تحت عنوان «برخورد نسل‌ها، هویت‌ها و سیاست‌های شهری» برجسته کرده‌اند.

ترامپ د جدیدترین واکنش نسبت به ممدانی پا را از عرصه سیاست فراتر نهاد و به شهردار جدید نیویورک توهین جنسی کرد. رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس خبری خودش نام خانوادگی ممدانی را مسخره کد و گفت "ممدانی چه اسم مسخره ای داره؛ شبیه کسانی است که در ورزش زنان شرکت می‌کنند"

ممدانی نسخه دوم صادق خان، شهردار لندن؟

مقایسهٔ ممدانی با صادق خان، شهردار لندن، نشان می‌دهد که انتخاب یک شهروند مسلمان و مهاجرِ نسل اول یا دوم، برای یک شهر بزرگ می‌تواند هر دو بُعد نمادین و عملی را با هم داشته باشد. در لندن، صادق خان در سال ۲۰۱۶ به‌ عنوان اولین شهردار مسلمان این شهر انتخاب شد؛ نمادی از تنوع جمعیتی لندن و مدلی از «شهر جهانی» که می‌خواهد همهٔ اقلیت‌ها را زیر قدرت خود داشته باشد. اما تفاوت میان ممدانی و صادق خان در این است که شهردار لندن هم از بدنهٔ حزب کارگر بریتانیا برخاسته و هم سابقه مدیریت اجرایی شهری دارد؛ ممدانی اما از بیرونِ ماشین سنتی وارد شده و نمایندهٔ چرخش جدید در سیاست شهری امریکاست.

بنابراین، انتخاب ممدانی صرفاً «کپی» از تصمیم لندن نیست؛ بلکه نشان ‌دهندهٔ تحولی حقیقی و بنیادین در شهرهای بزرگ جهانی است که در آن موجی از عدالت شهری، تنوع هویتی و نسل نوگرایی در حال پیروزی است.

پرسش کلیدی این است: آیا انتخاب ممدانی و اساساً قبول نامزدی وی فقط برای نشان دادن اینکه «ما شهردار مسلمان هم داریم» انجام شده یا واقعاً قصد دارند ساختار قدرت را تغییر دهند؟ پاسخ این است که اگر ممدانی بتواند وعده‌هایش مثل اتوبوس‌ رایگان، افزایش مسکن ارزان و مقابله با تبعیض را عملی کند، آن انتخاب به واقعیت بدل می‌شود؛ اما اگر توازن قدرت محلی، ایالتی و فدرال، سازوکار تخصیص بودجه، نهادهای عظیم اقتصادی و رسانه‌ای مانع شوند، ممکن است این انتخاب در نهایت به ژست نمادین بدل گردد.

در مجموع می‌توان گفت انتخاب ممدانی هم نماد تسامح، تنوع و دموکراسی شهری است و هم آزمونی عملیاتی برای این که آیا شهر بزرگ نیویورک می‌تواند مدل جدیدی از مدیریت شهری را پیاده کند یا خیر.