اختلال شخصیت دوگانه چیست و چه علائم و نشانه هایی دارد؟
اگر بخواهیم اختلال شخصیت دوگانه را تعریف کنیم باید بگوییم؛ اینکه تمامی عملکردها، رفتارها و البته زندگی یک فرد توسط یک شخصیت مدیریت نشود!
از اختلال هویت گسستگی چه می‌دانید؟ تاکنون با افرادی مواجهه شده‌اید که از این اختلال رنج میبرند؟ این اختلال که تحت عنوان اختلال شخصیت دوگانه در جامعه شناخته شده، اغلب با اختلال دوقطبی اشتباه گرفته میشود. از همین‌رو در نظر گرفته‌ایم تا در این مقاله به طور مفصل دراین خصوص توضیحاتی را خدمت شما ارائه دهیم.
اختلال شخصیت دوگانه چیست؟
اگر بخواهیم اختلال شخصیت دوگانه را به ساده‌ترین شکل ممکن تعریف کنیم باید بگوییم؛ اینکه تمامی عملکردها، رفتارها و حرف‌ها و البته زندگی یک فرد و یک جسم توسط یک شخصیت مدیریت و کنترل نشود!
تعریف ترسناکی است!
اینکه افراد در برهه‌ای از زمان یک شخصیت بسیار شاد را از خود بروز می‌دهند و گاهاً به فردی درون‌گرا تبدیل شده و تمامی غم‌های دنیا به آنها نفوذ می‌کند را نباید از جمله علائم دوگانگی شخصیت دانست.
اما اگر علائم زیر را در فردی مشاهده نمودید؛ اجازه دارید تا به دوشخصیتی بودن او شک کنید!
اینکه بیش از یک شخصیت و یا یک هویت، اعمال و رفتارهای او را در دست بگیرد. منظور این است که شما در زمان برقراری تعامل با یک فرد، در زمان‌های مختلف از نظر شخصیتی با دو فرد کاملا متفاوت ملاقات نمائید.
این اختلال باعث میشود تا افراد رفتاری پایدار و ثابت در مقابل افکار، ادراک، واکنش ها و عملکرد خود نداشته باشند. از همین‌رو، از اختلال شخصیت دوگانه تحت عنوان اختلال چند شخصیتی نیز یاد میشود. زیرا در برخی مواقع حتی مشاهده شده که افراد بیش از دو شخصیت را از خود بروز می‌دهند.
هر چند که به طور معمول در دوگانگی شخصیت، شخصیت اصلی افراد در اولین برخوردها شکل می گیرد و سایر شخصیت‌ها تحت عنوان شخصیت‌های ثانویه هستند که اختلال را تعریف می‌نمایند.
شخصیت دوگانه چه علائمی دارد؟
افراد با شخصیت دوگانه اغلب در یادآوری خاطرات خود با مشکل مواجه هستند. شاید برایتان جالب باشد اگر بگوییم؛ در افراد دوشخصیتی ویژگی‌هایی نظیر جنسیت، تاریخ‌ها، سن، زبان و... در هرکدام از شخصیت‌های موجود می تواند متفاوت و حتی خلاف جهت هم باشد.
منظور ما از هویت مجزا دقیقاً همین است. اینکه زندگی یک فرد به واسطه یک شخصیت کنترل نشود!
این امکان وجود دارد که افراد در یکی از شخصیت‌ها، به فردی نیکوکار تبدیل شده و در شخصیت‌های ثانویه خود فردی نابهنجار باشند! همین مسئله یادآوری خاطرات را در افراد مبتلا به شخصیت دوگانه با مشکل مواجه کرده است!
براساس تحقیقات انجام شده، دوگانگی شخصیت از جمله بدترین نوع اختلال شخصیت بروز داده شده در افراد می‌باشد.
زمانی که این بیماری به حادترین میزان خود برسد، اتفاقات بسیار عجیبی رخ خواهد داد. به عنوان مثال؛ مشاهده شده فرد مبتلا به دوگانگی شخصیت با شخصیت اصلی‌اش با دوستان خود تماس می گیرد، اما با تغییر شخصیت او به شخصیت ثانویه، این اتفاق به هیچ عنوان در ذهنش یادآوری نمی‌شود. چرا که با دوشخصیت کاملا متفاوت فکر کرده و سپس به آن عمل می‌نماید.
همچنین افرادی هستند که با یکی از شخصیت‌هایشان، دکوراسیون کل منزل را تغییر می‌دهند اما با تغییر شخصیت به هیچ عنوان به یاد نمی‌آورند که چنین کاری را انجام داده باشند.
تمامی این موارد نمونه‌هایی از علائم افراد مبتلا به شخصیت دوگانه است که در جامعه حضور دارند.
نشانه‌های خلقی و رفتاری افراد دو شخصیتی
به گواه صاحب نظران رشته روانشناسی از رایج‌ترین رفتارهایی که افراد مبتلا به اختلال دوگانگی شخصیت از خود بروز می‌دهد؛ افسردگی، تمایل شدید به خودکشی، بی‌خوابی، راه رفتن در خواب، وحشت‌زدگی، اضطراب، سوء مصرف الکل، نشانه‌هایی مشابه با روان‌پریشی، سوء تغذیه و.. است.
چه بسا که حتی رفتارهای خشونت آمیز، خودآزارانه و خودویرانگرانه نیز از آنها دیده شده است. این امکان هم وجود دارد که افراد مبتلا به این اختلال، در صورت بروز شخصیت دیگرشان به سراغ انجام کارهایی بروند که در حالت عادی به هیچ عنوان انجام نمی‌دهند؛ مثلا دزدیدن پول از دوست و آشنا! یا حتی رانندگی با سرعت زیاد و دیوانه‌وار.
زمانی که شخصیت ثانویه این دسته از افراد ظهور پیدا می‌کند؛ گویی نیرویی دیگر و غیرارادی آنها را به انجام کارهای مختلف وا می دارد.
حال سوالی به مراتب مهم‌تر در ذهن افراد شکل می گیرد؛ واقعا چرا شاهد بروز این اختلال‌ها در افراد هستیم؟ چه چیزی باعث شده تا افراد تا این اندازه با خود درگیر باشند؟ در ادامه به شما می‌گوییم!
عوامل بروز شخصیت دوگانه
به عقیده بسیاری از روانشناسان، شخصیت دوگانه از همان دوران کودکی در افراد شکل می گیرد و عوامل مختلفی هم در شکل‌گیری آن نقش دارد. از جمله آنها عبارتند از:
ژنتیک:
ژنتیک و وجود سابقه بیماری‌های مشابه در اقوام و بستگان را باید یکی از عوامل شکل‌گیری شخصیت دوگانه در افراد دانست. در چنین مواردی؛ بروز سوءاستفاده‌های جنسی از فرد در زمان کودکی از جمله شایع‌ترین دلایلی‌ست که افراد را به سمت اختلال دوگانگی شخصیت سوق می‌دهد.
در بسیاری از کشورها نظیر آمریکا و درصد بالایی از کشورهای اروپایی، سوءاستفاده جنسی مهم ترین عامل بروز این اختلال شناسایی شده است.
عوامل محیطی:
افراد در سنین پایین رشد پیدا می‌کنند، تربیت شده و مغز آنها شکوفا میشود، ظهور این بیماری می تواند تمامی این موارد را تحت تاثیر قرار دهد. در این میان حضور والدینی که با مصرف الکل درگیر هستند، خشونت‌های خانوادگی دائمی و... را نیز باید از دیگر عوامل مهم بروز اختلال شخصیت دوگانه در افراد بدانید!
شاید شکل گیری این اختلال از دوران کودکی نشات گرفته باشد، اما می تواند در سنین بالاتر نمایان شود. درواقع هیچ محدودیت سنی برای نمایان شدن این اختلال درنظر گرفته نشده است!
اگر فکر می‌کنید برای شناخت اختلال هویت گسستگی نیاز به آموزش‌های بیشتری دارید، توصیه داریم به بخش آموزش روانشناسی فرادرس سری بزنید. زیرا به طور کامل و گسترده در این خصوص صحبت شده است.
چگونگی تشخیص اختلال چند شخصیتی در کودکان
گفتیم که این اختلال اغلب در دوران کودکی در افراد شکل می گیرد و با گذشت زمان بال و پر پیدا می‌کند. روانشناسان بر این باورند؛ علائم شخصیت دوگانه به مرور در کودکان رشد کرده و هر چقدر که سن آنها بالاتر می‌رود، بر میزان شدت آن می‌افزاید.
از همین‌رو؛ اگر بتوانید آن را در همان دوران کودکی شناسایی کرده و از طریق روانشناسی بالینی ارزیابی و درمان نمائید؛ بسیار از مشکلات دوران بزرگسالی برطرف خواهد شد.
اما چطور اختلال هویت گسستگی را تشخیص دهیم؟
- با مشاهده رویاها و خاطرات ناراحت کننده در کودکان
- وجود اضطراب بسیار زیاد در زمان‌هایی که یک حادثه ناگوار یا غم‌انگیز یادآوری میشود.
- ایجاد تغییر در وضعیت غذا، خواب و سایر فعالیت های کودک
تاکنون چنین علائمی را در کودک خود مشاهده کرده‌اید؟ فراموش نکنید که جدی نگرفتن این علائم می‌تواند آینده او را تحت تاثیر قرار دهد.
دلایل بروز دوگانگی شخصیت چیست؟
وقتی از اختلال شخصیت دوگانه صحبت می‌کنیم؛ بسیاری میپرسند؛ چرا چنین اختلالاتی افراد بروز پیدا می‌کند؟ خب ما در خصوص عوامل ظهور اختلال دوگانگی شخصیت صحبت کردیم. اما هرکدام از شخصیت ها در چه برهه ای از زمان نمایان میشود؟ آیا زمان و موقعیت مشخصی برای هرکدام وجود دارد؟
شاید جالب باشد اگر بدانید؛ هر کدام از شخصیت های موجود در یک شخص، وظیفه ایفای یک نقش بخصوص را برعهده دارند. درواقع این شخصیت ها کمک می‌کنند تا افراد با وضعیت‌های پیچیده زندگی خود راحت‌تر کنار بیایند. در مراحل اولیه، و زمانی که روانشناس در مرحله تشخیص بیماری قرار دارد، میانگین می تواند دو یا حتی چهار شخصیت متفاوت را در بیمار شناسایی کند. البته این امکان وجود دارد که در طول درمان، تعداد این شخصیت ها افزایش پیدا کرده و به سیزده تا پانزده عدد هم برسد. مواردی هم مشاهده شده که بیش از صد شخصیت متفاوت در افراد وجود داشته است. هر چند مسئله به هیچ عنوان معمولی نیست!
وجود محرک‌های محیطی و یا رویدادهای زندگی را باید از جمله عواملی بدانید که منجر به تغییر شخصیتی به شخصیت دیگر دانست!
چه تفاوتی میان اختلال دوگانگی شخصیت و اسکیزوفرنی وجود دارد؟
متاسفانه در بسیاری از مواقع زمانی که از اختلال شخصیت دوگانه صحبت می‌کنیم؛ افراد آن را با اختلال اسکیزوفرنی اشتباه میگیرند. این درحالی‌ست که تفاوتی به وسعت زمین و آسمان میان آنها وجود دارد.
اسکیزوفرنی که از آن تحت عنوان روان گسیختگی نیز یاد میشود، جزء اختلالات روانی بسیار خطرناک بوده که روان پریشی های مزمن، یکی از شاخصه های آن به حساب می‌اید. بارزترین نشانه هایی که درخصوص اسکیزوفرنی می توان نام برد؛ توهم و هذیان گفتن است! اسکیزوفرنی همان شنیدن یا دیدن چیزهای غیرواقعی‌ست و هذیان گفتن؛ فکر کردن و یا باور کردن چیزهای غیرمنطقی است.
حواستان باشد که مبتلایان به این اختلال دارای چندین شخصیت نیستند.
هیچ اهمیتی ندارد که افراد به کدام یک از این اختلال ها مبتلا هستند زیرا در هر صورت در معرض خطر خودکشی قرار دارند. هر چند که براساس تحقیقات انجام شده؛ این نوع از بیماران در مقایسه با سایر بیماران مبتلا به اختلالات روانی، آمار خودکشی بالاتری را از خود بروز داده‌اند.
توصیه داریم اگر با چنین افرادی برخورد داشته‌اید، حتما آنها را جهت مراجعه به روانشناس تشویق نمائید و چه بسا که همراه آنها باشید تا روند درمان در مسیر درستی قرار گیرد.
علائم و نشانه های اسکیزوفرنی
دوگانگی شخصیت رایج است؟
براساس آمار بدست آمده از تست های شخصیت شناسی چیزی حدود 0.01 تا 1 درصد افراد با اختلال چند شخصیتی دست و پنجه نرم می‌کنند. اگر بخواهیم معنای گسترده‌تری به اختلال دهیم باید بگوییم؛ یک سوم از افراد گاها با این احساس مواجه‌اند که در حال مشاهده خودشان در فیلم هستند. این بیماری در 7 درصد مبتلایان هنوز به مرحله تشخیص نرسیده است.
اختلال هویت گسستگی چه تاثیری بر زندگی دارد؟
تا زمانی که به اختلال شخصیت دوگانه مبتلا نباشید، نمیتوانید درک کنید که این بیماری تا چه اندازه می تواند زندگی مبتلایان را تحت تاثیر قرار دهد.
اغلب افراد مبتلا با زوال شخصیت مواجه می شوند. آنها همواره از احساس جدا بودن از بدن به واسطه تجربه خارج از بدن رنج میبرند. مسخ واقعیت می شوند و احساس غیرواقعی بودن دنیا، برقراری ارتباط با سایرین را برای آنها دشوار می کند.
فراموشی؛ شایع ترین نشانه‌ها و عوارضی‌ست که این دسته از افراد با آن درگیرند. آنها حتی شخصی ترین اطلاعات خود را به خاطر نمی‌آورند و این یکی از عذا‌ب‌آورترین اتفاقات است! آنها حتی در حین گفتگو نمیتوانند موضوع گفتگو را به یاد آورند. درحالیکه این اتفاق در عرض یک ثانیه رخ داده است.
تغییر مداوم هویت اجازه نمی دهد که افراد به طور قاطع بگویند چه کسی هستند، از همین‌رو احساس پریشانی به آنها دست می‌دهد. شخصی که توانایی تعریف دقیقی از چشم‌اندازهایش ندارد!
به راستی که چنین افرادی چه رنجی را متحمل می‌شوند! کمک به آنها می تواند یکی از بزرگ‌ترین مشکلات جامعه را برطرف نماید.
روش های درمانی شخصیت دوگانه
تاکنون با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که در علم و تکنولوژی رخ داده، هنوز هیچ درمان قطعی برای اختلال دوگانگی شخصیت به جهان معرفی نشده است! اما با این حال اگر بیمار متعهدانه در برنامه‌های درمانی خود حضور پیدا کند، نتیجه رضایت بخشی را دریافت خواهد کرد. از جمله بهترین روش‌هایی که در این راستا وجود دارد؛ هیپنوتیزم، روان درمانی و صحبت درمانی است. البته حرکت درمانی هم طی چند سال گذشته نتیجه‌بخش بوده است.
به هیچ عنوان به دنبال درمان‌های دارویی نباشید زیرا هیچ دارویی هنوز وجود ندارد. اصلی‌ترین بخش درمانی این اختلال بر رویکردهای روان‌شناختی بنا شده است.
این اختلال همانند سایر اختلالات موجود به واسطه عوارض و پیامدهایی که از خود به جای گذشته تنها طی فرآیندی مستمر و زمانبر نتایج خود را شکوفا می‌کند. چه بسا که در برخی موارد افراد نیاز دارند تا تمام عمر خود را تحت درمان باشند.
تاکنون تجربه‌ای از رویارویی با افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوگانه داشته‌اید؟ تاکنون احساس کرده‌اید که با چنین اختلالی درگیر هستید؟ اگر پاسخ مثبتی به این سوالات دارید، میتوانید تجاربتان را با ما به اشتراک بگذارید.
کلام آخر درباره اختلال شخصیت دوگانه
اختلال شخصیت دوگانه به هیچ عنوان مسئله پیش پا افتاده‌ای نیست که با یک الی دو جلسه مراجعه به روانشناس بتوانید از پس درمان آن برآیید. دوگانگی شخصیت اغلب تجربه‌های ناگواری را برای افراد رقم میزند. از جمله می توان به عدم یادآوری اتفاقات و حوادث اشاره کرد.
از طرفی تشخیص این اختلال به هیچ عنوان مسیر ساده‌ای ندارد و افراد غیرمتخصص تنها با مشاهده چندین علامت آن را به اختلال‌های دیگری ربط داده و حتی درمان‌های متفاوتی را برای آن درنظر میگیرند. که از جمله آنان می توان به اسکیزوفرنی اشاره کرد.
به همین دلیل با مراجعه به افراد متخصص و روانشناسان باتجربه و کاربلد هدف مشخصی از درمان را در پیش بگیرید. داشتن انسجام در پیدا کردن شخصیت‌ها مختلف و از هم گسیخته در افراد، یکی از مهم‌ترین وظایف این دسته از افراد، به حساب می‌اید.
اگر فکر می‌کنید چنین افرادی را می‌شناسید و یا فکر می‌کنید برای شناسایی به آموزش روانشناسی شخصیت احتیاج دارید، توصیه ما بر این است که حتما سری به مجموعه آموزش روانشناسی فرادرس بزنید. در این مجموعه تلاش تیم ما بر این است که به تحلیل رفتارهای افراد بپردازید و راهکارهای قابل قبولی را برای درمان آنها در پیش بگیرید.
با این حال اگر سوالی ذهن شما را به خود مشغول کرده توصیه داریم به بخش آموزش های تخصصی سایت فرادرس سری بزنید.
دیدگاه تان را بنویسید