تعیین پیش‌شرط برای بازگشت آمریکا به برجام/تکرار اشتباه

یک شبکه روسی در یادداشتی آورده است، تعیین پیش‌شرط برای بازگشت آمریکا به برجام، تکرار اشتباهات پیشین است و نتیجه آن عدم حصول توافق با ایران خواهد بود.

پایگاه اینترنتی شبکه «راشا تودی» در یادداشتی به قلم «اسکات ریتر» مأمور اطلاعاتی سابق آمریکا آورده است، اگر «جو بایدن » رئیس جمهور آمریکا به‌دنبال بازگشت به برجام است نباید برای آن پیش شرط تعیین کند.

ریتر در این یادداشت می‌نویسد، ایران زیر بار درخواست‌های غیر واقع‌بینانه و غیر منطقی دولت بایدن درخصوص بازگشت به برجام نخواهد رفت. بنابراین رئیس جمهور آمریکا باید با عمل‌گرایی و انعطاف‌پذیری پیش برود.

ریتر با اشاره به رأی اعتماد مجلس سنای آمریکا به «وندی شرمن» به‌عنوان قائم مقام وزارت امور خارجه نوشت، او با اجرای ژیمناستیک کلامی، از درخواست‌های فراحزبی درخصوص گسترش ابعاد برجام حمایت کرد. دولت بایدن در حال حاضر دامی برای خود پهن کرده که مشابه آن در دولت «باراک اوباما» رئیس جمهور اسبق آمریکا نیز مشاهده شد.

شرطی برای رفع تحریم‌ها

در ادامه این یادداشت آمده است، در سال ۲۰۱۴ دولت اوباما اصرار داشت ایران باید به‌عنوان پیش شرطی برای رفع تحریم‌ها، غنی‌سازی اورانیوم را به طور کامل متوقف کند. در نهایت ایران زیر بار نرفت و حتی ابعاد و ظرفیت غنی‌سازی بومی خود را نیز افزایش داد. اومابا خود را به انزوایی برد که تنها راه خروج از آن جنگی غیر قابل برد بود که عواقب ویرانگری برای غرب آسیا و اقتصاد جهانی داشت. در نهایت اوباما مجبور به عقب نشینی شد و غنی‌سازی محدود از سوی ایران را پذیرفت. این همان برجامی است که شرمن در آن نقش مهمی ایفا کرد.

ریتر می‌افزاید، به نظر می رسد دولت بایدن همان بحث‌های خط قرمز محور را درخصوص بازگشت به برجام پیش گرفته است. به این صورت که یا ایران باید پیش‌شرط‌های به‌اصطلاح بازگشت به برجام را بپذیرد یا هیچ توافقی رخ نخواهد داد. نتیجه چنین رویکردی از همین حالا مشخص است؛ هیچ توافقی صورت نخواهد گرفت.

پیشنهاد دولت بایدن برای پیوستن ایران به مذاکره مستقیم با آمریکا

وی در ادامه می‌نویسد، پیشنهاد دولت بایدن برای پیوستن ایران به مذاکره مستقیم با آمریکا و دیگر طرف‌های برجام با مخالفت تهران مواجه شد. تصمیم ایران برای رد چنین مذاکره‌ای این است که هیچ تضمینی وجود ندارد که گفت‌وگوها به برجام محدود شوند. ایران اعلام کرده حاضر به شرکت در مذاکراتی خواهد بود که بازگشت بی قید و شرط آمریکا به برجام و رفع تمامی تحریم‌ها را شامل شود. تهران نگران است، دولت بایدن و متحدان اروپایی‌اش از هرگونه دیدار رسمی، برای بازتعریف شروط بازگشت آمریکا به برجام استفاده کنند و به این شروط رسمیت ببخشند. پیشنهاد دولت بایدن یک تله بود اما ایرانی‌ها از پیش متوجه شده و آن را عقیم گذاشتند.

در این یادداشت آمده است، ایران توانست تلاش دیگر دولت بایدن برای اعمال شروطی جهت بازگشت به برجام از طریق شورای حکام را خنثی کند. آمریکا با همراهی انگلیس، آلمان و فرانسه قطعنامه‌ای را در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که برای ایران بسیار مهم بود. این قطعنامه پیشنهادی، نگرانی‌های «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس را در بیانیه‌ای به شورای حکام را منعکس می‌کرد.

نگرانی از تصمیم ایران درخصوص توقف اجرای پروتکل الحاقی

ریتر در یادداشت خود می‌نویسد، گروسی نگرانی از تصمیم ایران درخصوص توقف اجرای پروتکل الحاقی و توافقات پادمانی و همچنین پیدا شدن ذرات اورانیوم با تغییرات ایزوتوپی در ایران را اعلام کرده بود. آنچه ناگفته ماند این بود که تمام مسائل عنوان شده، در برجام لحاظ شده بود اما گروسی آن‌ها را در خارج از این چارچوب بیان کرد که از دید ایران سیاسی‌سازی مسائل کاملاً فنی بود. علاوه بر این، با تهدید پیش کشیدن این مسائل به صورت قطعنامه‌ای در شورای حکام، تهران بیم این را داشت که اقدامات آمریکا در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ تکرار شود. در آن زمان نیز نگرانی‌های فنی به مسائلی سیاسی بدل شد و به شورای امنیت سازمان ملل رسید.

وی می‌افزاید، قطعاً یکی از خواسته‌های اصلی ایران در برجام انتقال پرونده این کشور از شورای امنیت به شورای حکام آژانس بود. ایران در مواجهه با تکرار تاریخ، هشدار داد اگر شورای امنیت این قطعنامه را بپذیرد، تمام همکاری‌های برجامی با آژانس متوقف می‌شوند و این به منزله مرگ برجام خواهد بود. در نهایت انگلیس، آلمان و فرانسه با نظر به چنین واقعیتی، به حمایت از این قطعنامه آمریکایی خاتمه دادند.

ریتر در ادامه این یادداشت می‌نویسد، در حال حاضر ایران و آژانس به این توافق رسیده‌اند که زیرساخت مربوط به راستی‌آزمایی‌های مندرج در برجام در چارچوبی نظارتی پابرجا بماند و ایران درصورت رفع تحریم‌ها فوراً به پیروی از تعهدات برجامی بازگردد. سریع‌ترین راه برای رسیدن به این هدف، بازگشت بدون قید و شرط آمریکا به برجام است. در عین حال توافق ایران و آژانس سه ماهه بوده و پس از آن ایران به‌طور دائم نظارت‌های چارچوب‌های نظارتی تعلیق شده را به‌طور کامل متوقف می‌کند. ایران به روشنی اعلام کرده از خواسته‌های خود عقب‌نشینی نمی‌کند.

مطرح کردن پیش‌شرط‌های غیر واقع‌بینانه

در پایان این یادداشت آمده است، دولت بایدن همانند دولت اوباما، با مطرح کردن پیش‌شرط‌های غیر واقع‌بینانه خود را در گوشه‌ای منزوی کرده است. جلسه استماع رأی اعتماد شرمن بر این واقعیت تأکید داشت که هرگونه بازگشت به برجام به همین شکلی که دارد، مورد مخالفت کنگره آمریکا قرار خواهد گرفت. در نهایت، دولت بایدن با دو گزینه مواجه است؛ بر مواضع خود پافشاری کند و شاهد فروپاشی برجام باشد و خطر رویارویی با ایران افزایش یابد، یا اینکه دستوری اجرایی صادر کرده و آمریکا را بدون پیش‌شرط به برجام بازگرداند. این‌ها «حقایق میدانی» هستند و هیچ میزانی از «نوستالژی» نمی‌تواند آن‌ها را تغییر دهند.

دولت آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهداتش از این توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد. ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا به طور کامل تعهداتش در توافق هسته‌ای را اجرا کرد و به کشورهای اروپایی که وعده جبران آثار این خروج را می‌دادند برای عمل به تعهداتشان فرصت داد. یک‌سال بعد که دولت‌های اروپایی نتوانستند به وعده‌هایشان عمل کنند تهران اعلام کرد طبق مفاد مندرج در توافق هسته‌ای طی چند گام تعهداتش در توافق هسته‌ای را کاهش خواهد داد.

اکنون مقام‌های دولت بایدن اعلام کرده‌اند که قصد دارند آمریکا را به توافق هسته‌ای برجام بازگردانند. با وجود این، دولت جدید آمریکا هنوز ساز و کار خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای را مشخص نکرده است. اعضای تیم بایدن در اظهاراتی مبهم می‌گویند قصد دارند از بازگشت به برجام به عنوان مبنایی برای «قوی‌تر و طولانی‌تر کردن» توافق هسته‌ای استفاده کنند.

جمهوری اسلامی ایران تصریح کرده که با توجه به آنکه واشنگتن طرفی بوده که توافق را نقض کرده و کاهش تعهدات تهران در واکنش به اقدام غیرقانونی آمریکا انجام شده هر گامی از سوی تهران بعد از رفع تحریم‌ها صورت خواهد گرفت.

آذرماه امسال نیز مجلس شورای اسلامی طرح دوفوریتی اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران را تصویب و پس از تصویب آن در هیأت وزیران، جمهوری اسلامی هفته گذشته قصد خود برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت‌های فراتر از پادمان را در نامه‌ای به آژانس اطلاع داد که طبق برنامه از امروز اجرایی شد.

ایران و آژانس اتمی اخیراً تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به طور کامل متوقف شود و صرفا تعهدات پادمانی ایران اجرا می‌شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچگونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌شود.

منبع: رکنا