محدودیت‌ های کرونایی تردد در شب یلدا؛ چرا شب چله امسال نباید دور هم جمع شویم؟

علیرضا زالی فرمانده‌ی ستاد عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران چهارشنبه - ۲۶ آذر - خبر از ارائه‌ی پیشنهاد محدودیت‌های تردد در شب یلدا به ستاد ملی کرونا داد. درحالی‌که بسیاری از شهروندان از اعمال محدودیت‌های ترافیکی برای جلوگیری از دورهمی شب یلدا حمایت می‌کنند، بعضی از ایرانیان با جلوگیری از برگزاری این آیین سنتی ایرانی مخالف هستند. این درحالی‌ست که تجربه‌ی روز شکرگزاری در آمریکا خود گویای نقش مهم دورهمی‌های خانوادگی در انتشار کروناست و چه بهتر که ما برای آسیب هرچه کمتر به خود و اطرافیان‌مان از این تجربه درس بگیریم.

محدودیت تردد در شب یلدا

علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا گفت که محدودیت تردد در شب یلدا از ساعت ۲۱ شب به ساعت ۱۸ تغییر خواهد کرد. علیرضا زالی فرمانده‌ی ستاد عملیات مدیریت کرونا هم گفت این ستاد تصمیم بر تعطیلی کلی دو روز شنبه و یکشنبه‌ی هفته‌ی آینده را ندارد و هدف آن کاهش ساعات تردد شبانه است. زالی همچنین به وضعیت بحرانی آلودگی هوا در تهران و تلاش وزرات‌خانه‌های بهداشت و کشور برای اعمال محدودیت تردد در روزهای شنبه و یکشنبه هفته‌ی آینده اشاره کرد و گفت آلودگی هوای تهران ممکن است بر محدودیت‌ها اثرگذار باشد. زالی وضعیت هفته‌ی تهران از نظر کرونا را نارنجی اعلام کرد و گفت اگرچه تعداد مراجعان سرپایی و بستری کرونا کاهش یافته است، نمی‌توان در این ارتباط اظهارنظر قطعی داشت و وضعیت هنوز به ثبات لازم برای قضاوت نرسیده است. زالی همچنین از مردم خواست از برگزاری این سنت ایرانی هم مانند بسیاری از رخدادهای اجتماعی خودداری کنند و درنظر داشته باشند که یک دورهمی کوچک هم می‌تواند عاملی مخاطره‌آمیز برای کل جامعه باشد و گفت شواهد حاکی از گسترش خوشه‌های خانوادگی ابتلا به کرونا در تهران هستند.

چرا شب چله دور هم جمع نشویم؟

دورهمی شب یلدا از رسوم سنتی ایرانی‌ست و از دیرباز ایرانی‌ها آخرین روز پاییز را با رفتن به خانه‌ی بزرگ‌ترهای فامیل جشن می‌گیرند. این درحالی‌ست که امسال همه‌ی افراد جامعه در معرض ابتلا به بیماری کرونا هستند. همان‌طور که می‌دانید آمارها نشان از این دارند که بیشترین تعداد مرگ‌ومیر ناشی از ابتلا به بیماری کرونا در بین سالمندان و افراد بالای ۷۰ سال بوده و قطعاً با برگزاری دورهمی شب یلدا در منزل بزرگ‌ترها نه‌تنها به آن‌ها احترام نمی‌گذاریم، بلکه در معرض خطری بسیار جدی هم قرارشان می‌دهیم. آمریکایی‌ها هر سال روز ۶ آذر را به‌عنوان روز شکرگزاری جشن می‌گیرند و بسیاری از شهروندان این کشور این روز را در کنار خانواده‌ی خود سپری می‌کنند. جشن شکرگزاری ریشه در فرهنگ مردم آمریکا دارد و اگرچه فلسفه‌ی برگزاری آن شکرگزاری برای برداشت محصولات کشاورزی است و از این نظر با شب یلدا فرق دارد، از نظر ظاهر و نحوه‌ی برگزاری کاملاً قابل قیاس با شب یلدای ایرانی‌هاست. امسال بسیاری از آمریکایی‌ها روز شکرگزاری را برگزار نکردند یا آن را به‌صورت مجازی برپا داشتند. خطر برگزاری مراسم شب یلدا در انتشار بیشتر کرونا در این است که مراسم شب یلدا در زمستان در محیطی بسته و در جمعی نسبتاً بزرگ برای مدتی تقریباً طولانی برگزار می‌شود و تمامی این فاکتورها در انتقال سریع‌تر و راحت‌تر ویروس کرونا نقش دارند:

• هوای سرد باعث می‌شود ما پنجره‌ها و درها را بسته نگاه داریم و ویروس کرونا در محیط‌های بسته راحت‌تر منتقل می‌شود.
• فضای خانه‌ها و آپارتمان‌های امروزی آن‌قدر گنجایش ندارد که بتوان در آن‌ها تعداد زیادی جمعیت را به‌گونه‌ای جا داد که حداقل ۲ متر با هم فاصله داشته باشند.
• با افزایش هر یک نفر به یک گروه احتمال ابتلای سایرین به کرونا و احتمال سرایت کرونا به افراد خارج از جمع بیشتر می‌شود.
• در شب یلدا از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های مختلفی استفاده می‌شود که ضدعفونی‌کردن بعضی از آن‌ها مثل آجیل واقعاً دشوار است و احتمال این‌که حداقل یکی از مواد غذایی آلوده به ویروس کرونا باشد وجود دارد.
• با افزایش زمان گردهم‌آمدن یک گروه در یک فضای سربسته احتمال ابتلای آن‌ها به کرونا بیشتر می‌شود.

در محیط‌های بسته‌ای که فاصله‌ی افراد در آن با هم کمتر از ۲ متر است کرونا می‌تواند تنها با یک عطسه، سرفه، خنده یا حتی از طریق تنفس به دیگران سرایت کند. بهترین راه برای برگزاری شب یلدا جشن‌‌گرفتن این روز تنها با افرادی‌ست که در سایر روزها با آن‌ها زندگی می‌کنید. با برگزاری شب یلدا به این صورت می‌توانید مطمئن باشید که کرونا دست‌کم بخاطر جشن‌گرفتن یلدا به عزیزان‌تان و سایر افراد جامعه منتقل نمی‌شود. اما اگر حتی یک نفر از خارج از افرادی که با آن‌ها زندگی می‌کنید به شما اضافه شد توصیه‌های زیر را حتماً اجرایی کنید:

• دست‌کم ۲ متر با فرد خارج از خانواده فاصله داشته باشید.
• در تمام طول مدت حضور او ماسک بزنید و از فرد جدید هم بخواهید ماسک بزند.
• دست‌های فرد تازه‌وارد را ضدعفونی کنید و از او بخواهید دست‌هایش را بشوید.
• اگر امکان حضور در حیاط یا محوطه‌ی باز وجود داشت به آن‌جا نقل مکان کنید.
• فضایی را برای جریان هوا در منزل درنظر بگیرید. یکی از بهترین راه‌ها برای جریان هوا در منزل قراردادن فن در یکی از پنجره‌هاست.
• از هر گونه تماس جسمی، حتی دست‌دادن با پشت مشت، با افرادی خارج از خانواده خودداری کنید.
• از خوردن خوراکی‌هایی که از ضدعفونی‌بودن آن اطمینان ندارید خودداری کنید.
• از ورود فرد خارج از خانواده به داخل آشپرخانه جلوگیری کنید.

یکی از بهترین راه‌کارها برای برگزاری شب یلدای امسال این است که با استفاده از تکنولوژی، که آن را در تقریباً تمامی جنبه‌های زندگی‌مان وارد کرده‌ایم، با هم در تماس باشیم و این سنت را به‌صورتی متفاوت برپا کنیم. در سال‌های گذشته یکی از رسوم اضافه‌شده به دورهمی‌های شب یلدا جمع‌کردن تلفن‌های همراه توسط بزرگ‌ترها تا پیش از پایان مهمانی بود و علت این کار استفاده‌ی بیش از حد مهمان‌ها از تلفن همراه در یک دورهمی سنتی خانوادگی بود. این نشان از این دارد که ما چندان با استفاده از تکنولوژی در شب یلدا بیگانه نیستیم و چه خوب خواهد بود اگر از این فرصت برای جلوگیری از انتشار کرونا و آسیب‌دیدن بیشتر خودمان، عزیزان‌مان و سایر مردم جهان استفاده کنیم.