زکریا سنوار؛ مردی که تاریخ را از زیر خاکستر بیرون کشید!
خبر روز؛ شهادت یک سنوار دیگر، این بار نه در میدان جنگ بلکه در میدان قلم!
زکریا سنوار برادر کوچکتر یحیی سنوار در حملات رژیم صهیونیستی به اردوگاه نصیرات به شهادت رسید.
شایانیوز- در میانه بحران‌های پیچیده خاورمیانه، نام‌هایی بر تارک تاریخ مقاومت فلسطین نقش بسته‌اند که هم از نظر شخصی و هم از منظر سیاسی، مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده‌اند. یکی از این چهره‌ها، زکریا سنوار است؛ مردی که از سلول‌های زندان‌های اسرائیلی تا صدر رهبری حماس در غزه پیش رفت. سنوار نه تنها یک بازیگر نظامی بلکه نمادی از بقا، استقامت و بازی پیچیده سیاست در خاورمیانه است.
از اردوگاه خان‌یونس تا صف اول مقاومت
زکریا سنوار در سال ۱۹۶۲ در اردوگاه آوارگان خان‌یونس در جنوب نوار غزه به دنیا آمد. او از همان آغاز زندگی، در سایه جنگ و اشغال رشد کرد. تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته زبان عربی در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند. سپس راهی قاهره شد و در مؤسسه مطالعات عربی، مدرک دکتری خود را در رشته «تاریخ صهیونیسم» دریافت کرد. اما آنچه زندگی او را شکل داد، نه تنها دانشگاه بلکه خیابان‌های ناآرام و آرمان‌های مقاومت بود.
بنیان‌گذار «المجد»؛ استخبارات داخلی حماس
سنوار در دهه ۱۹۸۰ با تأسیس شاخه اطلاعات داخلی حماس به نام «المجد»، به یکی از مهم‌ترین عناصر شکل‌دهنده ساختار امنیتی این گروه تبدیل شد. المجد مسئولیت شناسایی، بازجویی و برخورد با عوامل نفوذی اسرائیل در مناطق فلسطینی را بر عهده داشت. این نقش، سنوار را به عنوان یکی از سردبیران امنیتی سازمان معرفی کرد؛ شخصی که به خوبی دشمن را می‌شناسد، زبان عبری می‌داند و روش‌های جنگ روانی و اطلاعاتی را آموخته است.
این فعالیت‌ها سبب شد که در سال ۱۹۸۸ توسط نیروهای اسرائیلی بازداشت و به چهار بار حبس ابد محکوم شود.
۲۳ سال زندان؛ دانشگاه صبر و سیاست
دوران طولانی زندان، به جای شکستن، او را پخته‌تر کرد. در زندان به مطالعه شخصی و آموزش دیگر زندانیان پرداخت و به یکی از چهره‌های مورد احترام در بین اسرا بدل شد. او در زندان به زبان عبری مسلط شد، تاریخ اسرائیل را مطالعه کرد و به گفته تحلیلگران، به یک استراتژیست سرد و باهوش بدل شد.
آزادی در معامله شالیت؛ بازگشت یک رهبر
در سال ۲۰۱۱، در یکی از مهم‌ترین تبادلات اسرا میان حماس و اسرائیل، زکریا سنوار به همراه بیش از ۱۰۰۰ اسیر دیگر در ازای آزادی یک سرباز اسرائیلی به نام گیلعاد شالیت، از زندان آزاد شد. بازگشت او به غزه، نه فقط بازگشت یک فرد، بلکه طلوع یک عصر جدید در رهبری حماس بود.
رهبر نظامی با چهره سیاسی
در سال ۲۰۱۷، سنوار با رأی‌گیری درون‌سازمانی، به عنوان رهبر حماس در نوار غزه انتخاب شد. در این مقام، او تلفیقی از تجربه نظامی، ذهنیت امنیتی، و سیاست‌ورزی را به نمایش گذاشت. او گاهی اهل مذاکره و گاهی حامی جنگ است؛ به همین دلیل برخی او را «چهره‌ای دوگانه» می‌دانستند که هم می‌توانست سلاح به دست گیرد و هم در جلسات دیپلماتیک حاضر شود.
چهره نظامی یا دانشگاهی؟ جایگاه واقعی سنوار در حماس
زکریا سنوار را نمی‌توان صرفاً یک فرمانده نظامی یا صرفاً یک روشنفکر دانشگاهی دانست. او ترکیبی نادر از هوش امنیتی، تجربه میدانی و آگاهی سیاسی-فرهنگی بود؛ کسی که هم در میدان نبرد با اسرائیل تجربه داشت، هم در زندان و دانشگاه، بنیانی از مقاومت ساخته بود و هم در عرصه تصمیم‌گیری‌های کلان حماس، نقشی اساسی ایفا می‌کرد.
او پس از آزادی در معامله شالیت، به یکی از شخصیت‌های کلیدی در بازسازی ساختار نظامی و امنیتی حماس تبدیل شد. برخلاف برخی رهبران دیگر که صرفاً چهره‌های سیاسی‌اند، سنوار از دل میدان و درگیری‌های مستقیم آمده بود. با این حال، او فردی دانش‌آموخته و اهل مطالعه نیز بود که در زندان به تدریس، آموزش و تحلیل استراتژیک می‌پرداخت
در سال ۲۰۱۷، هنگامی که به ریاست دفتر سیاسی حماس در غزه رسید، بسیاری تحلیلگران، او را سخت‌ترین، پیچیده‌ترین و هم‌زمان عمل‌گراترین رهبر این جنبش می‌دانستند. در مقام رهبری، او نقش‌هایی را بر عهده داشت چون:
هدایت ساختارهای نظامی مقاومت (از طریق روابط نزدیک با گردان‌های القسام)
نظارت بر امنیت داخلی غزه
مدیریت ارتباطات خارجی با کشورهایی چون ایران، قطر و ترکیه
تصمیم‌گیری‌های کلان در زمینه جنگ و آتش‌بس
در واقع، سنوار بیش از آنکه چهره‌ای صرفاً دانشگاهی باشد، «معمار امنیتی حماس» به شمار می‌رفت که بعدها توانست خود را به عنوان یک رهبر استراتژیک و سیاست‌مدار قدرتمند مطرح کند.
رابطه با ایران، قطر و سایر بازیگران منطقه‌ای
سنوار از جمله چهره‌هایی است که نقش مهمی در حفظ و توسعه روابط حماس با محور مقاومت، به ویژه ایران و حزب‌الله لبنان داشته است. هم‌زمان، در تعامل با قطر و گاهی ترکیه نیز نقش فعالی ایفا کرده تا از نظر اقتصادی و سیاسی، غزه را در مقابل تحریم‌ها و فشارها زنده نگه دارد.
شهادت زکریا سنوار؛ پایان یک فصل از مقاومت
در روزهای اخیر، منابع فلسطینی از شهادت زکریا سنوار در جریان حملات هوایی رژیم صهیونیستی به اردوگاه نصیرات در نوار غزه خبر دادند. بر اساس گزارش‌ها، وی به همراه سه فرزندش در این اردوگاه هدف حمله قرار گرفت و به شهادت رسید.
چه او را قبول داشته باشیم چه نداشته باشیم، یکی از بازیگران مهم اما کمتر شناخته شده خاورمیانه معاصر است. چهره‌ای است که در تقاطع قدرت، ایدئولوژی و بقا ایستاده و هر گامش، بازتابی فراتر از نوار باریک غزه دارد.
دیدگاه تان را بنویسید