در باور ایرانیان باستان جغد شوم نیست؛ چه بر سر این باور آمد

شایانیوز- جغد که در نگاه عام به عنوان پرنده ای بسیار مرموز شناخته می شود، دارای ویژگی های خاصی نیز می باشد که  خود باعث شکل گیری تعابیر مختلفی از آن، در فرهنگ نقاط مختلف کره ی زمین شده است . اما طوری که پیداست، این جانور از گذشته تا به امروز در ادبیات عامه و رسمی سرتاسر مردم جهان، نماد ارتباط با عالم ارواح دانسته شده و خرافه های فراوانی را به خود اختصاص داده است

در باور مردم ایران امروز اما جغد عموما بدیمن است و شاید وجنات خاص، آواز محزون، داشتن چشمانی درشت، محل زندگی که معمولا مخروبه هاست و یا حتی ساعات بیداری او که به شب هنگام اختصاص دارد نیز این امر را تشدید کرده باشند. اما احتمالا برایتان جالب است اگر بدانید، در ایران باستان این نماد دقیقا وارونه با چیزی که اکنون وجود دارد بوده است.

اگر بخواهیم به نقش جغد در متون تاریخی و مذهبی  ایران باستان نگاه کنیم، او را موجودی خجسته و مبارک می یابیم که به ایزدان و الهه ها منسوب دانسته شده و دیدنش را نیز به فال نیک می گرفتند. البته در این خصوص، لازم است شاه بوم که نوع بزرگی از انواع جغد است را متمایز بدانیم. چرا که این نوع، به جهت شکار پرندگان دیگر در باور مردم ایران باستان، ذاتی اهریمنی دارد.

شاید تا اینجای مطلب، این سوال برایتان مطرح شده باشد که در ایران، چه بر سر این نماد آمد که از این رو به آن رو شد. برای توضیح این امر، باید بگوییم که جایگاه جغد در باور اعراب، دقیقا نقطه ی مقابل آن در باور ایرانیان باستان است. اعراب، جغد را به طور کل شوم و نمادی از بد بیاری و مرگ دانسته اند. لذا پس از حمله ی آن ها به ایران، این باور بر نوع نگرش ایرانیان در ارتباط با جغد اثر گذاشته و در اشعار برخی شعرا نیز رد پای خو را حفظ نموده است.

خلاصه ای از جایگاه کلی جغد در ایران باستان و ادبیات فارسی

در متون دینی ایران باستان بر اساس جهان بینی غالب دوران، تمام موجودات به دو دسته ی اهریمنی و اهورایی تقسیم می شوند. جغد که در این فرهنگ، به یاری نیروهای اهریمنی رفته و به دشمنی با موجوداتی که ذاتی اهریمنی دارند بر می خیزد، با نام هایی چون بوف، بهمن، مرغ و ... خوانده شده و به عنوان پرنده ای مقدس شناخته می شود. اما در ادبیات فارسی خبری از آن نام های مقدس نبوده و از این پرنده با واژه هایی چون جغد، بوم، بوف، کوف و مرغ حق و .. یاد می شود و تا حدودی نیز از چهره ی مثبتش کاسته شده است.

خلاصه ای از جایگاه جغد در ادبیات عرب  

جایگاه شومی که جغد در میان اعراب دارد، به قوم سامی باز می گردد. لذا از زمان جاهلیت این پرنده را منفور دانسته اند. آنان که جغد را با نام های مختلفی چون هام، هامه، بوم و ... می نامند در یک باور جالب، بر این عقیده اند که وقتی روان مرده از گورش بیرون می آید، به جغدی تبدیل شده و شیون و فریاد بر می دارد که مرا بنوشانید.