برهنگی ممنوع؛ ممنوعیت برهنگی در کن برای حفظ وقار زن یا محدودیت آزادی؟
برگزار کنندگان جشنواره کن، امسال در بیانیه‌ای اعلام کردند که حضور بر روی فرش قرمز این جشنواره با لباسهای برهنه و بدن نما ممنوع است.
شایانیوز- جشنواره کن، یکی از مهم‌ترین رویدادهای هنری جهان، امسال با تصمیمی جنجال‌برانگیز روبه‌رو شد: ممنوعیت برهنگی و لباسهای بیش از حد حجیم و نمایشی بر روی فرش قرمز. تصمیمی که به نظر می‌رسد فراتر از یک آیین‌نامه ظاهری باشد؛ بلکه نشانه‌ای است از یک دگرگونی عمیق در رویکردهای فرهنگی و هنری در قلب اروپا و به ویژه فرانسه. این اقدام نه تنها واکنش‌های گسترده‌ای در پی داشت، بلکه زنجیره‌ای از تحلیل‌ها و بحث‌های فلسفی و اجتماعی را هم به همراه آورد.
بررسی ریشه‌های فرهنگی و تاریخی تصمیم
در دهه‌های گذشته، جشنواره کن به فضایی برای نمایش خلاقیت هنری، آزادی‌های فردی و حتی اعتراضات سیاسی تبدیل شده بود. از حضور زنان با لباسهای نیمه‌برهنه گرفته تا حرکات نمادین علیه تبعیض جنسیتی و جنگ. کن همواره به عنوان نماد آزادی در قلب اروپا شناخته می‌شد. اما به نظر می‌رسد اکنون شاهد بازگشت نوعی محافظه‌کاری جدید در بطن این جشنواره هستیم.
این تغییر، از دل یک تضاد تاریخی ریشه می‌گیرد: فرانسه همواره از یک سو مروج سکولاریسم و آزادی‌های فردی بوده و از سوی دیگر تحت تأثیر ساختارهای اخلاقی، فرهنگی و سیاسی محافظه‌کار نیز قرار داشته است. در سال‌های اخیر، با رشد احزاب راست‌گرا و فضای عمومی متأثر از تنش‌های مهاجرتی، اقتصادی و هویتی در فرانسه، گرایش به سمت بازتعریف مرزهای آزادی، به ویژه در عرصه‌های عمومی افزایش یافته است. در همین بستر است که باید این ممنوعیت جدید را نیز تحلیل کرد.
واکنش‌ها: از نفاق فرهنگی تا حمایت از نظم
منتقدان این تصمیم، آن را نوعی «نفاق فرهنگی» می‌دانند. چگونه ممکن است برهنگی در فیلم‌ها و آثار سینمایی پذیرفته شود اما در فرش قرمز، که فضای عمومی‌تری دارد، ممنوع شود؟ برخی نیز اشاره کرده‌اند که این تصمیم در تضاد با روح هنر و سینماست؛ روحی که همواره در پی شکستن مرزها بوده نه تثبیت آن‌ها.
از سوی دیگر، طرفداران این ممنوعیت آن را اقدامی برای حفظ نظم، تمرکز بر هنر به جای حاشیه، و مقابله با «نمایشگری افراطی» می‌دانند. بسیاری از منتقدان هنری فرانسوی اشاره کرده‌اند که سال‌هاست فرش قرمز کن به صحنه‌ای برای رقابت در جلب توجه رسانه‌ای با لباسهای عجیب و بدن‌نما تبدیل شده، و از مسیر اصلی خود که تعالی هنری است منحرف گشته است.
ریشه‌های سیاسی و بین‌المللی
اما تحلیل دقیق‌تر این تصمیم، ما را به لایه‌های سیاسی نیز می‌کشاند. فرانسه در سال‌های اخیر با رشد گروه‌های مذهبی، مهاجر و محافظه‌کار مواجه شده است. در چنین فضایی، هرگونه نمایش علنی برهنگی می‌تواند تبدیل به جرقه‌ای برای تنش‌های داخلی شود. در واقع، این ممنوعیت ممکن است بیشتر از آن‌که جنبه هنری داشته باشد، یک تصمیم سیاسی در لباس هنر باشد؛ و تلاشی برای کاهش اصطکاک‌های فرهنگی در یک جامعه چندپاره و چندفرهنگی.
همچنین، فشارهای بین‌المللی و تصویر جهانی فرانسه نیز بی‌تأثیر نبوده‌اند. دولت فرانسه که درگیر چالش‌های دیپلماتیک و نیز مواجهه با افکار عمومی است، ممکن است از این ممنوعیت به عنوان ابزاری برای «تنظیم چهره فرهنگی» خود در سطح بین‌الملل استفاده کند. جشنواره کن نیز، که همیشه آینه‌ای از سیاست فرهنگی فرانسه بوده، در این معادله جایگاهی محوری دارد.
سیر بحث برانگیز از «بدن» به «ارزش»
فراتر از سیاست و فرهنگ، این تصمیم می‌تواند از منظر روان‌شناختی و جامعه‌شناختی نیز تحلیل شود. برخی تحلیل‌گران معتقدند در جهانی که بدن، تبدیل به رسانه‌ای برای بیان فردیت و اعتراض شده، اعمال محدودیت بر بدن را می‌توان نوعی کنترل اجتماعی تلقی کرد.
از سوی دیگر، جشنواره کن به محلی برای نمایش مد تبدیل شده است؛ جایی که ویترین لباس‌ها بیشتر از محتوای فیلم‌ها در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود. بنابراین، ممنوعیت برهنگی می‌تواند تلاشی برای بازگرداندن تمرکز به محتوای هنری و سینمایی و چرخش از حاشیه‌های بصری به سمت روح هنر باشد.
مرز باریک میان اخلاق، هنر و سیاست
در نهایت، ممنوعیت برهنگی در کن ۲۰۲۵ را نمی‌توان تنها یک قانون ساده دانست. این تصمیم در نقطه تلاقی بسیاری از گفتمان‌ها و نگرانی‌های عصر ما قرار دارد: از دغدغه‌های اخلاقی و فرهنگی گرفته تا بحران هویت، سیاست داخلی، فشارهای بین‌المللی و حتی رقابت بر سر دیده شدن. این ممنوعیت، بازتابی از وضعیت پیچیده و چندلایه‌ای است که هنر امروز در آن زیست می‌کند.
آیا این تصمیم مسیر جدیدی را برای جشنواره‌ها ترسیم خواهد کرد؟ یا تنها واکنشی موقت به بحران‌های فرهنگی و اجتماعی زمانه است؟ زمان، بهترین داور خواهد بود. اما آنچه مسلم است، آن است که کن دیگر همان کن سابق نیست.
دیدگاه تان را بنویسید