کنترل و قدرت چیست | مدار فرمان در تابلو برق صفر تا صد

از کارخانه‌های بزرگ گرفته تا کوچک‌ترین واحدهای مسکونی، با سیستم‌های الکتریکی سروکار داریم. این سیستم‌ها، از ساده‌ترین لامپ تا پیچیده‌ترین ماشین‌آلات صنعتی، بر پایه مدار فرمان در تابلو برق عمل می‌کنند. تابلو برق‌ها، به عنوان مغز متفکر این سیستم‌ها، با استفاده از این مدارها، جریان برق را کنترل و توزیع می‌کنند.

اگرچه تکنولوژی‌های جدید مانند PLC‌ها وارد صنعت شده‌اند، اما اهمیت مدارهای فرمان و قدرت همچنان پابرجاست. این مدارها به عنوان پایه و اساس هر سیستم الکتریکی، نقش مهمی در عملکرد صحیح و ایمن آن دارند.

سازندگان تابلو برق صنعتی - نمایندگان اداره برق

انواع مدار فرمان

مدار فرمان‌ در تابلو برق بر اساس عملکرد و کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• مدار فرمان استارت مستقیم: ساده‌ترین نوع مدار فرمان که برای راه اندازی مستقیم موتورها استفاده می‌شود.
• مدار فرمان ستاره-مثلث: برای کاهش جریان راه اندازی موتورهای القایی در هنگام استارت استفاده می‌شود.
• مدار فرمان چپ‌گرد راست‌گرد: برای کنترل جهت چرخش موتورهای سه فاز استفاده می‌شود.
• مدار فرمان تایمر دار: برای ایجاد تاخیر زمانی در روشن یا خاموش شدن تجهیزات استفاده می‌شود.
• مدار فرمان رله‌ای: برای انجام عملیات‌های پیچیده‌تر و کنترل چندین تجهیزات به صورت همزمان استفاده می‌شود.

اهمیت طراحی مدار فرمان

اهمیت طراحی مدار فرمان در تابلو برق در تضمین ایمنی، افزایش کارایی و اطمینان از عملکرد پایدار سیستم‌های الکتریکی غیرقابل انکار است. یک مدار فرمان بهینه‌سازی شده، ضمن کاهش خطر برق‌گرفتگی، آتش‌سوزی و آسیب به تجهیزات، به افزایش راندمان سیستم و کاهش مصرف انرژی کمک شایانی می‌کند. همچنین، مقاوم‌سازی مدار در برابر نوسانات ولتاژ و سایر اختلالات، تضمین‌کننده عملکرد مداوم و قابل اعتماد سیستم خواهد بود.

مراحل طراحی مدار فرمان

تعیین عملکرد مورد نظر:

تعیین عملکرد مورد نظر از مراحل ابتدایی و حیاتی طراحی مدار فرمان است .این مرحله شامل مشخص نمودن نوع بار (مانند موتور، لامپ یا گرمکن)، نحوه کنترل مورد نظر (دستی، خودکار یا ترکیبی از هر دو) و تعیین سطوح حفاظتی ضروری (مانند فیوز، کلید حرارتی یا رله اضافه جریان) می‌باشد. با مشخص شدن این عوامل، مهندس طراح می‌تواند به طور دقیق نیازهای سیستم را شناسایی کرده و مناسب‌ترین اجزا و منطق کنترل را برای مدار انتخاب نماید. این مرحله، پایه و اساس طراحی مدار فرمان را تشکیل می‌دهد و به طور مستقیم بر عملکرد، ایمنی و طول عمر سیستم تأثیرگذار است.

انتخاب تجهیزات:

برای انتخاب تجهیزات الکتریکی مانند کنتاکتور، رله، تایمر، شستی و کلید، لازم است مشخصات فنی بار الکتریکی و شرایط محیطی به دقت بررسی شوند. همچنین، رعایت استانداردهای ایمنی و کیفیت تجهیزات، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا از عملکرد صحیح سیستم و جلوگیری از بروز حوادث احتمالی اطمینان حاصل شود.

ترسیم شماتیک مدار:

برای ترسیم شماتیک مدار، لازم است از نمادهای استاندارد استفاده شود و تمام اتصالات و سیم‌کشی‌ها به صورت دقیق و خوانا نمایش داده شوند. این امر باعث می‌شود که مدار به راحتی قابل درک و تحلیل باشد و در صورت نیاز، بتوان تغییراتی در آن ایجاد کرد.

محاسبات فنی:

برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن مدار، محاسبات دقیقی از جریان نامی، ولتاژ و توان مورد نیاز برای هر بخش از مدار ضروری است. پس از تعیین این پارامترها، انتخاب کابل‌ها و سیم‌هایی با مقطع مناسب، که بتوانند جریان مورد نیاز را بدون ایجاد افت ولتاژ قابل توجه انتقال دهند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.

طراحی تابلو برق:

طراحی تابلو برق شامل دو مرحله اصلی است. اولین مرحله، تعیین دقیق ابعاد تابلو بر اساس تعداد تجهیزات الکتریکی مورد استفاده و حجم سیم‌کشی‌های مورد نیاز است. این مرحله به منظور اطمینان از جایگذاری مناسب و عملکرد صحیح تمامی تجهیزات درون تابلو بسیار حائز اهمیت است. دومین مرحله، طراحی چیدمان داخلی تابلو به صورت منظم و ایجاد دسترسی آسان به تمامی تجهیزات است. این امر نه تنها به بهبود عملکرد تابلو کمک می‌کند، بلکه در صورت نیاز به تعمیرات یا تغییرات، فرآیند کار را تسهیل می‌نماید.

سیم‌کشی و مونتاژ:

ایمنی در انجام عملیات سیم‌کشی و مونتاژ برق از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. رعایت استانداردهای ایمنی در این فرآیند باعث می‌شود تا سیستم برق ساختمان به طور ایمن و پایدار کار کند و از بروز حوادث احتمالی جلوگیری شود. بنابراین، انجام دقیق عملیات سیم‌کشی با رعایت استانداردهای ایمنی و نصب صحیح تجهیزات بر روی تابلو برق از جمله مهم‌ترین مراحل در اجرای یک سیستم برق کارآمد است.

تست و راه‌اندازی:

در مرحله تست و راه‌اندازی، عملکرد کلی مدار به دقت بررسی می‌شود. این شامل انجام تست‌های مختلف برای اطمینان از صحت عملکرد هر یک از اجزای مدار است. همچنین، پارامترهای تجهیزات بر اساس مشخصات فنی تنظیم شده و در صورت مشاهده هرگونه انحراف یا عملکرد غیرعادی، اقدامات لازم برای رفع عیوب احتمالی انجام می‌گیرد.

نکات مهم در طراحی مدار فرمان

• سادگی: مدار فرمان در تابلو برق باید ساده و قابل فهم باشد تا در صورت بروز مشکل، عیب‌یابی آن آسان باشد.
• انعطاف‌پذیری: مدار فرمان باید قابلیت تغییر و توسعه در آینده را داشته باشد.
• ایمنی: تمامی نکات ایمنی در طراحی و ساخت مدار فرمان باید رعایت شود.
• استانداردها: از استانداردهای ملی و بین‌المللی در طراحی مدار فرمان استفاده شود.

تابلو برق و سازندگان آن

تابلو برق، محفظه‌ای است که مدار فرمان و مدار قدرت در آن قرار می‌گیرد. تابلو برق‌ها در انواع و اندازه‌های مختلف برای مصارف خانگی، صنعتی و تجاری تولید می‌شوند. سازندگان تابلو برق، شرکت‌هایی هستند که با استفاده از تجهیزات و نرم‌افزارهای تخصصی، اقدام به طراحی و ساخت تابلو برق‌ سفارشی و استاندارد می‌کنند.

تابلو برق اداره برق و تابلو برق صنعتی دو نوع از رایج‌ترین تابلو برق‌ها هستند. تابلو برق اداره برق معمولاً برای توزیع برق در ساختمان‌های اداری و مسکونی استفاده می‌شود و تابلو برق صنعتی برای کنترل و محافظت از تجهیزات صنعتی به کار می‌رود.

جمع بندی

مدار فرمان در تابلو برق، بخش مهم هر سیستم الکتریکی است که وظیفه کنترل و توزیع جریان برق را بر عهده دارد. طراحی صحیح مدار فرمان، تضمین کننده ایمنی، کارایی و طول عمر سیستم است. این فرایند شامل مراحل مختلفی از جمله تعیین عملکرد مورد نظر، انتخاب تجهیزات مناسب، ترسیم شماتیک مدار، انجام محاسبات فنی، طراحی تابلو برق، سیم‌کشی و مونتاژ، و نهایتاً تست و راه‌اندازی است. در این میان، رعایت استانداردهای ایمنی و استفاده از تجهیزات با کیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است. تابلو برق، محفظه‌ای است که مدار فرمان در آن قرار می‌گیرد و در انواع مختلفی برای مصارف گوناگون تولید می‌شود.