نقد فیلم Tenet؛ جدیدترین اثر کریستوفر نولان

مدتی پیش فیلم Tenet (تنت) ساخته جدید کریستوفر نولان برای منتقدان مطرح به نمایش درآمد و حالا هم نقدهای مختلفی از این اثر بسیار جذاب منتشر شده است. یازدهمین فیلم بلند سینمایی نولان، یعنی "Tenet" اولین فیلم مهم هالیوود بود که در میان همه‌گیری ویروس کرونا در سینماها اکران شد. حالا با مشاهده گستردگی ابعاد فنی کار استقامت نولان برای اکران فیلم جدیدش بر پرده سینما منطقی‌تر به نظر می‌رسد. این فیلم نولان هزارتویی بافته شده از رشته‌هایی است که یادآور کارهای گذشته این فیلمساز است.

جدیدترین اثر کریستوفر نولان مانند تمام فیلم های قبلی اش دارای حواشی فراوانی بود. حواشی که در مراحل پیش از اکران در رسانه ها منتشر شد و انتظارات برای تماشای فیلم بر پرده سینماها را بالا برد. از منفجر کردن یک هواپیمای مسافربری واقعی در فرودگاه گرفته تا تمرین وارونه بازیگران در سکانس های اکشن، طرفداران بسیاری را کنجکاو کرده بود تا هرچه سریع تر « تنت » را بر پرده سینماها مشاهده کنند. اما برخلاف معادلات سازندگان که از تمام این حواشی در جهت تبلیغات فیلم استفاده کرده بودند، همه گیری بیماری کرونا سبب شد محاسبات تهیه کنندگان برهم بریزد. « تنت » اگرچه با اصرار نولان در سینماها نمایش داده شد اما خیلی زود به اکران خود پایان داد.

اساساً تِنت "Tenet" در مورد چیست؟

در آنچه که جاه طلبانه‌ترین و پیچیده‌ترین فیلم کریستوفر نولان تا کنون به نظر می‌رسد، تِنت یک مامور CIA (با بازی خونسرد جان دیوید واشنگتن) که نامش مشخص نیست را دنبال می‌کند. این فیلم از همان ابتدا شروع به ایجاد یک ایده گیج‌کننده و داغ می‌کند. یک اجرای سمفونیک در کیف مورد حمله قرار می‌گیرد و مأمور سیا که نامش در فیلم به طرز وحشتناکی با عنوان "قهرمان داستان" برده می‌شود، برای بازیابی یک همکار و یک شئ عجیب، مخفیانه به این ماموریت فرستاده می‌شود.

سپس بعد از این افتتاحیه پُر سروصدا قهرمان داستان دستگیر و شکنجه می‌شود و البته او مایل نیست هیچ اطلاعاتی را فاش کند. بنابراین سعی می‌کند با خوردن قرص سیانور خودکشی کند. کمی بعد روشن می‌شود او زنده ماند و از خواب بیدار می‌شود و می‌فهمد قرص سیانورش جعلی بوده. در واقع این ماموریت مهر تاییدی بر وفاداری وی به یک آژانس بوده است. آژانسی که او را به عنوان یک مامور محرمانه برای نجات جهان می‌خواهد. این آژانس مخفی، معروف به تِنت است. این انتصاب قهرمان فیلم را به یک مرکز مخفی هدایت می‌کند که در آن این شخصیت اصلی از تهدیدی که با آن روبروست (وارونگی) مطلع می‌شود. البته، اگر فیلم را دیده باشید، قطعاً می‌دانید داستان بسیار پیچیده تر از این است. اما حداقل در تریلرها، این داستانی است که نولان برای تنت ساخته است.

وارونگی چیست؟

هنگامی که ما واقعیت را تجربه می‌کنیم، اشیا و آنتروپی آنها را در حالی که به جلو حرکت می‌کنند، می‌بینیم. با این حال، اشیایی پیدا شده است که در آنها مواد برعکس شده‌اند، و این باعث می‌شود که آنها در طول زمان به عقب بروند. در حالی که این موضوع در صحنه فیلم با یک گلوله نشان داده می‌شود، اما به نظر می‌رسد تهدید واقعی سلاح‌های هسته‌ای معکوس باشد. احتمالاً گفتن همین توضیحات نیز گیج‌کننده است، اما این موضوعات واقعیت فیلم "Tenet" را شکل می‌دهند. در طی یک سفر ماجراجویانه قهرمان داستان با شخصیت نیل همراه می‌شود، شخصیتی که توسط رابرت پتینسون با لحنی شوخ اجرا شده است. اما این دو نفر منبع این اشیا معکوس را پیش یک فروشنده اسلحه روسی به نام آندره (کنت برانا) ردیابی می‌کنند. برای نزدیک شدن به آندری فوق‌العاده ثروتمند و کاملاً مشکوک، قهرمان داستان از کت همسر آندری (الیزابت دبیکی) کمک می‌گیرد.

صحنه های اکشنی که هرگز در سینما نمایش داده نشده

کت نیز به دلیل تهدید شوهر بد دهن خود نسبت به پسرش در صورت عدم تمکین از او ضربه می‌خورد، بنابراین کت نیز تنفر خاصی نسبت به آندری دارد. اما آنچه در ادامه تنت به وجود می‌آید تلاش مداوم شخصیت قهرمان برای جلوگیری از برنامه مخرب آندری در استفاده از فناوری وارونگی برای پایان دادن به جهان است. همه اینها توسط صحنه‌های اکشن وارونه که هرگز در سینما دیده نشده‌اند، به تصویر کشیده شده است.

جالب است بگوییم تصور بر این بود که رازداری در مورد طرح فیلم Tenet مانع از هرگونه اسپویل می‌شود. اما با انتشار فیلم و گشوده شدن حرف و حدیث‌ها، بسیاری از طرفداران نولان سوالات بیشتری داشتند تا پاسخ. از نظر بسیاری از منتقدان، به نظر می‌رسد که این پنهان کاری بیش از آنکه به رمز و راز فیلم مربوط باشد، بیشتر به پیچیدگی فیلم مربوط بوده است. جالب است بدانید حتی بازیگران تِنت نیز در پاسخ به این سوال که "تنت در مورد چیست؟" مشکل داشته‌اند.

شخصیت پردازی در تِنت "Tenet"

شخصیت پردازی در « تنت » احتمالاً در رده بدترین آثار تاریخ کارنامه کریستوفر نولان قرار می گیرد. قهرمان اصلی داستان که نام مشخصی هم ندارد، فاقد هویت لازم برای تبدیل شدن به قهرمان جهان است. فیلم که آغاز می شود او را در یک عملیات مهم می بینیم و پس از آن بلافاصله او عنوان ماموری رده بالا برای نجات دنیا را کسب می کند! شخصیتی که نه روحیات او را می شناسیم و نه حتی می دانیم که گذشته او چه بوده و چطور تبدیل به شخصیتی سرسخت شده است. به نظر می رسد نولان این بار علاقه ای به پرورش قهرمان داستانش نداشته است و معکوس شدن زمان را ارجح به آدم های قصه دانسته است. این کم کاری منجر به این شده که به راحتی می توان از قهرمان بدون نام « تنت » به عنوان بدترین شخصیت سینمایی که این کارگردان خلق کرده نام برد.

بزرگ ترین اشتباه نولان در شخصیت پردازی

شخصیت های فرعی نیز وضعیت بهتری از قهرمان قصه ندارند. نیل با بازی رابرت پتینسون ، شخصیتی جانبی است که تا انتهای قصه گنگ و مبهم باقی می ماند و نولان ترجیح داده گره اصلی شخصیت او را در یک دقیقه انتهایی فیلم باز کند که احتمالاً بزرگترین اشتباه او نیز بوده. هویت نیل بسیار زودتر از آنچه که نولان انتظارش را دارد برای تماشاگر فاش می شود اما فیلمساز برجسته و کاربلد که در تعلیق نیز یکی از برترین فیلمسازان سینما محسوب می شود، در اینجا اشتباه محاسباتی انجام داده و گره ساده را بزرگترین تعلیق فیلم تشخیص داده است. تعلیقی که اگر از طرفداران آثار قبلی نولان باشید، بسیار زودتر از دیگر علاقه مندان به سینما آن را متوجه خواهید شد و نیازی به کِش آمدن بیشتر و ارائه جزئیات بی اهمیت نیست!

بازیگری در تِنت "Tenet"

در بخش بازیگری، زنجیره موفقیت آثار نولان شکسته شده است. جان دیوید واشنگتن در نقش اصلی فیلم، گزینه مناسبی برای فیلم نبوده و بازی و نحوه بیان این بازیگر نیز از کیفیت چندان بالایی برخوردار نیست. به نظر می رسد که جان دیوید واشنگتن هنوز نیاز به تجربه های مهم تری در دوران بازیگری اش دارد و در این راه به طور قطع، پدرش کمک زیادی به او خواهد کرد. رابرت پتینسون نیز به دلیل شخصیت پردازی ضعیف، فرصت چندانی برای درخشش در فیلم نداشته است. با این حال این بازیگر تمام تلاش خود را به کار بسته و به نظر می رسد که مخاطب هم می تواند او را از جان دیوید واشنگتن بیشتر دوست داشته باشد!

بهترین بازیگر تِنت "Tenet"

در این میان الیزابت دبیکی احتمالاً بهترین بازیگر « تنت » است. بازیگر قد بلندی که نولان زمان نسبتاً بیشتری برای پرداخت او گذاشته و به همین دلیل تماشاگر می تواند او را بیش از دیگران بفهمد. کنت برانا که یکی از مهمترین و بهترین بازیگران بریتانیایی محسوب می شود، در اینجا بدترین بازی ممکن را ارائه داده! شخصیت منفی عجیب و غریبی که پرداختی ناامید کننده دارد و شبیه به بَدمن های سری فیلم های « جیمز باند » در دهه 60 است که بدترین دلیل ممکن برای نابودی دنیا و گرفتن وقت تماشاگر را دارد!