آیا بورس در دهه فجر مثبت می ‌شود؟

اهالی بورس باور های جالبی در خصوص بازار های مالی دارند. برخی از این باورها درست و برخی نادرست، برخی محبوب و پرطرفدار و برخی مهجور و نادرند. برخی از این باورها نیز به قدری نادرست و غیرمنطقی به نظر می‌رسند که بیشتر به خرافه می‌مانند تا واقعیت!

یکی از باورهای رایج و پرطرفدار بین اهالی بورس اعتقاد به مثبت شدن همیشگی بازار در ایام دهه فجر است. در این مطلب قصد داریم به بررسی این نظریه بپردازیم و میزان صحت و سقم آن را چه به‌لحاظ منطقی و چه به‌لحاظ آماری مورد بررسی قرار دهیم. اهالی بورس تهران معتقدند بازار سرمایه اغلب در بهمن ماه هر سال و به ویژه در جشن‌های دهه فجر، به‌صورت دستوری مثبت می‌شود و دلیل آن را نیاز دولت به نمایش رشد بورس در کارنامه اقتصادی خود می‌دانند. مستقل از اینکه دیدگاه فوق تا چه حد درست یا غلط است، نفس این نگاه که دولت، سازمان بورس، وزارت اقتصاد یا هر نهاد دیگری بتواند به‌صورت دستوری موجب مثبت شدن بورس بشود یک باور اشتباه و ناشی از عدم شناخت صحیح ساختار و عملکرد بازار است.

آیا بورس در دهه فجر مثبت می ‌شود؟

همان‌طور که دولت هرگز نمی‌تواند با صدور ابلاغیه به دفاتر اسناد رسمی، ایشان را ملزم به کنترل بازار ملک و رشد اجباری قیمت مسکن کند، به همین ترتیب در بازار سهام نیز دولت قادر به تحمیل سلیقه خود بر خواست و اراده خریدار و فروشنده نخواهد بود و آنها می‌توانند با استفاده از مکانیزم نرخ‌گذاری آزاد، با هر نرخی که بخواهند اقدام به تبادل سهام دلخواه خویش کنند.

در واقع تنها راه تئوریک برای آنکه دولت بتواند بازار سهام را به اجبار مثبت کند این است که با حراج مقادیر معتنابهی از بودجه دولتی، به ‌عنوان خریدار در ستون تقاضا بنشیند و سهام شرکت ‌های موثر بر بازار را در قیمت‌های بالاتر از ارزش واقعی آنها خریداری کند تا به این ترتیب موجبات رشد مصنوعی قیمت را فراهم آورد.

لا اقل در تمام دولت ‌هایی که در طول عمر بورسی ‌ام دیده ام هرگز هیچ دولتی با چنین اقتدار مالی که قادر به چنین حراج گسترده ‌ای باشد، بر سر کار نبوده است!

در ادامه سعی می‌کنیم بدون هیچ پیش نگرش مثبت یا منفی، به بررسی آماری این دیدگاه در خصوص ارتباط شاخص بورس و دهه فجر بپردازیم. در جدول میزان تغییرات شاخص کل بورس را طی ۱۰ سال اخیر یعنی از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۹ ملاحظه می‌کنید. تغییرات شاخص بورس را در دو حالت مختلف، یک‌بار صرفا در ایام دهه فجر و بار دیگر در کل بهمن ماه، مورد بررسی قرار داده‌ ایم.

پیش بینی بورس در ایام دهه فجر

جالب است که برخلاف انتظار عموم، هیچ ‌گونه رابطه معناداری بین ایام دهه فجر و روند مثبت و منفی بازار بورس مشاهده نمی‌شود! بازارهای مثبت و منفی تقریبا به‌طور مساوی و کاملا بدون ارتباط با ایام دهه فجر، مرتبا به‌وقوع پیوسته‌اند. حتی اگر بازه زمانی وسیع‌تری مانند بهمن ماه را موردنظر قرار دهیم، باز‌هم عدم همبستگی تقویمی با شاخص کل به‌وضوح قابل ملاحظه خواهد بود.

بنابراین مشخص می‌شود که این دیدگاه به‌رغم همه رواج و محبوبیتی که بین اهالی بازار دارد، اما هیچ‌گونه پایه و اساس درستی نداشته و چه به‌لحاظ آماری و چه به‌لحاظ منطقی کاملا مردود است. درواقع با نگاهی عمیق‌تر، آنچه که از این بررسی به‌دست می‌آید این است که وضعیت بازار در ایام دهه فجر، بیش از آنکه به هرچیز دیگری ربط داشته باشد، مرتبط با روند طبیعی بازار در همان دوران بوده است. بنابراین برای پیش بینی وضعیت بورس در ایام دهه فجر، اهمیت روند جاری و بلندمدت بازار به مراتب بیشتر از گمانه‌های نادرست فوق خواهد بود.

منبع: دنیای اقتصاد