کنسرت رایگان همایون شجریان در میدان آزادی؛ از شور مردم تا ذوقی که خیلی زود کور شد
آخر هفته میدان آزادی میزبان کنسرت رایگان همایون شجریان خواهد بود. این رویداد فرهنگی-هنری واکنشهای موافق و مخالف بسیاری را برانگیخته است.
شایانیوز- در روزهای اخیر خبر برگزاری کنسرت خیابانی و رایگان همایون شجریان در میدان آزادی تهران، به سرعت فضای رسانهای کشور را پر کرد: اجرا قرار بود جمعه شب، ۱۴ شهریور، رأس ساعت ۲۲ در میدان آزادی برگزار شود، با همراهی «ارکستر سیاوش» و تقریباً سی نوازنده، و به صورت رایگان و بدون فروش. اعلام رسمی تاریخ و زمان کنسرت از سوی خود همایون شجریان و بازتاب بعدی در رسانههای رسمی و نیمه رسمی هم شور و هیجان مردمی ایجاد کرد و هم تمام سوالهای فنی، امنیتی، حقوقی و سیاسی را فعال ساخت.
اما در نهایت، این کنسرت که میتوانست نقطه عطفی در رویدادهای فرهنگی-هنری باشد، به دلیل آنچه «عدم توانایی در مدیریت جمعیت میلیونی» مطرح شد، لغو گردید. به گفته خود همایون شجریان، در روزهای اخیر وسایل و تجهیزات گروه اجازه ورود به محل را پیدا نکردند.
مطلبی برای شما تهیه کردهایم مشتمل بر واکنشها نسبت به این رویداد و بررسی اینکه این کنسرت تاریخی در صورت برگزاری با چه چالشهایی رو به رو میشد:
چالش میدانی یک اجرای بزرگ در فضای باز
برگزاری کنسرت در میدانی به وسعت و اهمیت میدان آزادی، کار سادهای نیست؛ مولفههای فنی و امنیتیای وجود دارد که بدون رفع پیشاپیش آنها، هم ایمنی حاضران به خطر میافتد و هم کیفیت اجرایی قابل قبول به دست نخواهد آمد. نخستین موضوع، پیرایش جایگاه نشستن و مدیریت جمعیت است: در میدانی که اساساً برای عبور و مرور شهری طراحی شده نه برای چیدمان صندلی، برنامهریزان باید تصمیم بگیرند آیا مخاطبان ایستاده خواهند بود یا بخشهایی برای نشستن تعبیه میشود، و مهمتر از همه اینکه چگونه از ازدحام و تراکم خطرناک جمعیت جلوگیری خواهد شد؛ تجربه رویدادهای خیابانی در ایران و جهان نشان میدهد که نبود برنامهریزی روشن برای مسیرهای ورود و خروج، نقاط درمانی و کرنرهای اضطراری میتواند به فاجعه منجر شود، بنابراین انتظار میرود شهرداری و نیروهای انتظامی فضاهایی مشخص برای دسترسی آمبولانس، مسیرهای خروج اضطراری و نقاط رهگیری جمعیت تعیین کنند، و این مسئولیت عملاً نیازمند هماهنگی بین وزارت ارشاد، شهرداری تهران و نیروی انتظامی است.
دوم، کیفیت صدا و داینامیک صوتی در یک میدان باز مسئلهای فنی است: رساندن صدای یک ارکستر سی نفره و خوانندهای مانند همایون شجریان به جمعیت انبوه خیابانی نیازمند آرایش دقیق سن و میکروفونها، بلندگوهای قدرتمند با پخش همفاز و تأمینِ توانِ الکتریکی قابل اعتماد است؛ در غیر این صورت یا بخشهایی از جمعیت از شنیدن محروم خواهند ماند یا آلودگی صوتی برای ساکنان اطراف و محلههای مجاور پدید خواهد آمد. افزون بر این، حساسیتهای معماریِ شهری میدان آزادی و حرمتی که برای هویت شهری دارد، ایجاب میکند که نصب تجهیزات طوری انجام شود که به سازه آسیبی نرسد و میراث فرهنگی نیز مسئولانه در جریان چیدمان قرار گیرد.
دسترسی و مدیریت ایمنی جمعی
تجربه رویدادهای خیابانی در دهههای اخیر در ایران نشان داده که معمولاً نقطه ضعف اصلی، فقدان هماهنگی میان نهادهای مسئول در تأمین خدمات شهری (نظیر آتشنشانی، اورژانس، حمل و نقل عمومی پس از اجرا) است؛ به ویژه در اجرای شبانهای که ساعت اتمامش، بازگشت ایمن مخاطبان را با چالش مواجه میکند. باید طرح ترافیکی خاص، افزایش خطوط حمل و نقل عمومی و البته ساعت کار آنها و پستهای امدادی لحظهای در برنامه گنجانده شود. اینها الزاماتی هستند که در اطلاعرسانی رسمی پیش از اجرا نیز باید برای افکار عمومی شفاف شود تا نگرانیهای ایمنی کاهش یابد.
کیفیت اجرا و صدا
از منظر فنی، راهکار عملی برای حفظ کیفیت موسیقی و احترام به آداب اجرای موسیقی این است که صحنه و محل ارکستراسیون به گونهای چیده شود که نوازندگان و خواننده بتوانند همدیگر را به درستی ببینند و روی ریتم و داینامیک اثر هماهنگ شوند؛ این نیازمند استیج مناسب، مانیتورهای صحنهای و سیستم صوتی با پوشش یکنواخت است تا صدا را با کیفیت مناسب و یکسان پخش کند.
حواشی و واکنشها؛ از کنایه تا انتقاد در مجلس و میان روحانیون
پس از اعلام رسمی کنسرت، بخشی از فضای سیاسی و رسانهای کشور به سرعت واکنش نشان داد: چهرههایی از جناحهای تندرو و برخی نمایندگان مجلس، به ویژه جماعت محافظهکار، به صورت کنایهآمیز و انتقادی به اظهارنظر درباره این رویداد پرداختند و این اجرا را نمادی از «تغییر الویتهای فرهنگی» خواندند؛ یکی از نمایندگان اصولگرا در توصیفاتش از وضعیت شهر به کنایه اشاره کرده که در حالی میدان آزادی میزبان کنسرت است که از ان سو همین شهروندان با مشکلاتی مانند قطعی برق یا خدمات عمومی روبهرو هستند.
در مقابل، گروهی از اصلاحطلبان و فعالان فرهنگی از این اجرا حمایت کردند و آن را فرصت مغتنمی برای «دسترسپذیر کردن فرهنگ و موسیقی» برای عموم مردم دانستند؛ آذر منصوری، از چهرههای اصلاحطلب، از جمله کسانی بود که به دفاع از کنسرت پرداخت و انتقادات محافظهکاران را بیپاسخ نگذاشت؛ در شبکههای اجتماعی نیز بسیاری این اجرا را نمونهای از بازشدن فضاهای فرهنگی دانستند و برنامه را ستودند.
میان فرصت اجتماعی و ریسک سیاسی
کنسرت رایگان همایون شجریان در میدان آزادی، از منظر فرهنگی و اجتماعی میتواند یک اتفاق تاریخی و فرصتی بینظیر برای همراهی و اتحاد مردمی در بستر فرهنگ و موسیقی باشد؛ اجرای خیابانی در میدانی نمادین، ظرفیت آن را دارد که مردم را کنار هم جمع کند و به نوعی «دموکراتیزه کردن دسترسی فرهنگی» بینجامد. اما در عین حال، این اجرا معضلها و پرسشهای جدی اجرایی، امنیتی و سیاسی را نیز روشن کرد: آیا دستگاههای متولی میتوانند نظم، ایمنی و کیفیت را تضمین کنند؟ آیا روند صدور مجوزها شفاف و عادلانه است؟ و از همه مهمتر، آیا این اجراها به استثناء یا ابزاری برای پیامهای سیاسی-تبلیغاتی دولتی تبدیل نخواهد شد؟ پاسخ به این سوالات نیازمند شفافیت بیشتر از سوی وزارت ارشاد، شهرداری و نهادهای امنیتی است؛ اگر این سه نهاد معیارها و فرایندهای تصمیمگیری را علنی کنند، بخشی از تنشها فرو خواهد نشست و کنسرت میتواند به الگویی موفق بدل شود؛ در غیر این صورت، این اجرا هم هرچند رایگان و پرهیجان ممکن است به عنوان نمادی از تناقضات سیاست فرهنگی کشور در حافظه اجتماعی باقی بماند.
دیدگاه تان را بنویسید