سبد خریدی که در حال آب رفتن است!

گروه اقتصادی- این روزها همه چیز گران است؛ از شیر مرغ تا جان آدمیزاد، تورم نفس می برد، گرانی از درو دیوار بالا می رود؛ همه، همه چیز را به تحریم و دلار گره می زنند. تعزیرات و سامانه نظارتی وزارت صمت می گوید گرانی ها را گزارش دهید اما کجا و کی بگیرو ببندها جواب داده؟ قیمت سامانه 124 آنقدر عجیب است که وقتی با کیسه خریدت مقایسه می کنی انگار که متولیانش در ایران زندگی نمی کنند! وقتی صدا و زور مصرف کننده به جایی نرسد، سبدش را برای خرید کوچکتر می کند. یعنی تورم نزدیک 50درصد برخی از کالاها را از سبد خریدش حذف می کند و برخی کالاها برای مصرف کننده به خاطره تبدیل می شود! همه چیز هست اما گران!

به گزارش «شایانیوز»، گران شدن بسیاری از کالاها از جمله برنج سب شده تا طی یکی دو یا سه سال اخیر برای مصرف این کالاها به سمت جایگزین یا کالای مشابه ارزان تر گرایش پیدا کنند. متوسط مصرف کالاهای اساسی در سالهای اخیر کاهش یافته است. برای مثال مصرف برنج خارجی 8 درصد، گوشت گوساله 20 درصد، گوشت گوسفند 29 درصد، روغن نباتی 6 درصد و قند و شکر 4 درصد در سال 1398 نسبت به سال 1395 کاهش یافته است. برخی گفتند به جای سه وعده یک وعده بخورید و برخی هم گفتند که به جای گوشت قارچ بخورید و هر کس برای ایرانی کم درآمد نسخه ای پیچید!

سهم هیچ ایرانی ها از برنج مرغوب ایرانی

به گفته قاسمعلی حسنی، رییس اتحادیه بنکدردان تهران،ر حال حاضر برنج ایرانی بین ۲۷ تا ۳۷ هزار تومان و برنج خارجی بین ۱۹ تا ۲۴ هزار تومان به فروش می‌رسد که همین امر موجب شده تقاضا به سمت ماکارونی افزایش یابد و مردم این محصول را جایگزین برنج کرده اند.

سال گذشته وقتی دعوای وارد کنندگان برنج و گمرک و بانک مرکزی در خصوص برنج های خارجی وارداتی بالا گرفت، مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج  گفت: «با توجه به حذف برنج از گروه کالای یک و رسوب مقداری کالا در بنادر، با کمبود عرضه برنج خارجی در بازار مواجه شدیم.»

وی سپس خبرناخوشایندی را اعلام کرد:«شش دهک مردم برنج خارجی مصرف می‌کنند و افزایش ۲ برابری قیمت برنج خارجی در بازار و کاهش قدرت خرید خانوار منجر به حذف این محصول از سفره خانوار شده است.»

به جای گوشت قارچ بخورید!

این روند سایر کالاهای اساسی دیگر از جمله گوشت قرمز را تحت تاثیر قرار داده است. وقتی سال گذشته بازار گوشت قرمز به صورت ناگهانی با کمبود عرضه و سپس تورم مواجه شد، به نظر می رسید بسیاری از دهک های کم درامد در کشور این کالا را یا از سبد خرید خود حذف و یا مصرف آن را کاهش دهند.برخی گفتند به جای گوشت قارچ بخورید!

در این شرایط، علی اصغر ملکی رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی  سال گذشته از کاهش سرانه مصرف گوشت گوسفندی از ۱۲ کیلوگرم به ۸ کیلوگرم خبر داده بود.

بررسی روندهای مصرف گوشت در ایران نشان می‌دهد این ماده غذایی باوجود اینکه نقش مهمی در سبد خانوار دارد با این حال، نسبت به استاندارد‌های جهانی بسیار کمتر مصرف می‌شود. همزمان با افزایش قیمت کالاهای اساسی در چند سال گذشته، آمار مصرف گوشت نیز در ایران پایین آمده و کمتر از 12 کیلوگرم در سال رسیده است. این درحالی است که طبق اطلاعات منتشر شده در سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد(فائو) سرانه مصرف گوشت قرمز و سفید در جهان 41 کیلوگرم است و ایرانیان از لحاظ مصرف گوشت در رتبه 98 در بین 196 کشور جهان قرار دارند.

لبنیات حذف نشد اما کم شد!

لبنیات هم  تحت تاثیر تورم سبب شد تا هرچند به صورت کامل از سبد کالاهای اساسی حذف نشود و یا مصرف کننده نتواند جایگزینی برای آن پیدا کند اما مصرف آن رو به کاهش گذاشت. در این خصوص، علی احسان ظفری مدیرعامل اتحادیه تعاونی‎های لبنی، با انتقاد از فاصله چشمگیر متوسط سرانه مصرف لبنیات با دنیا اظهار کرد: هم اکنون متوسط سرانه مصرف لبنیات در دنیا ۱۸۰ کیلو و در کشور ما ۵۰ تا ۶۰ کیلو بوده که متاسفانه نسبت به سال‌های اخیر کاهش داشته است.

او سرانه مصرف لبنیات در سال ۸۹ را ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم اعلام کرد و افزود: سیاست گذاری دولت و عدم حمایت از تولید منجر به کاهش سرانه مصرف لبنیات شد، به عنوان مثال بخشی از اختیارات را به وزارت جهاد کشاورزی دادند که معاون صنایع وزارت جهاد درخواست آزادسازی شیرخشک بی رویه را داد  و این امر منجر به کاهش سرانه مصرف شیرخام شد.

گرانی و حسرت میوه به دل مصرف کننده

افزایش سرسام آور قیمت میوه، به خصوص میوه های متنوع تابستانی، سبب کاهش مصرف میوه در ایران شده است. بررسی ها نشان می دهد که از ابتدای دهه ۹۰ تا ابتدای نیمه‌ دوم سال پایانی این دهه مصرف سرانه میوه ایران همواره از متوسط مصرف جهانی آمار بالاتری داشته ، با این حال در مقایسه آمار اعلام شده، کشور ما با کاهش این سرانه روبه‌رو بوده است.

در این خصوص، مصطفی لو، مدیرعامل اتحادیه سراسری اتحادیه های باغبانی کشور می گوید: اکنون سرانه مصرف میوه در  دنیا به طور متوسط ۸۰ کیلوگرم است، این در حالیست که سرانه  مصرف میوه در ایران بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلوگرم است که رقم مناسبی به شمار می رود اما طی یک تا دو سال اخیر با افزایش قیمت میوه این رقم کاهش یافته است.

ماهی از سبد کالا سرُخورد!

مهدی یوسف‌خانی، رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی کشور هم می گوید:رشد هزینه تمام‌شده تولید و صید انواع ماهی و میگو در حالی زمینه افزایش قیمت این مواد پروتئینی در بازار مصرف را فراهم کرده است که با وجود تأکید کارشناسان تغذیه بر ضرورت مصرف ماهی و میگو، سهم این اقلام در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی به‌خصوص دهک‌های درآمدی پایین جامعه به‌شدت کاهش یافته و حتی به 50درصد رسیده است.

مرغ جایگزین ماهی و گوشت شد!

البته افزایش قیمت گوشت قرمزو ماهی مصرف مرغ را کاهش نداده است. چرا که مصرف کنندگان مرغ را به ناچار جایگزین گوشت قرمز و تا حدی ماهی کرده اند. رئیس اتاق اراک در تشریح اوضاع فعلی مرغ، مصرف و قیمت آن گفت: در حال حاضر مصرف سرانه واقعی گوشت مرغ در کشور ۳۰ کیلوگرم است که با توجه به گرانی گوشت قرمز و احتمال کمبود آن در اثر خشکسالی، ممکن است در سال ۱۴۰۰ میزان مصرف مرغ تا ۳۵ کیلوگرم هم ارتقا پیدا کند که اگر چنین شود، پیش‌بینی می‌کنم میزان مصرف مرغ در سال ۱۴۰۰ به 2.8 میلیون تن برسد.

بعد از تحریر....

بررسی ها نشان می دهد که طی سه سال اخیر به خصوص از سال گذشته و از زمان شیوع کرونا و جهش ناگهانی قیمت ها مصرف بسیاری از کالاهای اساسی توسط خانوارهای ایرانی کاهش یافته است. برخی از بانک ها از جمله بانک قرض الحسنه مهر ایران برای حمایت از مصرف کننده و در عین حال حمایت از تولید بومی اقدام به پرداخت اقساطی کالا کارت هایی نموده تا در این شرایط مصرف کننده بتواند برخی از کالاهایی را که از سبد خود حذف و یا مصرف آن را کاهش داده را دوباره به خرید خود باز گرداند.

اما آنچه مسلم است این که دولت جدید باید برای برقرار ی تعادل میان دستمزد و تورم به خصوص اقلام اساسی چاره ای اقتصادی و علمی بیندیشد چرا که چنین طرح هایی به مثابه مُسکنی موقت عمل می کنند.