زن روز و چهارچوب پوسیده مد؛ مرگ اعتماد بنفس با قضاوت/داورایی که قانونگذار زیبایی اند
«زن روز» رئالیتیشویی که قرار بود مد و استایل را آموزش دهد، اما تبدیل به عرصه قضاوت و تحمیل استانداردهای محدود زیبایی شد.
شایانیوز- «زن روز» یکی از تازهترین رئالیتیشوهای فارسیزبان است که با اجرای مهناز افشار در استانبول تولید میشود و از شهریور ۱۴۰۴ در یوتیوب روی آنتن رفته. این برنامه در نگاه اول با هدف سرگرمی و آموزش مد و استایل ساخته شده، اما خیلی زود به دلیل رویکردش به زیبایی، تناسباندام و نحوه قضاوت شرکتکنندگان به موضوعی بحثبرانگیز تبدیل شد.
ساختار و روند برنامه
«زن روز» مسابقهای است که در آن چند شرکتکننده زن در یک ویلای لوکس گرد هم میآیند و باید هر هفته براساس یک موضوع مشخص، استایل و لباس انتخاب کنند. داوران برنامه شامل مارال صفری (طراح مد)، شیرین مقدم (استایلیست و فشنبلاگر) و پدرام علیزاده (کارشناس زیبایی) هستند. در پایان هر هفته یک نفر به عنوان برنده انتخاب میشود و یک نفر دیگر با رأی داوران از دور مسابقه کنار گذاشته میشود.
هدف اعلامی در برابر واقعیت
طبق ادعای سازندگان، هدف «زن روز» معرفی ترندهای فشن و ساختن نوعی چهارچوب برای «زیبایی مدرن» است. اما نقدهای زیادی وجود دارد که این چهارچوب بیشتر شبیه به تحمیل معیارهای محدود و گاهی مخرب است. به جای ارتقای اعتماد به نفس شرکتکنندگان، برنامه در بسیاری از مواقع با ایرادگیریهای تند و تحقیرآمیز باعث کاهش عزتنفس آنها میشود.
ماجرای هدیه؛ اعتماد به نفس قربانی قضاوتها
یکی از نمونههای بحثبرانگیز، برخورد داوران با شرکتکنندهای به نام هدیه حاتمی (دانشجوی رشته داروسازی و موسس برند لوازم آرایشی) بود. او به عنوان یک فرد پلاسسایز وارد مسابقه شد و بارها از سوی داوران – بهویژه شیرین مقدم – به خاطر اندامش مورد سرزنش قرار گرفت. جملاتی مثل «مگه پشتت رو نمیبینی؟ گوشت زده بیرون!» یا «این لباس به تو نمیاد» بارها به او گفته شد. حتی شرکتکنندگان دیگر هم جرئت پیدا کردند تا با همان لحن به هدیه فشار بیاورند.
این روند به جایی رسید که هدیه در یکی از قسمتها دیگر هیچ تلاشی برای انتخاب لباس نکرد و صراحتاً و با گریه گفت که فقط میخواهد حذف شود. واکنش تند شیرین مقدم به تصمیم او، آتش این بحران را شعلهورتر کرد؛ او گفت: «شما خیلی اشتباه کردی. با تماسها و زنگهات انتخاب شدی و مسئولیت داری. خیلیها میتونستن جای تو باشن و تنها در صورتی میری بیرون که از ما امتیاز کم بگیری.» در نهایت هم هدیه نه با تصمیم خودش، بلکه به خاطر امتیاز پایین در فینال همان هفته حذف شد.
داورانی که خودشان زیر تیغ نقد میروند
رفتار داورها هم بخشی از انتقادات جدی به این برنامه است. بسیاری معتقدند شیرین مقدم و حتی مارال صفری گاهی استایلهایی به تن میکنند که اگر خودشان شرکتکننده بودند، در همان مراحل ابتدایی حذف میشدند. این تضاد باعث شده اعتبار داوریها زیر سؤال برود. البته تنها داور عادلی که میتوان گفت از مد و زیبایی سر در می آورد پدرام علیزاده می باشد که تنها سعی در بهتر کردن استایل ها دارد.
برای مثال در یکی از قسمتها، وقتی فرو با لباسی طراحیشده حضور داشت که بند لباس زیرش مشخص بود، شیرین مقدم با قاطعیت گفت: «نود درصد جامعه دوست نداره بند لباس زیر شما دیده بشه.» داور مارال هم این نظر را تأیید کرد. اما همین دیدگاهها به باور خیلیها چیزی جز اعمال سلیقه شخصی و تحمیل عقاید پوسیده به نسل جدید نیست.
سناریونویسی؛ خلاقیتی که تنها آنطرف مرزهاست
جالبه بدانید «زن روز» ایدهای تازه و بکر هم نیست. این فرمت قبلاً در کشورهایی مثل ترکیه و آلمان ساخته شده بود؛ مثلاً ورژن ترکی به اسم دویا دویا مدا خیلی جذابتر پیش میرفت. اونجا شرکتکنندهها با بودجه محدود باید میرفتند تو بازار، چونه میزدند، خرید میکردند و خودشان استایل میساختند. همین باعث میشد هم خلاقیت دیده شود، هم لحظات واقعی و سرگرمکننده خلق شود. اما در «زن روز» فارسی نهتنها خبری از این هیجان نیست، بلکه حتی عکسهایی منتشر شده که نشان میدهد بعضی لباسهای شرکتکنندهها شباهت زیادی به استایلهایی دارد که قبلاً در برنامه «عشق ابدی» استفاده شده بود. همین موضوع احتمال سناریونویسی و نبود خلاقیت واقعی رو پررنگتر میکند؛ طوری که به جای رقابت زنده و واقعی، بیشتر حس یک نمایش از پیشطراحیشده به مخاطب منتقل میشود.
زیبایی در قفس معیارهای محدود
«زن روز» در ظاهر میخواهد فضایی برای خلاقیت و مد فراهم کند و به زن ها یاد دهد چطور خوشلباستر و شیکتر باشند، اما در عمل بیشتر به ابزاری برای تکرار کلیشههای قدیمی درباره زیبایی و بدن زنان تبدیل شده است. برنامهای که میتوانست الهامبخش و توانمندساز باشد، در برخی بخشها به سدی برای اعتماد به نفس شرکتکنندگانی مثل هدیه بدل میشود.
اینکه داورانی با دیدگاههای سنتی و سلیقهای بخواهند برای میلیونها بیننده معیار زیبایی تعیین کنند، همان جایی است که «زن روز» از سرگرمی فاصله میگیرد و به میدان نقدهای جدی اجتماعی و فرهنگی کشیده میشود. وقتی داورها خودشان گاهی استایلی انتخاب میکنند که محل نقد جدی است، چطور میتوانند با این شدت از دیگران ایراد بگیرند؟ شاید وقتش است «زن روز» به جای ساختن قفس جدید برای زیبایی، درهای مد و استایل رو به روی همه تنوعهای واقعی باز کند.
دیدگاه تان را بنویسید