اعمال شب بیست و هفتم ماه رمضان
پس از گذشت 26 روز از ماه مبارک رمضان ، و پشت سر گذاشتن لیالی قدر، یکی از مهترین شب ها که بر فضیلت این ماه می افزاید شب بیست و هفتم ماه رمضان است. در بسیاری از روایات تاریخی درخصوص این شب اعمالی همانند شب های احیاء و شب زنده داری داریم، که این شب را هم راستای شب قدر می دانند. به همین منظور شما می توانید در زیر درباره این شب بیشتر بخوانید.
***اعمال شب بیست و هفتم ماه رمضان
1) غسل
2) از امام علی علیهالسلام روایت شده است:
«أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنْ فَضْلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ عَنْ فَضْلِ الصَّلَاةِ فِیهِ فَقَالَ مَنْ صَلَّى فِی اللَّیْلَةِ سَبْعٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ-أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ بِفَاتِحَةِ الْکِتَابِ مَرَّةً وَ تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ - فَإِنْ لَمْ یَحْفَظْ تَبَارَکَ فَخَمْسٌ وَ عِشْرُونَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ - غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ لِوَالِدَیْه؛» از فضایل ماه رمضان فضایل نماز در آن از ایشان سوال شد. ایشان فرمودند: هر کس در شب بیست و هفتم ماه رمضان چهار رکعت نماز بخواند به این صورت؛ سوره حمد و ملک هر کدام یکبار، و اگر سوره تبارک را حفظ نیست و نمی‌تواند، سوره توحید را 25 مرتبه بخواند، خداوند او و والدینش را می‌آمرزد.
3)از امام زین العابدین علیهالسلام نقل شده که این دعا را در این شب مکرر مى‌‌خواندند:
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ الاسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ»
خدایا! جدا شدن از این دنیا را روزیم کن و رسیدن به مکان جاودانى را نصیبم فرما و آمادگى براى موت را قبل از رسیدن فوت برایم فراهم کن».
4)دعایی منقول از پیامبر اکرم (ص) در این شب:
رَبَّنَا آمَنَّا (فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ
پروردگارا، ایمان آوردیم، پس گناهان ما را بیامرز و بدى‌هایمان را بپوشان و همراه با نیکان بمیران.
رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِکَ وَ لا تُخْزِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ)
پروردگارا، آنچه را که به فرستادگانت وعده داده‌اى به ما عطا کن و در روز قیامت رسوایمان مکن، به راستى که تو هرگز خلف وعده نمى‌کنى.
(رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلى خُرُوجٍ مِنْ سَبِیلٍ)
پروردگارا، دو بار ما را میرانده و دو بار زنده گردانیده‌اى، به گناهان خود اعتراف مى‌کنیم، آیا راهى براى بیرون آمدن [از عذاب تو]وجود دارد؟
(رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها کانَ غَراماً)
پروردگارا، عذاب جهنم را از ما منصرف گردان، زیرا به راستى عذاب آن زیان‌بار است.
(رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً)
پروردگارا، همسران و نسل ما را نور چشم ما قرار ده و ما را پیشواى تقواپیشگان بگردان.
(رَبَّنا عَلَیْکَ تَوَکَّلْنا وَ إِلَیْکَ أَنَبْنا وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ) (رَبَّنا لا تَجْعَلْنا فِتْنَةً لِلَّذِینَ کَفَرُوا)
پروردگارا، بر تو توکّل نمودیم و به‌سوى تو بازگشتیم و بازگشت [همگان] به سوى تو است. پروردگارا، ما را گرفتار در دست کافران قرار مده.
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنَا (وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونا بِالْإِیمانِ وَ لا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّکَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ)
پروردگارا، ما و برادران ما را که پیش از ما ایمان آورده‌اند، بیامرز و کینه به مؤمنان را در دل ما قرار مده. پروردگارا، به راستى که تو بسیار مهرورز و مهربان هستى
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اسْتُرْ عَلَیَّ ذُنُوبِی وَ عُیُوبِی وَ اغْفِرْ لِی بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدِ إِنَّکَ الرَّءُوفُ الرَّحِیم
[بر محمّد و خاندان او درود فرست و عیب‌هاى مرا بپوشان و به حق محمد و آل محمد مرا بیامرز، به راستى که تو بسیار مهرورز و مهربان هستى].
5)دعای شب بیست و هفتم ماه رمضان:
یَا مَادَّ الظِّلِّ وَ لَوْ شِئْتَ لَجَعَلْتَهُ سَاکِناً وَ جَعَلْتَ الشَّمْسَ عَلَیْهِ دَلِیلاً ثُمَّ قَبَضْتَهُ (إِلَیْکَ) قَبْضاً یَسِیراً
اى آنکه سایه خورشید را منبسط نمودى تا همه را فرا گرفت و اگر خواستى ساکن ساختى و خورشید را رهبر آن گردانیدى و پس از انبساط و فرا گرفتن عالم باز اندک اندک قبض کردى
یَا ذَا الْجُودِ وَ الطَّوْلِ وَ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْآلاَءِ
اى صاحب جود و کرم و بزرگوارى و نعمت‌هاى ظاهر و باطن تویى
لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَةِ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ
که جز تو خدایى نیست داناى عالم غیب و شهودى و بخشنده و مهربانى
لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ یَا قُدُّوسُ یَا سَلاَمُ یَا مُؤْمِنُ یَا مُهَیْمِنُ یَا عَزِیزُ یَا جَبَّارُ یَا مُتَکَبِّرُ
خدایى جز تو نیست اى ذات پاک از هر آلایش اى منزه از هر عیب اى برتر از هر چه هست، اى مقتدر و قاهر و غالب اى متکبر
یَا اللَّهُ یَا خَالِقُ یَا بَارِئُ یَا مُصَوِّرُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ
اى خدا اى آفریننده اى پدید آرنده اى نگارنده صورتهاى خلق اى خدا اى خدا اى خدا
لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاَءُ
نام هاى نیکو مخصوص توست و نشان هاى مقام بلند و بزرگى و هر انعام و احسان به تو اختصاص دارد
أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ
از تو درخواست مى کنم که بر محمد و آلش درود فرستى و نام مرا در این شب در صف اهل سعادت ثبت فرمایى
وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً
و روح مرا با شهیدان محشور سازى و طاعتم را در مقام علیین رسانى و از اعمال زشتم درگذرى
وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی
و مقام یقینى که هرگزاز قلبم جدا نشود و ایمانى که هر شک و ریب را از من دور کند به من عطا کنى و به هر چه قسمت و نصیبم فرموده اى راضى و خشنودم سازى
وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ
و ما را در دنیا هر چه نیکوست و در آخرت هر چه نیکوست عطا فرمایى و از آتش سوزان دوزخ نگاه دارى
وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ
و در این ماه مرا شکر و ذکر و شوق لقاى خود
وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ
و توبه و انابه به درگاهت نصیب فرمایى و بر آنچه محمد و آل محمد علیهم‌السلام را توفیق عطا فرمودى موفق کنی
* شرح فراز‌های دعا
«اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیلَةِ القَدْرِ وصَیرْ أموری فیهِ من العُسْرِ الی الیسْرِ واقْبَلْ مَعاذیری وحُطّ عنّی الذّنب والوِزْرِ یا رؤوفاً بِعبادِهِ الصّالِحین»
خدایا روزی کن مرا در آن فضیلت شب قدر را و بگردان در آن کار‌های مرا از سختی به آسانی و بپذیر عذرهایم و بریز از من گناه و بارگران را،ای مهربان به بندگان شایسته خویش!
آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز «اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ فَضْلَ لَیلَةِ القَدْرِ» می‌گوید: در این بخش از دعا می‌خوانیم،ای خدا، برتری فضیلت شب قدر را روزی‌ام کن! از این دعا برخی احتمال می‌دهند که شب بیست و هفتم ماه رمضان، شب قدر است. در روایات، راجع به شب قدر اختلافاتی وجود دارد. شیعه اعتقاد دارد که به احتمال قوی شب بیست و سوم، شب قدر است و اعمال بیست و سوم مهم‌تر از اعمال شب نوزدهم و بیست و یکم است. شب‌های نوزدهم و بیست و یکم، یک غسل مستحبی دارند؛ اما شب بیست و سوم دو غسل دارد. خواندن سوره‌های «دخان»، «روم» و «عنکبوت» در شب بیست و سوم سفارش شده است.
وی می‌افزاید: برادران اهل تسنن به بیست و هفتم اعتقاد دارند و این شب را احیاء نگه می‌دارند و اعمال شب قدر را به جا می‌آورند. شیعه هم البته شب بیست و هفتم احیاء دارد؛ اما تنها در اول شب.
این استاد اخلاق با بیان اینکه برخی قایل به شب قدر بودن شب نیمه شعبان هستند، ادامه می‌دهد: اندازه‌گیری برنامه‌های ما اعم از سلامتی، عمر طولانی، رفاه، بلا، گرفتاری و هر پیشامدی در شب قدر اتفاق می‌افتد. شبی که مورد اختلاف است و حتی برخی، عید فطر را برای آن قائلند.
این عالم ربانی در ادامه اظهار می‌کند: برخی اولیاء، تمام سال را احیاء می‌گرفتند تا آن شب قدر که معلوم نیست چه وقت است را درک کنند.
آیت‌الله مجتهدی تهرانی درباره جایگاه شب قدر تصریح می‌کند: شب قدر بهترین ایام سال است. ملائکه به اذن خدا به روی زمین می‌آیند تا مقدرات ما را معلوم می‌کنند. ملائکه می‌آیند و دور دل ما می‌گردند؛ اما جای خالی نمی‌بینند که وارد شوند. فرودگاه دل ما برای فرود ملائکه خالی نیست.
وی می‌افزاید: گوشه‌ای از آن جای محبت زن و بچه است. گوشه‌ای از آن جای محبت پول، ریاست و علاقه‌های گوناگون است و به همین دلیل ما فضای خالی در دل نداریم تا ملائکه در آن فرود بیایند.
وی در ادامه در خصوص فراز «وصَیرْ أموری فیهِ من العُسْرِ الی الیسْرِ» می‌گوید: در جمله دوم دعا می‌خوانیم که خدایا امورات من را از سختی به آسانی مبدل کن! غالب مردم گرفتار هستند. گرفتار همسایه بد، عروس بد، داماد بد و گرفتار‌های دیگر و در این دعا از خدا می‌خواهیم که این گرفتاری‌ها و سختی‌ها را برای ما به آسانی مبدل کند.
آیت‌الله مجتهدی تهرانی همچنین در توضیح فراز «واقْبَلْ مَعاذیری» اظهار می‌کند: خدایا عذر من را بپذیر! گاهی کسی از شما غیبت کرده یا در عصبانیت حرفی می‌زند و عذرخواهی می‌کند؛ ما هم با این دعا به در خانه خدا می‌رویم و از او به خاطر کار‌هایی که انجام داده‌ایم عذرخواهی می‌کنیم. اگر کودکی از پدرش عذرخواهی کند، پدر منقلب می‌شود حالا که ما از خدا عذرخواهی کنیم، خدا بسیار بیشتر از والدین مهربان است و حتماً می‌بخشد.
وی با تاکید بر اینکه همیشه از خدا عذرخواهی کنید، در شرح بخش پایانی دعا می‌گوید: در آخر دعای روز بیست و هفتم ماه رمضان می‌خوانیم «وحُطّ عنّی الذّنب والوِزْرِ یا رؤوفاً بِعبادِهِ الصّالِحین» یعنی، خدایا گناهانم را محور کن!ای خدایی که به بندگان صالحت مهربانی! مهربانی خدا بسیار زیاد است. آدم هرگاه رو به خدا عذرخواهی می‌کند، خدا او را می‌پذیرد ولو اگر یک عمر نا اهل باشد. در گذشته جوان‌های منحرفی بودند که در ایام محرم، امام حسین (ع) از آن‌ها دستگیری می‌کرد و در آخر محرم تمام گناهان خود را ترک می‌کردند. در شب‌های تاریک و در خلوت و تنهایی با خدا صحبت و از او عذرخواهی کنید. خدا دست شما را می‌گیرد و اصلاح می‌شوید.
دیدگاه تان را بنویسید