بازی تبلیغاتی عجیب آمریکا در آفریقا

شایانیوز- فرانسیس فوکویاما نظریه پرداز و دانشمند برجسته علوم سیاسی در آمریکا، چند ماه قبل، موضع گیری جالبی را در مورد وضعیت موقعیت هژمونیک آمریکا در عرصه نظام بین الملل مطرح کرد. او گفته است: آمریکای کنونی شبیه به ساختمان و بنایی زیبا است که از درون موریانه ها آن را خورده اند و هر لحظه امکان فروپاشی این بنای زیبا می رود.

این موضع گیری فوکویاما در ادامه سیل قابل توجهی از تحلیل ها و گزارش ها با محوریت ظهور قطب های جدید قدرت در نظام بین الملل و تضعیف روزافزون موقعیت و جایگاه هژمونیکی است که آمریکایی‌ها سال هاست برای خود در قالب معادلات بین‌المللی قائل هستند. در این چهارچوب، آمریکا و نظام حکمرانی این کشور، سعی داشته اند به هر نحو ممکن و به طور خاص با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی و رسانه ای، از اوج گیری قدرت های رقیب و دشمن با خود جلوگیری کرده و همچنان در قامت یک بازیگر برتر در قالب معادلات راهبردی بین المللی ایفای نقش کنند.

در این راستا، یکی از جلوه های عینی این رویکرد و بازی تبلیغاتی را در مدت اخیر در سیاست خارجی آمریکا در قبال قاره آفریقا مشاهده کرده ایم. ماجرا از این قرار است که در سال های گذشته، چین و دیگر قدرت های نوظهور نظیر ایران و روسیه، توانسته اند جای پای گسترده و محکمی را در قاره آفریقا کسب کنند. موضوعی که خود سبب شده تا دامنه نفوذ سنتی آمریکا و دیگر قدرت های غربی در قاره آفریقا تا حد زیادی محدود شود.

در این چهارچوب، جریان های سیاسی و رسانه ای وابسته به غرب و به طور خاص آمریکا، مدت هاست که کارزار رسانه ای گسترده و ادامه داری را با محوریت مشروعیت زدایی از حضور رقبای غرب در قاره آفریقا به راه انداخته‌اند. این کارزار رسانه های غربی به طور خاص سعی داشته این گزاره که حضور دیگر بازیگران بین المللی غیرغربی در قاره آفریقا، برای این قاره و مردم آن خطرناک است را به یک ذهنیتِ غالب در ذهن مردم آفریقا تبدیل کند.

این در حالی است که این بازی تبلیغاتی، یک نقطه ضعف بزرگ دارد. این نقطه ضعف نیز این است که اگر واقعا آمریکایی ها بر این باورند که حضور دیگر بازیگران غیرغربی در قاره آفریقا تهدیدی برای مردم آفریقا است و نمی‌تواند برایشان ایجاد کننده رشد و پیشرفت باشد، چرا سال ها حضور غرب و آمریکایی ها در قاره آفریقا نتوانسته برای مردم این قاره دستاوردساز باشد و رشد و توسعه را برای آن ها به ارمغان بیاورد؟

در واقع، چرا مردم آفریقا باید همچنان روی الگو های شکست خورده غرب برای رشد و توسعه خود حساب کنند اما تعامل با دیگر بازیگران نوظهور را در دستورکار قرار ندهند. کشورهایی که رهبران آن ها نظیر دونالد ترامپ به قاره آفریقا و ملت های آفریقایی به صراحت توهین نمی کنند و بدون قرار دادن هرگونه پیش شرطی حاضر به توسعه مراودات اقتصادی با ملل آفریقایی هستند.  

مسائلی از این دست همه و همه یک واقعیت را به ذهن متبادر می کنند: هژمونی آمریکا و غربی ها در جهان، با تناقضات جدی مواجه شده و همین تناقضات نیز روند افول آن را تسریع می کنند.