آسانسور چیست؟ آشنایی با انواع آسانسور
آسانسور دقیقا چیست؟ آسانسور وسیله ای الکترومکانیکی است. در ابتدای اختراع آسانسور به شکل امروزی، بیشتر قطعات و لوازم آسانسور ها مکانیکی و…
مقدمه
آسانسور چیست؟ امروزه کمتر کسی را می توان یافت که با انواع آسانسور، پله برقی و بالابر ها آشنایی نداشته باشد. زیرا در اکثر پروژه های ساختمانی با ارتفاع بیشتر از 3 طبقه، از آسانسور استفاده می شود. از زمان پیدایش و اختراع آسانسور ( elevator ) یا همان بالابر ، استفاده از این اختراع بشری در اکثر پروژه های مسکونی، اداری، تجاری و غیره دیده می شود. اما لازم است که بدانید انواع آسانسور ها از قطعات و اجزای مختلفی تشکیل شده اند. پیشنهاد می کنیم که در ادامه این مقاله با ما در نصب آسانسور در کرج همراه باشید.
طبعا عملکرد سیستم وار و مجموعه ی اجزای آسانسور ها نیازمند بررسی ، سرویس ، نگه داری و در مواردی تعمیر نیز می باشد. اما برای امور فوق بایستی به کجا مراجعه کنیم؟
در این مقاله قصد داریم تا به صورت کاملا تخصصی و جامع به بررسی برخی سوالات در این زمینه بپردازیم. آسانسور چیست؟ تاریخچه آن مربوط به چه زمانی است؟ چه کاربرد هایی دارد و انواع آسانسور یا بالابر ها ( کششی ، هیدرولیکی ، وینچی ) در چه پروژه هایی مورد استفاده قرار می گیرد؟ در ادامه این مقاله برای دریافت هر یک از پرسش های فوق با ما در آکام شایا البرز همراه باشید.
آسانسور یا بالابر چیست؟
همه ما حداقل یک بار در فضا های مختلف از آسانسور برای جا به جا شدن بین طبقات استفاده کرده ایم. آسانسور ها در انواع مختلفی وجود دارند. اما اجازه دهید تا قبل از بررسی تخصصی آسانسور و بالابر ها مقدمه ی کوتاهی در خصوص این ماشین مکانیکی ارائه دهیم. آسانسور که تلفظ واژه فرانسوی آن یعنی (ascenseur) می باشد با نام های دیگری نیز شناخه می شود.
برای مثال:
- elevator
- بالابَر
- آسان بر
- و غیره.
این ابزار مکانیکی در واقع اتاقک متحرکی است که به وسیلهٔ آن می توان بین طبقات مختلف یک ساختمان به صورت عمودی جا به جا شد. به عبارت دیگر آسانسور یکی از تجهیزات حمل و نقل عمودی است که جابجایی مردم یا کالا بین طبقات را تسهیل می بخشد. آسانسور و بالابر ها به صورت کلی به دو دسته آسانسور های باری و مسافر بری تقسیم می شوند. طبق اطلاعات موجود می توان اذعان داشت که استفاده از آسانسور های مسافربری و باری به قرون وسطی در استحکامات نظامی بر می گردد، که جهت جا به جایی آن از نیروی انسان یا حیوانات اهلی استفاده می گردیده است.
تاریخچه استفاده از آسانسور
در خصوص تاریخچه استفاده از آسانسور ها باید اشاه کنیم که آسانسور یا بالابر یکی از ابتدایی ترین و البته قدیمی ترین ماشین های ساخت بشر می باشد. البته اطلاعات کاملا دقیق و موثقی در خصوص زمان پیدایش و اختراع آسانسور در دسترس نمی باشد. اما با نگاهی به ادوار گذشته و معماری با شکوه باستانی منطقی است اگر فکر کنیم که معماران آن زمان از ماشین های دست ساخت و بالابر ها برای انتقال و جا به جایی مواد و مصالح ساختمانی استفاده می کرده اند.
آسانسور در متون تاریخی
در متون مختلف تاریخی اشاره هایی به ماشین و ابزار هایی مشابه آسانسور و بالابر شده است. ناصرالدین شاه در سفرنامه فرنگ خویش در تعریف و توصیف آسانسور می گوید: رفتیم به مریض خانه سنت توماس ، از مرتبه های زیر اسبابی دارند که ناخوش را روی تخت گذاشته از توی اتاق زیر می کشند به مرتبه بالا می برند. بسیار تماشا داشت که ناخوش حرکت نکند.
اما قدیمی ترین نشانه ها در خصوص استفاده از بالابر در دانشنامه بریتانیکا آمده که ویتروس، معمار رومی، ۲۶ سال قبل از میلاد در نوشته های خود از وسایلی نام برده است که ۲۳۶ سال قبل از میلاد در جا به جایی وسایل در بنا ها استفاده می شده است. اما در اینجا بایستی به تاریخچه مشهود استفاده و اختراع آسانسور در ادوار متاخر تر اشاره کنیم. اما قطعا تاریخچه و افتخار اولین آسانسور های باری قرقره ای مربوط به همان زمان است. که این اختراع بشر با یک حرکت تکاملی دراز مدت، مسیر های دشوار رشد دانش علمی و فنی و تجربیات در این زمینه به صورتی مداوم تاکنون طی کرده است.
توسعه و پیشرفت آسانسور و مخترع آن
قطعا اولین جرقه استفاده از ماشین و یا ابزاری که بتوان با استفاده از آن افراد یا مصالح را در مسیر های عمودی و در ارتفاعات جا به جا کرد در ذهن نیاکان ما ایجاد شده است. کمااین که ایشان نیز در صنعت ساخت و ساز خود در عهد باستان قطعا از وسایلی جهت آسایش و بهبود عملکردی خود استفاده کرده اند. اما در خصوص توسعه و پیشرفت آسانسور ها به شکل امروزین باید اشاره کنیم که هم زمان با توسعه تمدن و با رشد اقتصادی و توسعه فنی و علمی کشور ها و با همکاری فنی با یکدیگر، دانش فنی سیستم های حمل و نقل عمودی نیز توسعه سریعی یافته است.
پایه‌گذار علمی و طراح آسانسور های امروزی، دانشمند و ریاضی دان بزرگ، آتوود است. ماشین آتوود عبارت است از دو وزنه ای که با یک نخ به یکدیگر مربوط می شوند و روی فلکه ای، وزنه های فوق به بالا و پایین حرکت می کنند. همچنین در خصوص مخترع آسانسور یا بالابر های امروزی باید به مکانیک آمریکایی به نام الیشا اوتیس اشاره کنیم. الیشا ایمنی را در بالابر با به‌کارگیری چرخی ضامن دار که در صورت پاره شدن طناب، اندکی پس از سقوط بالابر را متوقف می کرد، فراهم کرد. این اختراع که در سال ۱۸۵۴ در نمایشگاهی در نیویورک پرده برداری شد، مقدمه ای برای کاربرد گستردهٔ بالابر بود.
آسانسور چیست؟
در قسمت های قبلی تا حدودی با تاریخچه و واژه شناسی آسانسور آشنا شدید. اما سوال مهم این است که آسانسور دقیقا چیست؟ آسانسور وسیله ای الکترومکانیکی است. در ابتدای اختراع آسانسور به شکل امروزی، بیشتر قطعات و لوازم آسانسور ها مکانیکی و الکتریکی بود. ولی با پیشرفت علوم در حوزه الکترونیک و همچنین ورود حوزه علوم هوش مصنوعی به صنعت این وسیله نیز تکامل یافته و به عنوان یک وسیله کاملاً کاربردی با حوزه سطح دسترسی کاملاً گسترده در بین جوامع شهری قرار گرفته است.
شاید آسانسور یا بالابر در زمان پیدایش خود یک ماشین ساده و با چند جزء ساده بوده باشد. اما امروزه این ماشین و ابزار مکانیکی در برج ها، آسمان خراش ها و برای حمل بار های سنگین و چند صد تنی کاربرد دارد. بنابراین لازم است تا در طراحی این ماشین از علوم مختلفی استفاده شود تا حسن ساخت و ایمنی آن تضمین شود. طراحی و نصب آسانسور در کرج امروزی وابسته به علوم مختلفی می باشد.
برای مثال:
- مکانیک
- برق
- الکترونیک
- معماری
- صنایع
- و غیره.
بنابراین هیچگاه یک متخصص به تنهایی قادر نخواهد بود که یک آسانسور را به تنهایی و با تکیه بر یکی از شاخه های علوم طراحی نماید. تا قبل از دهه ۱۹۹۰، عمده اموزش ها در این صنعت به صورت اموزش های محدود و استاد و شاگردی و صرفاً در کارخانه های بزرگ آسانسور سازی معمول بود. به همین سبب آموزش در این صنعت محدود و پنهان بود.
نحوه کارکرد آسانسور
همانطور که اشاره کردیم آسانسور ها یا همان بالابر ها ماشین هایی مکانیکی برای انتقال بار در مسیر های عمودی استفاده می شود. در خصوص نحوه کارکرد آسانسور باید اشاره کنیم که آسانسور ها در انواع مختلفی موجود می باشند:
- آسانسور کششی
- آسانسور هیدرولیکی
- آسانسور وینچی
- آسانسور مغناطیسی
- آسانسور کارگاهی
- آسانسور مسکونی یا ساختمانی
- آسانسور شیشه ای
- آسانسور کابلی
- آسانسور باری
- آسانسور خودروبر
- انواع بالابر ها
- و غیره.
نحوه کارکرد آسانسور بسته به نوع آن متفاوت می باشد. به طور کلی حرکت آسانسور عموماً به کمک موتور های الکتریکی که باعث حرکت عمودی کابین می شوند. این موتور ها بسته به نوع آسانسور با کمک کابل های کشش و سیستم متقابل وزن؛ مانند یک بالابر معمولی کار جابجایی را انجام می دهند. یا با پمپ هیدرولیک میزان مایعات را برای بالا بردن در یک پیستون استوانه ای جک مانند تزریق و کنترل می کنند. اما برای درک بهتر موضوع اجازه دهید نحوه کارکرد آسانسور ها را به تفکیک هر نوع آسانسور بپردازیم.
آسانسور کششی
همانطور که اشاره کردیم آسانسور ها در انواع مختلفی وجود دارند. طبیعتا نحوه کارکرد هر آسانسور با نوع دیگر تفاوت هایی دارد. یکی از انواع آسانسور های امروزی؛ آسانسور کششی می باشد. نیروی محرکه در این نوع آسانسور ها از یک موتور الکتریکی که اکثراً در بالای چاه آسانسور و در برخی طراحی ها در پایین کنار چاهک و در محلی به نام موتورخانه نصب گردیده، تأمین می شود.
بر روی فلکه این موتور تعدادی کابل فولادی یا سیم بکسل وجود دارد که از یک سمت به کابین آسانسور و از سمت دیگر به وزنه های آسانسور که درون قابی فلزی به نام قاب وزنه قرار دارند، متصل است. جنس این وزنه ها معمولاً از چدن یا بتن است. وزن این وزنه ها به اندازه وزن کابین به علاوه نصف ظرفیت کابین است. دلیل قرار دادن وزنه در سیستم آسانسور کمک به بالا بردن آسانسور است. در غیر این صورت برای این کار باید موتورهای بسیار قوی با کیلو وات بالا استفاده کرد.
نحوه کارکرد آسانسور کششی
اساس کار آسانسور های کششی بر اساس نیروی اصطکاک بین سیم بکسل ها و فلکه کشش موتور است. در داخل فریم وزنه به اندازه وزن کابین به اضافه نصف ظرفیت کابین وزنه وجود دارد. برای مثال اگر ظرفیت کابین ۹۰۰ کیلوگرم باشد (یعنی آسانسور نفربر ۱۲ نفره چون متوسط وزن هر نفر ۷۵ کیلوگرم است) به اندازه ۴۵۰ کیلوگرم باضافه وزن کابین در کادر وزنه، وزنه وجود دارد.
با کمک این وزنه، نیروی کشش لازم برای حرکت کابین کاهش می یابد چرا که در صورت رعایت کردن ظرفیت کابین، اختلاف وزن بین کادر وزنه و کابین تحت هر شرایطی از نصف ظرفیت کابین بیشتر نخواهد شد و در حرکت به سمت بالا یا پایین سیستم کشش آسانسور حداکثر برای جابه جایی جرمی به اندازه نصف ظرفیت کابین توان مصرف خواهد کرد.
آسانسور هیدرولیکی
یکی دیگر از انواع رایج آسانسور ها آسانسور های هیدرولیکی می باشند. آسانسور های هیدرولیک با موتور الکتریکی و پمپ فشار روغن و جک هیدرولیک کار می کنند. استفاده از آسانسور های هیدرولیکی برای سازه های کمتر از 5 طبقه کاربرد بیشتری دارد. آسانسور های هیدرولیکی نسبت به نوع آسانسور های کششی مزیت های بیشتری دارند.
برای مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نرمی حرکت در استارت اولیه
- خرابی و استهلاک بسیار کم
- سهولت در عیب یابی و تعمیر
- ایجاد آسانسور های زیبا و شیشه ای به دلیل حذف کادر وزنه و سیم بکسل
- احتیاج به سازه سبک
- عدم نیاز به موتور خانه در پشت بام
- ایجاد آسانسور های باربر و سنگین با تناژ بالا
- زیبایی بام خانه
- تراز شدن دقیق آن در طبقات
- قیمت مناسب
- و غیره.
اما علی رغم مزیت های ویژه ای که آسانسور های هیدرولیکی دارد، اسفاده از این نوع آسانسور با محدودیت هایی نیز همراه است. از محدودیت های استفاده از این نوع آسانسور ها می‌توان به محدودیت در ارتفاع و کندی نسبی سرعت آن ها و تنها قرار گیری در چاهک را اشاره کرد. البته امروزه با استفاده از درایو و سیستم خنک کننده می توان به سرعت ۱ متر به صورت معمول دست یافت.
آسانسور هیدرولیکی چگونه کار می کند؟
آسانسور های کششی و هیدرولیکی عموما تفاوت هایی با هم دارند. در آسانسور های هیدرولیکی به دلیل عدم وجود کادر وزنه و نیاز به جابه جایی تمام کابین و مسافران توسط جک هیدرولیکی، نیاز به موتور های قوی تری هست. در این آسانسور ها یک موتور سه فاز غوطه ور در روغن به همراه یک شیر الکتریکی مخصوص که اصطلاحاً پاور یونیت نامیده می شوند وظیفه تأمین فشار روغن برای جک هیدرولیک را داراست. برای راه اندازی موتور به خاطر وجود موتور های قوی تر در صورت استفاده از درایو یا سافت استارتر نیاز به هزینه بسیار بالاتری است.
لذا معمولاً برای شروع به کار موتور پمپ هیدرولیک از سیستم رایج ستاره - مثلث استفاده می شود. اما این موتور و فشار تنها در حرکت به سمت بالا مورد نیاز است و برای حرکت کابین به سمت پایین نیازی به روشن کردن موتور و مصرف توان نیست. و تنها با باز کردن یک شیر و خالی کردن روغن جک کابین به آرامی به سمت پایین حرکت می کند. به عبارت دیگر یک سیستم هیدرولیک تنها در نیمی از مسافت حرکتی خود (تنها به سمت بالا) خود توان قابل ملاحظه ای مصرف می کند و در نیمه دیگر (تنها به سمت پایین) از نیروی گرانش استفاده می کند.
کاربرد های آسانسور های هیدرولیک
نکته قابل توجه در خصوص این آسانسور ها این است که آسانسور های هیدرولیک، تنها برای حمل مسافر کاربرد نداشته و برای بالابری بارهای سنگین نیز کاربرد به سزایی دارد. انواع آسانسور های حمل بار شامل آسانسور خودروبر قیچی، آسانسور خودروبر، و بالابر کارگاهی را شامل می شود که عموما از نیروی هیدرولیک برای بالابری استفاده می کنند. هم چنین، آسانسور های هیدرولیک مناسب ترین وسیله برای پارکینگ های نیمه مکانیزه به شمار می رود و از بالابر های هیدرولیک در پارکینگ های تمام مکانیزه استفاده می شود. که در این صورت، وظیفه جابجایی خودرو در راستای عمودی را به عهده دارد.
از مزایای آسانسور های هیدرولیک می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- نیروی کم
- قدرت زیاد
- عدم نیاز به سقف چاه مستحکم
- عدم نیاز به فضای موتورخانه در بالای چاه آسانسور
- ایمنی بیشتر در هنگام وقوع زلزله
- نرمی حرکت
- دقت در توقف
- توانایی بالا بردن بارهای سنگین
- و غیره.
آسانسور های وینچی
یکی دیگر از انواع آسانسور ، آسانسور یا بالابر های وینچی می باشد. وینچی نوعی آسانسور است که با زنجیر یا طناب فولادی آویزان شده و نیروی رانش به طریقی به غیر از اصطکاک به آن وارد می شود. در این نوع آسانسورها قاب وزنه وجود ندارد. عملکرد آسانسور وینچی با استفاده از زنجیر و با نیروی برق می باشد.
کشش برای حرکت کابین این آسانسور، از زنجیر و یا طناب فولادی استفاده می شود. که به صورت معلق و با نیروی رانش به حرکت در می‌آید. آسانسور های وینچی تفاوت جالبی با سایر آسانسورها دارد. این تفاوت آن است که این نوع آسانسور وزنه و قاب ندارد. از آسانسور وینچی در فروشگاه های بزرگ و ساختمان‌های مرتفع استفاده می شود.
از مهم ترین ویژگی‌های فنی آسانسور وینچی باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- دارای تابلو فرمان و رله کنتاکتوری سازگار با کارکرد سیستم
- امکان طراحی برای مسیرهای زیاد
- استفاده کمتر از گیربکس
- برخورداری از سیستم تنظیم سرعت
- برخورداری از سنسور نوری برای شناسایی اجسام
- استفاده از برق تک فاز
- و غیره.
نحوه کارکرد آسانسور وینچی
در آسانسور وینچی مدت زمان ایستادن و ساکن بودن آن به سیستم ترمز بستگی دار. سیستم ترمز به صورت لنت است و وظیفه دارد تا موتور را از انجام حرکت باز دارد. موتور آسانسور وینچی معمولا روی زمین قرار گرفته و با توجه به بار و ظرفیت وسایل و افراد، با استفاده از یک قرقره در محور عمودی جابه جا می شود. برق آسانسور وینچی معمولا تک فاز و سه فاز است. در این مدل آسانسور با بهره گیری از گیربکس، گشتاور تولید شده از موتور را می توان تقویت کرد تا کابین راحت تر جابه شود. در آسانسور وینچی همانطور که گفته شد وزنه وجود ندارد.
اما سایر قطعات به شرح ذیل هستند:
- زنجیر یا سیم بکسل
- گیربکس
- جعبه نگهدارنده
- پایه
- موتور الکتریکی
- باکت و یل
- ریموت جهت کنترل از راه دور کارکرد آسانسور
- و غیره.
آسانسورهای مغناطیسی
نوع دیگر بالابر ها، آسانسور های مغناطیسی می باشد. در این آسانسورها ریل ها و تجهیزات متصل شده روی دیوار چاه آسانسور با مغناطیس دائم نقش استاتور موتور و کابین آسانسور نقش روتور را ایفا می کنند. با اتصال جریان برق به استاتور، میدان مغناطیسی ایجاد و به روتور القا می گردد. میدان مغناطیسی ایجاد شده در نقاطی قطع و با القای جریان برق به وسیلهٔ سیم پیچ های استاتور، سیم پیچ های تعبیه شده روی روتور باردار شده و کابین به حرکت در می آید.
بنابراین در این آسانسور ها اجزایی نظیر وزنه تعادل، کابل فولادی، موتورخانه و غیره وجود نخواهد داشت. نکته قابل توجه در خصوص آسانسور های مغناطیسی این است که آسانسورهای مغناطیسی بسیار ایمن تر از آسانسور های معمولی بوده اما از لحاظ قیمتی بسیار گران تر می باشند. در واقع می توان اذعان داشت که مهم ترین عیب آسانسور های مغناطیسی قیمت بالای آن ها می باشد.
آسانسور های کارگاهی
آسانسورهای کارگاهی مکمل و تسریع کننده برج سازی و سازه های بلند مرتبه هستند. این آسانسور ها قادرند از شروع کار توسط خودشان مونتاژ و با سازه ساختمان ارتفاع بگیرند. این آسانسور ها قابلیت کار تا ارتفاع ۵۰۰ متر و بالاتر را داشته و در ظرفیت های مختلفی تولید می شوند.
برای مثال:
- ۱تن
- ۱٫۵تن
- ۲تن
در ساختمان های بلند مرتبه جهت انتقال نفرات و مصالح بعد از اتمام سازه ساختمان و از ابتدای شروع کار در ساختمان از آسانسور های ویژه بار و نفر استفاده می گردد. آسانسور های کارگاهی در انتقال پرسنل کارگاه و لوازم و مصالح به طبقات بسیار مؤثر بوده و موجب تسریع عملیات ساختمانی می گردند. اما حالا که مفصلا با انواع آسانسور آشنا شدید، اجازه دهید کمی هم به تاریخچه آسانسور بپردازیم.
تخصص های مرتبط به صنعت آسانسور
صنعت آسانسور یک صنعت مهم و البته پیچیده در جهان می باشد. شاید با شنیدن نام آسانسور تنها مسئله جابه جایی بین طبقات در ذهن شما تداعی شود. اما لازم است بدانید که تخصص های زیادی به حوزه آسانسور مرتبط می شود.
برای مثال تخصص های همچون:
- طراحی آسانسور
- نصب آسانسور
- تعمیر آسانسور
- عیب یابی آسانسور
- سرویس آسانسور
- نگهداری آسانسور
- تعویض قطعات آسانسور
- تعمیر قطعات آسانسور
- و غیره.
تاریخچه اتحادیه آسانسور و پله برقی انگستان
همانطور که در قسمت قبلی اشاره کردیم تا قبل از دهه 1990 عمده آموزش ها در خصوص آسانسور محدود به کارخانه ها می شد. اما همزمان با عصر مدرنیته در اروپا و رشد صنعت ساختمان سازی نیاز به ساخت و ساز و موارد دیگر موجب شد تا نیاز به ایجاد یک اتحادیه به وضوح احساس می شد.
برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ میلادی اتحادیه آسانسور و پله برقی انگلستان (LEIA) با همکاری پروفسور یانوفسکی و پروفسور جینا بارنی اقدام به برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت ماژولاری در انگلستان نمود که بیشتر مورد استفاده نصابان و متخصصان این کشور بود. در ادامه این اتحادیه با همکاری دانشگاه نورث همپتون انگلستان دوره های دانشگاهی این رشته را در مقطع کاردانی و کارشناسی آغاز نمود. اولین دوره این مقاطع در سال ۱۹۹۸ در نورث همپتون انگلستان با هدایت اعضای هیئت علمی دانشکده مهندسی مکانیک و علوم کاربردی آغاز شد.
یعنی:
- جانات آدامز
- برایان واتز
- استفان کازمارسیزیک
از سال ۲۰۰۰ به بعد مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی تحت عنوان elevator and escalator engineering آغاز گشت.
سابقه استفاده از آسانسور و بالابر در ایران
در پاسخ به سوال آسانسور چیست؟ در قسمت های قبلی مفصلا در خصوص تاریخچه پیدایش آسانسور و انواع رایج آن صحبت کردیم. اما اگر برای شما سوال است که آسانسور چه زمانی وارد ایران شده است، باید اشاره کنیم که صنعت آسانسور ایران قدمتی هشتاد ساله دارد. البته اگر گفته های بدون مدرک در مورد نصب آسانسور در کاخ گلستان توسط ناصر الدین شاه را نادیده بگیریم، اولین آسانسور ها (اثری از آن ها به جا نیست) در پالایشگاه آبادان در دوران حکومت احمد شاه قاجار نصب شده است.
پیشنهاد می شود: نصب پله برقی در کرج؛ انواع پله برقی و آشنایی با نحوه کارکرد آن ها
اما آنچه مسلم و قابل بررسی است اولین آسانسورها در ساختمان هایی که در زمان پهلوی اول ساخته شده است نصب شده و در ساختمان های اطراف میدان امام خمینی (میدان سپه سابق) مثل باشگاه افسران ستاد ارتش، کتابخانه ملی آثار آن وجود دارد. بسیاری از آن ها توسط کارشناسان خارجی و به کمک نسل اول متخصصین صنعت آسانسور ایران نصب و راه اندازی شده است.
با توجه به این که استفاده از طبقات بیشتر از 2 در نظام معماری و ساختمان سازی ایران بعد از دوره پهلوی و به تقلید از معماری غرب رایج شده است، بنابراین منطقی است اگر بگوییم که در این دوره با توجه به ارتفاع گیری ساختمان ها، نیاز به استفاده از آسانسور و بالابر احساس می شده است. بنابراین می توان دوران رشد صنعت آسانسور ایران را از سال ۱۳۳۵ به بعد باید نام گذاری کرد.
فروش و نصب آسانسور در ایران در سال های اولیه
گفتیم که دوران رشد صنعت آسانسور در ایران مربوط به دوره پهلوی دوم و بعد از سال های 1335 بوده است. ابتدا آسانسور ها کامل و بسته بندی شده از خارج از کشور به ایران وارد شده است. اما به تدریج شرکت های ایرانی فروش و نصب آسانسور در ایران به وجود می آیند. در سال ۱۳۴۵ اولین کارگاه تولید درب و کابین توسط اوکسن الکسانی با کپی برداری از روی درب و کابین های شرکت های اروپایی به وجود آمده است. در ادامه به روند دوره اوج صنعت آسانسور در ایران می پردازیم.
رویداد های مهم:
- سال 1345 : برنامه ریزی برای ساخت اولین کارخانه آسانسور سازی در طرح های وزارت مسکن و شهر سازی
- سال 1350 : کلنگ ساخت اولین کارخانه آسانسور سازی ایران با نام ایران شیندلر در شهر صنعتی البرز قزوین
- سال 1353 : بهره برداری این کارخانه با ظرفیت اولیه تولید چهارصد دستگاه آسانسور تحت لیسانس شیندلر سوئیس
- سال 1353 : شروع به کار اولین کارخانه ساخت قطعات آسانسور تسلا
- سال 1354 : تاسیس کارخانه آسانسور و پله برقی در ابهر
- سال 1354 : شرکت اوتیس آمریکا خرید زمینی در شهر صنعتی ساوه و برنامه‌ریزی برای تأسیس کارخانه
- سال 1355 : تاسیس کارخانه امباربا در شهر صنعتی رشت تحت لیسانس امباربا اسپانیا
- تا سال 1357 : شرکت های تولیدی ، نصب و فروش آسانسور
- و غیره.
در سال 1350 به طور همزمان با بهره برداری از کارخانه آسانسور سازی در شهرک صنعتی البرز قزوین، این کارخانه جهت پرورش نیروی متخصص در نصب آسانسور های خود مبادرت به برگزاری دوره های کامل آموزشی تئوری و عملی نصب آسانسور می نماید. در هر دوره حدود ۲۰ نفر تکنسین موفق به کسب مدرک مهارت نصب می شوند و این دوره ها از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ ادامه داشت و امروز دانش آموختگان آن دوره‌ها زبده‌ترین و کارآمدترین افراد در صنعت آسانسور در ایران می باشند.
صنعت آسانسور در ایران پس از انقلاب اسلامی
تا قبل از به ثمر رسیدن انقلاب و ضعیت صنعت آسانسور ایران به شرح فوق بود. اما همزمان با وقوع انقلاب اسلامی ایران به دلیل شرایط سیاسی به وجود آمده در کشور کارشناسان خارجی از ایران رفته و ایران تحریم اقتصادی و واردات قطع می شود.
از مهم ترین رویداد های صنعت آسانسور ایران بعد از انقلاب عبارتند از:
- دولتی شدن شرکت ایران شیندلر و اداره توسط وزارت مسکن و شهرسازی
- تعطیلی شرکت آسانسور و پله برقی ایران به دلیل عدم ورود آسانسور از خارج
- نیمه کاره ماندن پروژه اوتیس آمریکا
- مصادره شدن زمین شرکت اوتیس در شهر صنعتی ساوه و اداره توسط وزارت بازرگانی
- اداره شرکت ایران امباربا توسط بانک صنعت و معدن
صنعت آسانسور در ایران با شروع جنگ
پس از انقلاب در سال 1359 جنگ ایران و عراق آغاز می شود و عملاً آپارتمان سازی به جز در موارد ضروری تعطیل می شود. در نتیجه آسانسور ایران رو به رکود می رود. در این دوره بیشتر شرکت های موجود اقدام به تولید قطعات آسانسور می کنند. اما بلافاصله پس از پایان جنگ در سال 1367 صنعت ساختمان در ایران شروع به رشد کرده و به این دلیل صنعت آسانسور ایران نیز به حرکت در می آید. اما این بار به تنهایی و بدون سرمایه گذاری شرکت های بزرگ خارجی. البه لازم به ذکر است که شرکت ایران شیندلر هنوز تحت لیسانس شیندلر سوئیس فعال می باشد.
نکات مهم
در این مقاله به بررسی مفصل انواع آسانسور ها، کابرد و تاریخچه آن پرداختیم. اما بد نیست در اینجا به برخی از مهم ترین نکات در خصوص نصب و طراحی این آسانسور ها نیز اشاره کنیم. از مهم ترین نکاتی که قبل از طراحی و نصب آسانسور می بایست به آن توجه شود، عبارتند از:
- میزان ظرفیت کابین آسانسور
- نوع تابلو فرمان آسانسور
- نوع درب کابین
- ابعاد چاه آسانسور
- نوع موتور آسانسور
- نوع سیم بکسل های آسانسور
- ریلهای راهنمای آسانسور
- نوع محیط کاربری آسانسور
- نوع کاربردی آسانسور که اداری، تجاری یا مسکونی است
- نوع هواکش استفاده شده در سیستم آسانسور با توجه به موتور خانه
- و غیره.
سخن آخر
با توجه به این که هم اکنون استفاده از انواع آسانسور ها در پروژه های مختلف تجاری، اداری، مسکونی و غیره رایج بوده و موضوعاتی همچون نصب و راه اندازی ، سرویس و نگه داری ، تعمیر مطرح می شود، لذا تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به صورت مفصل، کامل و جامع به بررسی آسانسور، انواع، نحوه کارکرد، تاریخچه و سابقه آن در ایران بپردازیم. امید است که توانسته باشیم یک مقاله و راهنمای کامل و جامع برای شما عزیزان و فعالان صنعت آسانسور و فعالان صنعت ساختمان ایجاد کرده باشیم.
پیشنهاد می شود: نصب پله برقی در کرج؛ انواع پله برقی خانگی
در آخر لازم است که متذکر شویم که همواره می توانید برای اطلاع از قیمت نصب ، راه اندازی ، سرویس ، نگه داری و تعمیر انواع آسانسور ، بالابر و پله برقی در استان البرز ( کرج ، محمد شهر ، نظرآباد ، هشتگرد و غیره ) با متخصصین ما در آکام شایا البرز تماس حاصل بفرمایید. پیشنهاد می شود که برای کسب اطلاعات تخصصی تر در خصوص هر یکی از انواع آسانسور ها و موارد دیگر مقالات دیگر ما را مطالعه بفرمایید.
از این که تا پایان مقاله معرفی انواع آسانسور ها با ما همراه بودید، از شما سپاس گزاریم. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع آسانسور ها، نحوه سرویس ، نگه داری ، تعمیر ، نصب و راه اندازی آسانسور به سایر مقالات ما در شرکت آسانسور و پله برقی آکام شایا البرز رجوع کنید. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
دیدگاه تان را بنویسید