آیا تجربه شکست خورده فیلتر تلگرام دوباره تکرار می‌شود؟

شایانیوز- مدتی پیش اخبار و شایعات مختلفی درباره احتمال فیلتر شبکه اجتماعی اینستاگرام و حتی محدود کردن دسترسی به لایو آن منتشر شد و حالا با اعلام جرم قوه قضاییه علیه وزیر ارتباطات، احتمالا این شایعات به واقعیت تبدیل خواهند شد.

ماجرای اعلام جرم قوه قضاییه علیه وزیر ارتباطات

براساس گزارش رسانه‌ها با اعلام جرم دادستان کل کشور علیه محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای پاسخ به سوالات بازپرس به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شده است.

دادستان کل کشور براساس محورهای مختلفی از جمله خودداری وزیر ارتباطات از اجرای حکم قضایی در مورد فیلتر کردن اینستاگرام و استنکاف از اجرای دستور  مقام‌های دولتی برای کاهش باند بین‌الملل و محدودسازی پیام‌‌رسان‌های خارجی، اقدام به اعلام جرم علیه آذری جهرمی کرده است. همچنین عدم اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی از جمله مصوبه سال 91 شورا در مورد انسداد فیلترشکن‌ها و vpn ها و خودداری از عمل به مصوبه حمایت از پیام‌رسان‌های بومی، از جمله دیگر موارد اتهامی وزیر ارتباطات هستند.

در اعلام جرم قوه قضاییه علیه وزیر ارتباطات به  شکایت صداوسیما از آذری جهرمی در مورد بازپس گیری فرکانس‌های باند 700 و 800 و شکایت معاون سابق دادستان کل کشور از وی نیز به عنوان موارد اتهامی اشاره شده است.

لایوهای پرماجرای اینستا بهانه‌ای برای فیلتر شده است

بحث فیلتر شبکه اجتماعی اینستاگرام که یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی بین ایرانی‌هاست از چند سال قبل و همزمان با فیلترینگ تلگرام در کشور مطرح شده است. اما از چندی پیش با ماجرای جنجالی برخی از لایوهای اینستاگرامِ کاربران ایرانی، دوباره اوج گرفته است. یکی از پرسروصداترین لایوهای اینستاگرام در ماه‌های گذشته مربوط به گفت‌وگوی یک خانم پرفالوور با پسری نوجوان بود که در آن صحبت‌هایی با محتوای جنسی و الفاظی رکیک مطرح شد.

انتشار گسترده این یدئو در فضای مجازی، موجی از واکنش‌ها را از سوی فعالان طیف سیاسی اصول‌گرا دربرداشت که در آن از رها شدن فضای مجازی و فیلتر نشدن اینستاگرم انتقاد کردند.

حتی مجتبی رضاخواه، یکی از نمایندگان مجلس بعد از این ماجرا، خواستار راه‌اندازی هر چه سریع‌تر اینترنت ملی شد و گفت: «اگر قرار است ما قبل از این‌که شبکه ملی اطلاعات راه بیفتد، اقدام جدی انجام دهیم، لازمه‌اش این است که پهنای باند را برای شبکه‌های اجتماعی خارجی محدود کنیم که متاسفانه این اراده تا به حال وجود نداشته است.»

از طرف دیگر وزیر ارتباطات در واکنش به حمله‌ها به شبکه‌های اجتماعی خارجی و درخواست فیلتر آن‌ها اعلام کرد انتشار گسترده ویدئوی لایو اینستاگرامی گفت‌و‌گوی پسر نوجوان با یک خانم معروف، برنامه‌ریزی شده و دستاویزی برای فراهم کردن زمینه فیلتر اینستاگرام بوده است. وی چندی قبل از آهن هم به درخواست برخی از افراد مبنی بر قطع اینترنت در کشور اشاره و تاکید کرده بود: «براساس قانون، شبکه ملی اطلاعات زیرساخت کشور است و اینترنت تنها یک خدمت روی این بستر است. اگر فردا اندروید مانند اپلیکیشن‌ها و بازارهای دیگر ایران را تحریم کند، ما حتما باید جایگزینی داشته باشیم تا کسب و کارها دچار مشکل نشوند.»

تجربه شکست خورده فیلتر تلگرام  پیام‌رسان سروش

در سال‌های گذشته بسیاری از افراد و برخی نهادها خواستار محدودیت و فیلتر گسترده شبکه‌های اجتماعی در کشور بوده‌اند. در برخی مواقع هم بعضی از حامیان فیلتر، سازمان‌هایی مانند صداوسیما بوده‌اند که شبکه‌های اجتماعی و برخی پلتفرم‌های محتوای تولید ویدئو را به عنوان رقیبی قدرتمند دیده و خواستار فیلتر آن‌ها شده‌اند.

چند سال قبل در بحث فیلتر تلگرام، صداوسیما جزو حامیان سرسخت این شبکه اجتماعی و درصدد بود که شبکه اجتماعی متعلق به این سازمان یعنی سروش را جایگزین آن بکند. صداوسیما بعد از فیلتر تلگرام هم بودجه و وام‌های کلانی برای توسعه پیام‌رسان سروش دریافت کرد و تبلیغات گسترده‌ای برای افزایش کاربرانش به راه انداخت. هرچند در نهایت پیام‌رسان سروش فقط در حد یک کپی ضعیف از تلگرام باقی ماند که به علت اختلال‌های زیاد به ویژه سرعت پایین، تعداد کاربرانش به بیش از 600 هزار نفر نرسید. حالا به نظر می‌رسد برخی نهادها و افراد به دنبال فیلتر شبکه‌های اجتماعی خارجی و تکرار تجربه‌های شکست خورده‌ای مانند پیام‌رسان سروش هستند.