خودشیفتگی؛ از انواع تا نشانه ‌­­ها

اختلال شخصیتی (personality disorder) نوعی بیماری روحی را شامل می‌شود که در این شرایط شخص یک الگوی ناسالم فکری دارد در نتیجه فرد بیمار عملکرد یا رفتار اشتباهی را مرتکب می‌شود. افراد دارای این بیماری در ارتباط با دیگران مشکلاتی دارند. این مسئله باعث ایجاد محدودیت هایی در روابط و فعالیت‌های اجتماعی می‌شود. در بعضی موارد شاید حتی شما متوجه نباشید که اختلال شخصیتی دارید چرا که طرز رفتار و تفکر شما طبیعی به نظر می‌رسد.

حتی ممکن است اطرافیان را به دلیل چالش های پیش رویتان مقصر بدانید! اختلال شخصیتی معمولا در سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود، انواع مختلفی از این بیماری حتی امکان دارد در میانسالی نیز رخ دهد.

اختلالی که اکثر افراد تا حدودی با آن آشنا هستند و در ادامه آن را به طور کامل مورد تحلیل قرار می‌دهیم، خودشیفتگی است.

اختلال خودشیفتگی یا نارسیستیک چیست؟

این عارضه با بیماری‌های دیگر تفاوت‌های زیادی دارد زیرا افراد دچار خودشیفتگی احساس خوشایندی نسبت به خود دارند، البته همه ما این احساس خوب را داریم اما گاهی بیش از حد به خودمان افتخار می‌کنیم که از نظر دیگران رفتار هایمان عاقلانه به نظر نمی­رسد.

 این اختلال نوعی بیماری روانی است که درصد بالایی از افراد آن را دارا هستند و در مردان شیوع بیشتری نسبت به زنان دارد. احساس نیاز شدید به تعریف و تمجید دیگران از اصلی ترین نشانه‌های شخصیت خودشیفته است.

یکی از مشکلات بارز خودشیفتگی اغراق زیاد در اهمیت دادن به خود است، این افراد غرور خاصی دارند که فکر می‌کنند سزاوار برخورداری از شهرت ویژه‌­ای هستند. اغلب خودشیفتگی با اعتماد به نفس و عزت نفس بالا اشتباه گرفته می‌شود درحالی که این یک باور غلط در جوامع می‌­باشد.

این بیماری همچنین به صورت منفی در زندگی روزمره‌­ی افراد تاثیر زیادی می­گذارد، به طوری که وقتی دیگران شما را تحسین نمی‌کنند یا به شما توجه خاصی نشان نمی‌دهند، به شدت ناراحت و عصبی می­‌شوید. افراد خودشیفته متوجه آسیبی که رفتار هایشان به اطرافیان وارد می‌کنند، نمی­شوند. دیگران از ارتباط با این افراد لذت نمی‌­برند و همچنین ممکن است روابط شخصی، کاری و اجتماعی آن ها صدمه ببیند.

انواع شخصیت خودشیفته کدام‌­اند؟

روان­­شناسان به دنبال تعریف شخصیت خودشیفته، 4 تیپ فرعی برای آن در نظر گرفته‌­اند:

1. خودشیفته نخبه‌گرا:

این دسته از افراد تمایل زیادی در به رخ کشیدن مقام‌ها و موقعیت­های خود دارند. خودشیفته­ی نخبه­‌گرا می­کوشد تا موقعیت خاصی را برای خود فراهم نموده و از هر فرصتی برای مشهور شدن استفاده کند.

2. خودشیفته عاشق‌پیشه:

خودشیفته عاشق‌پیشه دوست دارد از لحاظ جنسی اغواگر باشد، بااین‌حال، از صمیمت واقعی اجتناب می‌کند. این‌گونه افراد خیلی دوست دارند افراد ساده‌لوح و از لحاظ هیجانی نیازمند را وسوسه کنند و آن‌ها را طوری به بازی بگیرند که به‌طور فریبنده‌ای نشان دهند دوست دارند با آن‌ها رابطه نزدیک داشته باشند.

3. خودشیفته‌های غیراخلاقی:

این افراد به شخصیت‌های ضد اجتماعی تمایل دارند و حیله‌­گر، خودخواه و استثمارگر هستند.

4. خودشیفته‌های جبرانی:

منفی گرا هستند و می‌خواهند احساسات عمیق حقارتشان را خنثی کنند. آن‌ها می‌کوشند توهمات برتر بودن و استثنایی بودن ایجاد کنند.

اگر علائم زیر را دارید شما یک خودشیفته هستید!

احساس حق به جانبداری در همه­‌ی مسائل، تحقیر دیگران و باور بر اینکه همه مسیر غلط را می­روند و فقط آن­ها راه درست را انتخاب می‌کنند. این ها بخشی از علائم رایج خودشیفتگی هستند:

• خیالبافی و رویاپردازی درباره‌­ی موفقیت در آینده
• خود مهم پنداری؛ اهمیت اغراق آمیز به خود
• انتظارهایشان هر چه که باشد، باید تحقق یابد
• نیاز شدید به مورد تحسین قرار گرفتن از طرف دیگران
• اغراق در دستاوردها و استعدادها
• باور بر اینکه در همه ی شرایط‌ حق با آن­هاست
• حسادت به دیگران و باور به اینکه دیگران هم به آن­ها حسادت می‌کنند
• برنامه ریزی برای اهداف غیر واقعی
• توقع بی­جا داشتن از دیگران برای انجام وظایف خاص
• سواستفاده از دیگران برای اهداف خود در زندگی
• تکبر و غرور داشتن
• بی عاطفه بودن
• قدرت طلب بودن

بعضی از اوقات افراد نارسیست به سمت هم جذب می­شوند و رابطه برقرار می‌کنند. ممکن است اعتماد به نفس یک شخص شما‌ را سمت او جلب کند که بعد از مدتی با شناخت عمیق از آن فرد، ممکن است از همان صفاتی که شما را به سمت او جذب کرد تنفر پیدا کنید زیرا متوجه نارسیستیک بودن فرد خواهید شد.

چه عواملی سبب اختلال خودشیفتگی‌ می‌شود؟

در حقیقت تنها یک دلیل باعث ایجاد این اختلال نمی‌شود، بلکه دانشمندان اعتقاد دارند که محیط و ژنتیک، هر دو بر این بیماری تاثیرگذار هستند. مشخص شده که افراد خودشیفته مقدار کمتری از ماده‌­ی خاکستری مغز که مربوط به همدلی، عواطف و ادراک است را دارا هستند.

اگر شما احساس میکنید که خودشیفته هستید حتما باید برای تشخیص نوع آن به پزشک یا روانشناس مراجعه کنید. آمارها نشان می‌دهند که افرادی که در این شرایط قرار می‌گیرند به ندرت برای درمان به پزشک مراجعه می‌کنند. در حقیقت اگر از درمان صحیح پیروی کنید پیشرفت این اختلال بسیار کندتر می‌شود.

تغییرات رفتاری بعد از درمان

روان درمانی یکی از کلیدهای اصلی درمان اختلال خودشیفتگی می­باشد، همچنین این درمان به شما کمک می‌کند تا بتوانید بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنید و درک بیشتری از احساسات خود داشته باشید. همانطور که ذکر شد، شیوع این بیماری در ابتدا بسیار کند می­ باشد و به همین خاطر در معالجه این اختلال ابتدا  تمرکز بر صفات خودشیفتگی که با گذشت زمان هم پایدار هستند، قرار دارد.

مدتی بعد از تحت نظر بودن، تغییر رفتارها آشکار میشوند که در روابط شما تاثیر بالایی دارد و شامل موارد زیر می باشد:

• تقویت رابطه با همکاران و خانواده
• پذیرش انتقادات و شکست­ها
• درک درست از احساسات شخصی
• توجه و تمرکز بر روی اهداف واقعی

در حقیقت داروی خاصی برای معالجه وجود ندارد اما با تمرین­های ذهنی و کمک روانشناس می­توان بر این بیماری غلبه کرد. همچنین در افراد خودشیفته احتمال مصرف مواد مخدر و الکل نیز زیاد می­باشد، بنابراین درمان مشکلات اعتیاد هم به معالجه می تواند کمک کند.

References: psycom